نویسنده: اشتفان لوون اشتاین

در مذاکرات وین برای بازگرداندن ایالات متحده به توافق هسته ای با ایران و بازگرداندن تهران به تعهداتش ذیل این توافق، مذاکره کنندگان اروپایی مواضع سختی در قبال تهران اتخاذ کردند. سه کشور اروپایی طرف مذاکره با ایران در گفت وگوهای هسته ای در آخر هفته با صدور بیانیه مشترکی اعلام کردند: «ما قویا از ایران می‌خواهیم که خواسته‌های غیرواقعی خارج از برجام را مطرح نکند.» اروپایی‌ها همچنین به صراحت خاطرنشان کردند که درخواست‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای افشای آزمایش‌های هسته‌ای محرمانه احتمالی ایران در گذشته غیرقابل مذاکره است. تهران از آژانس می خواهد که این موضوع بسته شود و دیگر در آینده درباره ایران بحثی درنگیرد.

دیپلمات‌های غربی این احتمال را که این رویه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در جریان توافق از طریق برجام به یک ابزار چانه‌زنی تبدیل شود منتفی می‌دانند، زیرا به گفته آنها این امر به استقلال آژانس آسیب جدی وارد می‌کند. اما ایران بررسی فعالیت‌های گذشته را یک موضوع سیاسی می‌داند و از تبدیل آن به اهرمی برای تحریم‌های آتی نگران است، برای همین «ضمانت‌هایی» را خواستار است تا مطمئن شود در آینده چنین اتفاقی نخواهد افتاد.

اروپایی ها اکنون اصرار دارند که پیش نویس موجود – آخرین نسخه ارائه شده در پایان ژوئیه توسط جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا – نباید بیشتر مورد بحث قرار بگیرد. مذاکراتی که اکنون جریان دارد، تنها «بحث‌های فنی درباره واکنش‌های ایران به متن» است. ایران باید تصمیم بگیرد که آیا می‌خواهد «معامله» را تکمیل کند و به توافق برسد، احتمالی که هنوز امکان‌پذیر است.

اروپایی ها با این ارزیابی که دور جدیدی از مذاکرات نخواهد بود، با موضع روسیه که از “دور جدید” صحبت کرده بود، در تضاد قرار دارند. مسکو قبلا در ماه مارس این تصور را ایجاد کرده بود که با توجه به وضعیت جدید ژئوپلیتیکی پس از شروع جنگ تجاوزکارانه روسیه در اوکراین، می‌خواهد مذاکرات را به هم بزند. اکنون سرگئی لاوروف بار دیگر با بیانیه‌ای درباره مذاکرات جاری وین، توجه ها را به خود جلب کرده است، وی گفت: برجام باید «به‌طور انحصاری بر اساس نسخه‌ای که در شورای امنیت سازمان ملل در سال ۲۰۱۵ تصویب شده، بدون هیچ گونه اضافات یا محدودیتی تمدید شود». به گزارش خبرگزاری اینترفاکس، لاوروف روز جمعه گفت آمریکا در تلاش است تا یک توافق جدید را بر اساس یک طرح بازنگری شده ایجاد کند و این قابل قبول نیست. مشخص نیست این ادعای لاوروف به چه چیزی اشاره دارد. دیپلمات‌های غربی نیز موافق هستند که هدف، بازگشت به برجام بدون افزودن موضوعات اضافی است.

حالا باید دید در روزهای آینده چه خواهد شد، روسیه سنگ اندازی خواهد کرد، یا ایران به پیشنهاد بورل به نمایندگی از اتحادیه اروپا پاسخ مثبت خواهد داد و ما شاهد احیای دوباره برجام خواهیم بود یا خیر؟

منبع: فرانکفورتر آلگماینه سایتونگ (آلمان) / تحریریه دیپلماسی ایرانی