در واقع مجلسیان بعضاً خود باید مورد استیضاح قرار بگیرند/ترمیم کابینه باید در تیم اقتصادی باشد/مجلسیان با استیضاح ربیعی آدرس اشتباهی می‌دهند و فرافکنی می‌کنند/این استیضاح عملی انحرافی و هزینه بر برای کشور است/عدم تخصص تیم اقتصادی تصمیمات افراد در سایه را پررنگ کرد

آرمان شرق-شایان مظاهری:تیم اقتصادی دولت باید تغییر کند، جمله ای که چند صباحی ست در هر کوی و برزن تا رسانه و مجلس بر سر زبان ها افتاده، چرا که تیم اقتصادی دولت با توجه به کارنامه و خروجی که رقم زده دچار ضعف های مشهودی در حوزه اقتصاد است و اقتصاد هم پاشنه آشیل دولت اما درست در چنین شرایطی استیضاح ربیعی در دستور کار مجلس قرار می گیرد و سئوال های بسیاری را در اذهان عمومی رقم می زند، استیضاح البته حق بدیهی و طبیعی مجلس است اما این استیضاح، نحوه اعلام وصول و نیز موقعیت و شرایط کشور و اولویت ها و ضرورت های آن بی شک سئوال برانگیز است و این شائبه را ایجاد می کند که رویکرد نمایندگان فارغ از مسائل اقتصادی و اهتمام در مسیر بهبود آن، جنبه های شخصی و سیاسی نیز دارد و البته نمی بایست فراموش کنیم که مجلس نیز خود در ایجاد بحران های اخیر بی تقصیر و بدور از اشتباه و خطا نیست.آرمان شرق در گفت و گویی با دکتر مرتضی افقه استاد دانشگاه چمران به این موضوعات پرداخته که در پی می آید.

شرایط اخیر و بحران های رخ داده، تابع چه مولفه هایی است و چه مجموعه ای در این میان دچار ضعف است و آیا تیم اقتصادی دولت را می توان در این میان مقصر قلمداد کرد؟

از بدو معرفی کابینه دوازدهم توسط دولت روحانی، من به ترکیب تیم اقتصادی از دو جنبه نقد داشتم: اول اینکه دو عنصر کلیدی این تیم یعنی وزیر اقتصاد و رئیس بانک مرکزی فاقد تخصص در اقتصاد بودند و تنها تجربه اداری و اجرائی را در کارنامه خود داشتند در حالیکه وزراء و تصمیم گیران اقتصادی دولت، ضمن داشتن تجربه مثبت، باید در حوزه ی مدیریت خود صاحب نظر نیز باشند. دوم، وجود اقتصاددانانی بود که تفکر اقتصادی شان با ساختار فعلی کشور سازگاری لازم را ندارد. بنابراین، فقدان تخصص کافی در اقتصاد توسط اعضاء رسمی تیم اقتصادی کابینه این زمینه را فراهم نمود تا تصمیماتشان تحت تأثیر افراد سایه در حوزه اقتصادی کابینه باشند. افراد سایه خود بینش و نگرشی بازار آزادی داشتند که در ساختار فعلی کشور کارآئی لازم را نداشته و ندارند. تجربه ی ناکامی این سیاست ها در دوره سازندگی گواه این مدعاست. در طول مدتی که از شروع دوره ی ریاست جمهوری دوازدهم سپری شده است نیز چند اشتباه در تصمیمات اقتصادی، نشان داد که این ترکیب در کابینه قادر به اداره شرایط سخت اقتصاد آنهم در حالیکه قریب به شش سال در رکود به سر می برد؛ ندارد. انتظار این بود که تا پیش از شروع سال جدید دولت روحانی نسبت به تغییر وزراء و تصمیم گیران اقتصادی خود اقدام نماید که متأسفانه این مهم اتفاق نیفتاد. اکنو در سخت ترین شرایط اقتصادی طی دو دهه گذشته قرار گرفته ایم به طوری که خروج از این بحران دیگر در حوزه اختیارات دولت به تنهائی نیست و هر گونه اقدامی که تصمیات کشور را معطل کند، بحران فعلی را تشدید خواهد کرد. بنابراین در شرایط فعلی اگر قرار است اقدامی در جهت ترمیم کابینه صورت گیرد بهتر است که این اقدام در تیم اقتصادی دولت صورت گیرد تا آنچه از بحران کنونی که در حوزه اختیارات دولت است، بتوانند بهتر مدیریت کنند.

با توجه به نکاتی که مورد اشاره قرار دادید، این تعجب برانگیز نیست که موضوع استیضاح آقای ربیعی در دستور کار قرار می گیرد؟

به نظرم در شرایط فعلی مجلسیان که خود در بروز شرایط فعلی بی تقصیر نیستند با دادن آدرس اشتباهی مسیر انحرفی را در پیش گرفته اند و با این اقدامات به فرافکنی مشغول شده اند. اگر چه دولت ممکن است اشکالاتی در تدبیرهای خود داشته باشد اما در شرایط فعلی که در حال تجربه ی یکی از کم سابقه ترین بحران ها در کشور هستیم هر اقدامی که تمرکز را از مدیریت بحران فعلی خارج کند هزینه بیشتری به کشور تحمیل می کند. درخواست استیضاح وزیر کار که به نظر عملکرد مناسبی در مقایسه با برخی وزراء دیگر طی چند سال گذشته داشته است آنهم برای بار دوم طی یکسال توجیهی ندارد. در واقع مجلسیان بعضاً خود باید مورد استیضاح قرار بگیرند که گاهی وظایف اصلی خود را فراموش نموده و درگیر بده بستان با مدیران دولتی و اجرائی شده بدون اینکه در جهت منافع ملی باشد. بنابراین سؤال از رئیس جمهور یا استیضاح وزراء در شرایطی که کشور در بحران شدید اقتصادی قرار گرفته و خروج از آن نیز در حوزه اختیارات رئیس جمهور و به طور کلی قوه ی مجریه نیست، عملی انحرافی و هزینه بر برای کشور خواهد بود.

اولویت تغییرات در دولت روحانی باید در چه حوزه هایی باشد. پاشنه آشیل دولت در حال حاضر مسائل اقتصادی است، آیا تغییرات نباید در اینجا باشد؟

همانگونه که ذکر شد، تیم اقتصادی دولت از ابتدا اشتباه بسته شد و مجلسیان خود در این ترکیب خطا سهیم هستند. اگرچه ساختار سیاسی کشور به گونه ای است که رؤسای جمهور برای معرفی کابینه تحت فشار توسط نهادها و ارگان های رسمی و افراد و گروه های در سایه هستند و الزاماً بسیاری از انتخاب ها، با رضایت شخص رئیس جمهور نیست اما تیم اقتصادی هم فاقد دانش تخصصی کافی در اقتصاد بودند و هم طی یکسال گذشته اشتباهاتی در تصمیمات داشتند. بنابراین، بهتر بود خود رئیس جمهور بعد از آن اشتباهات اقدام به ترمیم کابینه می نمود. در شرایط فعلی نیز بهتر است دولت خود ترکیب تیم اقتصادی را هم ارتقاء دهد و افرادی همسو و هم فکر و البته دارای نگرشی سازگار با ساختارهای سیاسی، اقتصادی و اداری کشور انتخاب کند تا نیاز به استیضاح نمایندگان نباشد چون این امر در شرایط فعلی بسیاری از امور را معطل تغییرات خواهد نمود.