ارزیابی منصفانه عملکرد یک شرکت چگونه میسر می‌شود؟ برای پاسخ به چنین سوال به ظاهر ساده اما در باطن پیچیده‌ای می‌توان چندین و چند پاسخ یافت. چرا که وقتی از یک شرکت صحبت می‌کنیم در عمل داریم از یک سیستم بزرگ حرف می‌زنیم که تمامی اجزای آن همچون یک موجود زنده به طور مداوم در تکاپو هستند. بنابراین این سیستم پیچیده دارای زوایای مختلفی است که پرداختن از زاویه هر کدام از آنها می‌تواند تحلیل عملکرد یک شرکت را سخت کند.

شاید بتوان در نخستین نگاه و البته ساده‌ترین روش، برای ارزیابی یک شرکت به بررسی عملکرد مالی آن پرداخت. البته در این میان منظور از ساده‌ترین روش این نیست که تحلیل مالی یک شرکت کاری سهل است بلکه به نظر می‌آید با توجه به نیت اصلی از راه‌اندازی یک بنگاه اقتصادی که همان کسب سود است، توسل به این روش برای عموم مردم همه‌فهم‌تر باشد. چرا که شناساندن یک واحد اقتصادی از طریق سود یا زیان آن برای مردم امری کاملا واضح و قابل لمس است. هرچه که باشد همه مردم بالاخره با این دست از مفاهیم آشنا هستند، اما ممکن است عملکرد همان شرکت در کنار هزینه‌هایی که برای محیط‌زیست دارد یا باری که روی دوش نسل‌های آینده می‌گذارد چندان مشخص نباشد. به همین منظور است که بررسی سایر جنبه‌های عملکرد شرکت‌ها که برخی از آنها در چارچوب نگاه فنی و برخی دیگر از دیدگاه مسوولیت اجتماعی قابل بحث هستند از دید متخصصان مدیریت دور نمی‌مانند.

در همین راستا عملکرد شرکت‌های ایرانی نیز در سال‌های اخیر از بررسی‌های صرف در حوزه مالی فراتر رفته  و امروزه بررسی حوزه فعالیت شرکت‌ها در کنار فعالیت‌های زیست‌محیطی آنها مورد توجه قرار می‌گیرد. بنا بر‌این می‌توان گفت که در حال حاضر هیچ شرکتی را نمی‌توان تحلیل کرد مگر آنکه به تمامی حوزه‌های فعالیت آن نظر داشت.

اهمیت فولاد خوزستان در توسعه صنعتی

یکی از شرکت‌هایی که در توسعه صنعت کشور نقشی پر‌رنگ ایفا کرده شرکت فولاد خوزستان است که در سال‌های اخیر نه‌تنها توانسته عملکرد مالی خوبی را رقم بزند بلکه طی یک دهه اخیر به شکلی آهسته و پیوسته در مسیر پیشرفت قدم برداشته است.

این شرکت از شروع عملیات ساخت‌وساز آن تاکنون حدودا ۵ دهه عمر داشته که در این مدت توانسته ضمن تبدیل شدن به قطب صنعتی جنوب غرب کشور جایگاه دومین شرکت تولیدکننده فولاد در ایران را به دست آورد. با این حال این جایگاه مانع از آن نشده تا شرکت مذکور هم‌اکنون بزرگ‌ترین تولیدکننده شمش فولاد در کشور نباشد.

علاوه بر اینها شرکت فولاد خوزستان توانسته در سال‌های اخیر طی اجرای سه طرح توسعه موفق زمینه تولید ۸/ ۳ میلیون تن انواع محصولات فولادی را فراهم کند. با این حال مسیر توسعه تا به حال در این شرکت متوقف نشده و بررسی اسناد موجود و گفته‌های مدیران شرکت حکایت از این امر دارد که در فاز چهارم توسعه فولاد خوزستان شاهد افزایش ظرفیت این واحد بزرگ تولیدی به محدوده ۲/ ۵میلیون تن خواهیم بود.

با این حال ارقام یاد‌شده تنها مسائل قابل‌توجه در عملکرد فولاد خوزستان نیست. بررسی‌ها نشان می‌دهد که طی سال‌های گذشته فولاد خورستان توانسته رشد قابل‌توجه سود عملیاتی را در روند فعالیت خود شاهد باشد. در آخرین صورت‌های مالی شرکت درآمد عملیاتی فولاد خوزستان ۵۳‌هزار و ۶۳ میلیارد تومان بوده که نسبت به سال قبل افزایش داشته است. تداوم کار فعالیت پروژه‌های فعال شرکت با ظرفیت ۴۰‌هزار میلیارد تومان در حالی رقم خورده که انتظار می‌رود به دلیل رشد ارزش جایگزینی آنها و همچنین تداوم رشد شرکت ارزش واحد اقتصادی مذکور در سال‌های آتی نیز بیش از پیش افزایش یابد.

نکته قابل‌توجه در بررسی ارزش سرمایه‌گذاری‌های شرکت در این است که تنها در یک سال ارزش سرمایه‌گذاری‌های فولاد خوزستان به میزان ۱۱۵۳‌درصد افزایش یافته و از حدود ۱۸۳ میلیارد تومان در سال ۱۴۰۰ به ۲۱۰۷ میلیارد تومان در سال گذشته رسیده است. شنیده‌ها حاکی از آن است که فولاد خوزستان در میان تمامی صنایع استان توانسته گوی توسعه را از صنایع دیگر برباید.

اوضاع امن و امان در «فخوز»

اما از تمامی این مسائل که بگذریم فولاد خوزستان تنها در عرصه فعالیت صنعتی نیست که خوش درخشیده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که حضور موفق نماد معاملاتی این شرکت در بازار سرمایه توانسته در سال‌های اخیر خاطرات خوبی را رقم بزند.

با این حال باید توجه داشت که نوسان‌های کلی بازار سرمایه امری نبوده که بتوان مضرات آن را به پای نماد معاملاتی شرکت‌ها نوشت. در واقع طی سال‌های گذشته نماد معاملاتی این شرکت که در بازار سهام تحت عنوان «فخوز» شناخته می‌شود، به دلیل دارا بودن شرایط بنیادی مناسب توانسته رکوردی قابل‌توجه در افزایش قیمت از خود به جای بگذارد. بر این اساس در حالی که هر سهم شرکت در میانه سال ۹۸ حدودا ۸۵۰ تومان قیمت داشته است در اوج قیمت‌ها در سال ۹۹ به حدود ۵۵۰۰ تومان رسید که در آن زمان با توجه به سنگین بودن وزن نماد شرکت در شاخص کل امری خارق‌العاده است. با این حال نکته مهم‌تر این است که قیمت این دارایی پس از ریزش نیز مانند بسیاری از دارایی‌های دیگر وارد سیکل‌های پیوسته‌ای از نوسان قیمت شده است. این مساله اگرچه ممکن است به کام سهامداران کم‌تجربه بازار خوش نیاید اما نشان می‌دهد که «فخوز» همواره توانسته برای سرمایه‌گذاران حرفه‌ای بازار گزینه مطلوبی قلمداد شود.

گفتنی است در آخرین نوسان از مجموعه تغییرات یادشده قیمت هر سهم شرکت فولاد خوزستان از محدوده ۱۸۵ تومان تا ۵۲۷ تومان رشد داشته است.

جهش فروش در فولادساز خوزستانی

بررسی‌ها از عملکرد مالی شرکت در سال‌های اخیر نشان می‌دهد که فولاد خوزستان در طول مدت فعالیت خود ضمن بهبود عملکرد کیفی و کمی خود توانسته به روند فروش شرکت نیز قوت ببخشد. این مساله به‌خصوص با تغییرات قیمت محصولات فولادی در ماه‌های اخیر نیز خدشه‌دار نشده است.

اما در بررسی عملکرد مالی فولاد خوزستان نکته جالب توجه رشد دور از انتظار فروش شرکت در سه‌ماهه بهار سال‌جاری است که سبب شده تا شرکت بتواند رشدی ۶۹ درصدی را در رشد فروش خود شاهد باشد. مقدار فروش شرکت در مدت ذکر شده ۲۱‌هزار و ۵۷۰ میلیارد تومان بوده است.

عملکرد شرکت طی مدت یاد شده سبب شده تا فروش محصول فولاد در داخل و خارج به بیش از یک میلیون تن برسد که از این میان ۶۵۳‌هزار تن عرضه فولاد به بازار داخل بوده است. درج این رقم به معنای آن است که فولاد توانسته نسبت به مدت مشابه به میزان ۹۲‌درصد بر مقدار عرضه داخلی خود بیفزاید.

بر این اساس می‌توان گفت که اگر «فخوز» بورسی بتواند مسیر آمده از ابتدای سال تا آخر خردادماه را در فصل‌های بعدی نیز تکرار کند می‌توانیم در پایان سال مالی ۱۴۰۲ شاهد ثبت ارقامی کاملا متمایز نسبت به سال‌های مالی قبل باشیم.

فعالیت‌های زیست محیطی «فخوز»

همان طور که در ابتدای این متن نیز به آن اشاره شد، ارزیابی عملکرد یک واحد اقتصادی تنها در گرو دستاوردهای مالی آن نیست. در این زمینه نیز فولاد خوزستان نشان داده که به جز سودسازی و پیگیری اهداف اقتصادی خود توانسته نقشی مهم در فعالیت‌های زیست محیطی و حفاظت از زیست بوم محل فعالیت خود داشته باشد.

به همین منظور مدیرعامل شرکت فولاد خوزستان که در ششم تیرماه سال‌جاری در حضور دکتر حسام مقدمعلی معاون طرح‌‌‌های توسعه معادن و صنایع معدنی ایمیدرو، سردار سرتیپ پاسدار حسن شاهوارپور فرمانده سپاه حضرت ولی‌‌‌عصر (عج) استان خوزستان، دکتر داوود میرشکار مدیرکل اداره حفاظت محیط‌زیست خوزستان، حمیدرضا فلاح‌زاده ریاست سازمان صمت استان خوزستان و جمعی از مدیران و مسوولان به مناسبت افتتاح پروژه بازچرخانی پساب صنعتی شرکت فولاد خوزستان، به عنوان نخستین طرح راه‌اندازی شده از این دست در کشور سخن می‌گفت، به رسانه‌ها اعلام کرد: در حوزه کنترل گرد و غبار با نصب ۳۰ دستگاه غبارگیر به ظرفیت ۵ میلیون مترمکعب، تعداد ۱۷ غبارگیر در دست اجرا با ظرفیت یک میلیون و ۹۵۰‌هزار مترمکعب، توسعه شبکه‌‌‌های پاکسازی و استفاده از ۷ دستگاه ماشین وکیوم کلینر، در حوزه تصفیه و بازیافت پروژه پساب‌‌‌های صنعتی تصفیه‌‌‌خانه فاضلاب صنعتی با ظرفیت ۳‌هزار مترمکعب، پروژه سیستم بازیافت پساب تصفیه‌‌‌خانه آب با ظرفیت ۵۷۰ مترمکعب، پروژه بازچرخانی پساب صنعتی با ظرفیت ۷۵۰ مترمکعب، در حوزه مدیریت پسماند پروژه سیستم برش ضایعات فلزی با غبارگیر، واحد بازیافت قراضه، پروژه انبار پسماندهای ویژه، پروژه جابه‌جایی سایت فرآوری سرباره و در حوزه توسعه فضای سبز ایجاد و نگهداشت ۵۲۵ هکتار فضای سبز، توسعه شبکه آبیاری قطره‌‌‌ای با پوشش ۸۰‌درصد فضای سبز و احداث پروژه فضای سبز ۲۴ هکتاری و در بحث توسعه شبکه پایش زیست محیطی پروژه آزمایشگاه محیط‌زیست، ایستگاه‌‌‌های پایش ذرات معلق و گازهای آلاینده در هوای آزاد و خروجی واحدها و پروژه سیستم پایش پساب خروجی در کشور پیشتاز این مهم بوده‌‌‌ایم.

او در ادامه گفته خود ضمن اشاره به فعالیت‌های شرکت در توسعه فضای سبز گفت: پروژه بازچرخانی پساب صنعتی با سرمایه‌گذاری ۷/ ۲ میلیون یورو و ۴۴۳ میلیارد ریال با هدف بازیافت پساب صنعتی، کاهش برداشت آب خام از کارون، بهینه‌‌‌سازی مصرف آب با ظرفیت تولید ۷۵۰ مترمکعب آب RO با راندمان ۸۵‌درصد و مواد اولیه مصرفی پساب خروجی از تصفیه‌‌‌خانه فاضلاب صنعتی به میزان ۹۰۰ مترمکعب طراحی و اجرا شده است.

تمامی این عوامل نشان می‌دهد که صنعت فولاد استان خوزستان که فولاد خوزستان پرچمدار آن است نه تنها توانسته از محیط‌زیست نحیف خوزستان محافظت کند بلکه در سال‌های اخیر همگام با توسعه فعالیت‌های خود به سمت بهبود اوضاع زیست محیطی استان نیز رفته است.