باید مشخص باشد که آهنگ اصلی در سیاست خارجی را کدام دستگاه می‌نوازد/مسئولین نباید گرفتار موج‌های تبلیغاتی شوند/سخنان ظریف درباره پولشویی شایسته تقدیر است/ظریف بهترین دفاع‌ها را از منافع ملی داشته است

آرمان شرق-عبدالرضا کنی:چند وقتی می شود که هجمه ها و حملات و حاشیه پردازی پیرامون ظریف در این برهه زمانی حساس افزایش پیدا کرده،از ماجرای صحبت های وی در مورد پولشویی گرفته تا شایعه تحقیر وی در برابر وزیر خارجه انگلستان در دیدار دو جانبه.یکی از موفق ترین وزرا در دولت روحانی وزیر امور خارجه است ،ظریف که سکان دستگاه دیپلماسی را در دست دارد بعد از اینکه در مورد حجم بالای پولشویی در کشور سخن گفت با حملات پردامنه ای مواجه شد، البته که این نکته امر عجیبی نیست و از همان آغازین روزهای وزارت با توجه به اهمیت حوزه کاری وی و دیدگاه متفاوت منتقدان در عرصه سیاست خارجی او در سیبل توجه و در کانون فشارها بود اما نه شاید با این توپخانه پر آنهم در این برهه حساس و با توجه به فشارهای دو چندان بیرونی. و حال سئوال اینجاست که تاثیر و تبعات این تخریب ها برای منافع ملی چیست و حد یقف آنانی که سلیقه وزیر خارجه و گفتمان او را نمی پسندند تا کجاست؟ اینها نکاتی بود که آرمان شرق با دکتر صباح زنگنه دیپلمات سابق و کارشناس برجسته حوزه روابط بین الملل به گفت و گو پیرامون آن پرداخته که در ادامه می خوانید.

اخیرا هجمه ها و حملات و حاشیه پردازی پیرامون ظریف در این برهه زمانی حساس افزایش پیدا کرده،از ماجرای صحبت های وی در مورد پولشویی گرفته تا شایعه تحقیر ایشان در برابر وزیر خارجه انگلستان.علت این افزایش حاشیه ها را در چه می دانید؟

نمی توانیم نیت خوانی کنیم اما فضای کلی کار نشانم می دهد که انجام دادن یک کار موفق یا دعوت جامعه به سمت ایجاد هماهنگی بین سیاست های داخلی و خارجی که ضرورت هم دارد، اگر مطرح شود خوب یک عده ای بر آشفته می شوند .از طرف دیگر کشور قطعا به لحاظ بافت اقتصادی از بیماری های عمیق و مزمن اقتصادی هم بر خوردار است ،مطرح کردن این بیماری و زحمت برای حل و رفع این مشکلات یک ضرورت ملی است .از طرف دیگر وجود ارتباط بین اقتصاد داخلی و اقتصاد بین المللی امری است امکان ناپذیر .طبیعتا برای انجام یک تعامل سازنده و مثبت در سطح بین المللی نیازمند رعایت اصول و روابط و مقررات خاصی هستیم که تخصصی است .لذا طرح اینگونه مسائل از سوی وزیر خارجه ناشی از احساس مسئولیت و ضرورت بیان این مسائل بوده و یک امر طبیعی است و باید از او تقدیر و تشکر کرد. عوامل موضوع پولشویی در کشور قابل طبقه بندی مشخص هستند ،بحث قاچاق ،قاچاق کالا، طلا و ارز و بنزین و سوخت یک رقم بسیار کلانی را نشان می دهد و این پولها به هر ترتیب وارد گردونه اقتصاد کشور می شود و به ایجاد تورم و عدم تولید خواهد انجامید .این یک امر مسلمی است و وظیفه ملی همه گروه ها و جریان های سیاسی و اجتماعی این است که از قاچاق جلوگیری کنند و همگان را به جلوگیری از آن دعوت کنند .درموضوع قاچاق مواد مخدر متاسفانه در همسایگی کشور ما بزرگترین منابع تولید این مواد وجود دارد و بعد از اشغال افغانستان توسط امریکا و نیروهای ناتو و متحدان آن حجم تولید ده ها برابر افزایش پیدا کرده و این حجم وقتی که زیادتر شود، طبیعتا به کشورهای همسایه و جامعه بین المللی رسوخ خواهد کرد و با خود یک سیل عظیمی از نقدینگی و پولشویی خواهد داشت .این یک موضوعی است که فراتر از مسائل داخلی کشور است و با اقتصاد بین الملل و اقتصاد با همسایگان ارتباط دارد .به نظر می رسد بُعد سوم بحث فرار از مالیات است ،فرار مالیاتی در کشور حجم بسیار عظیمی را تشکیل می دهد و اگر بتوان آن را کنترل کرد و مالیات بر درآمد و تجارت و املاک و بر سایر عوامل مادی و مالی محقق شود، چیزی در حدود ۳۰ الی ۴۰ درصد بودجه کشور را می تواند، تامین کند. آیا این دوستان و جریان هایی که این حمله را سامان دادند و یا دنبال و تقویت می کنند با این منابع فرار از پرداخت مالیات یا بحث قاچاق کالا و ارز ارتباط دارند یا خیر قطعا دستگاه های دولتی و سازمان های مرتبط با نظام مبرا هستند از اینکه به این عملیات عاملا و عامدا دست بزنند .به نظر می اید از این فضا عده دیگری که برای این پدیده ها حضور دارند و تلاش می کنند با هر عبارتی و جمله و کلمه ای که یکی از مسئولین بیان می کند آن را بگیرند و به یک مسئله و بحث چالش بر انگیز تبدیل کنند .عقلای قم ،مسئولین بالا و دستگاه های مختلف اعم از مجلس ،قوه قضاییه و ارکان دولت و سایر بخش هایی که در سایه این نظام دارند زندگی می کنند و مشهوریت شان به سلامت و پاکی این نظام ارتباط دارد، آنها هم حقیقتا وظیفه دارند که در جهت برطرف کردن این نارسایی گام بردارند نه اینکه گرفتار موج های تبلیغاتی اینچنینی شوند .

فی الواقع چگونه می شود که رضایت این منتقدان را جلب کرد ،آنها با چه چیزی راضی می شوند ؟

آنها باید خودشان راه حلی که دارند را ارائه کنند ،موضوع فرار از مالیات یا موضوع پولشویی موضوعی نیست که صرفا کشور های استکباری و استعماری دنبال آن باشند ،نخیر ما هم برای سلامت و پاکی نظام اسلامی خودمان باید بیش از دیگران حساسیت نشان دهیم .بنظر می اید دعوت به گفت وگوی منطقی  و مستدل راه حل ضروری و اساسی است و اینکه این دولت یا هر دولت دیگری به صورت علنی و سازمان یافته تضعیف شود به نفع چه کسی تمام خواهد شد اینها را باید سوال کرد و راه حل هایی که خود مجموعه منتقدین برای رفع این مشکل چه در سیستم بانک های خصوصی و موسسات مالی و اعتباری و چه در موسساتی که به انواع مختلف خودشان را از پرداخت مالیات معاف می کنند یا فرار می کنند راه حل های اینها را باید از این منتقدین پرسید ،به نظر می رسد موضوع تا رسیدن به یک نتیجه مشخص در مراکز تصمیم گیر و تصمیم ساز پیگیری شود تا نتیجه عملی از آن گرفته شود .

نقاط قوت و ضعف آقای ظریف در وزارت خارجه چیست،به نظر شما ایشان چه جاهایی خوب و چه جاهایی ضعیف عمل کرده؟

هیچ مسئولی را نمی توانیم معصوم و مقدس تلقی کنیم آن هم وقتی که وارد کار های اجرایی شود .در کارهای اجرا ضعف و قوت وجود دارد .آقای دکتر ظریف مناسب ترین شخص برای اعمال و اجرای سیاست خارجی کشور بوده و هست . سیاست خارجی در جمهوری اسلامی ایران توسط مسئولین بالاتر و عالی مقام باید مشخص باشد که مسئول روابط خارجی و سیاست خارجی چه دستگاهی است و سایر دستگاه ها که فعالیتی در خارج از مرزها دارند و در مجموع حرکت نظام تاثیر می گذارند و قدرت و منافع ملی کشور را در اختیار  دارند باید مشخص شود که ایا با این دستگاه یا هر دستگاهی که معین شود، هماهنگ شوند .آیا وزارت خارجه علمدار و پیشتاز و همانگ کننده و مجری سیاست خارجی است یا دستگاه های دیگری هستند .آن دستگاه های دیگر باید با آهنگ وزارت خارجه هماهنگ باشند یا اینکه وزارت خارجه باید با دستگاه های دیگر هم «آهنگ» باشد .آهنگ اصلی را کدام دستگاه باید بنوازد و دیگران باید با آن همراهی کنند .قطعا این موضوع باید به یک جمع بندی خاص و روشنی برسد و هیچ تعصبی هم روی دستگاه خاصی نباید باشد ،اگر معلوم شود که وزارت خارجه باید مطیع و پیرو و هماهنگ با سایر دستگاه ها باشد باید با کمال رضایت و احترام اینکار را انجام دهد اما اگر قرار شد وزارت خارجه مسئول و هماهنگ کننده باشد دیگران باید با این وزارتخانه همراه باشند . آقای ظریف بعنوان یک سخنگوی این نظام در سیاست خارجی بوده و هست و بهترین دفاع ها را تا حالا از منافع نظام انجام داده و از طرف دیگر ممکن است در بعضی از بخش ها تنظیم سیاست ها و یا اعمال سیاست ها به دلایلی خارج از اختیار ایشان صورت گرفته باشد، ایشان را نمی شود مورد ملامت قرار داد اما در جاهایی که مسئولیت کامل و کافی به ایشان واگذار شده ایشان به آن مسئولیت به بهترین وجه عمل کرده و حالا این بهترین وجه باز هم به معنای عصمت و مطلق بودن هم تلقی نمی شود .در سیاست خارجی و در علوم انسانی و فعالیت های با کارگزاران بشری نمی توان مطلق حکم داد مگر ۱۴ معصوم. ظریف موفقیت های خیلی خوبی داشته و همچنان حمایت های خوبی از بقیه بخش های نظام لازم دارد .اگر در مورد سه کشور شورای همکاری خلیج فارس نتوانست به توفیقاتی نائل شود؛ باید در جای خود بررسی کرد و علل این موضوع را سنجید که آیا همه امکانات عملکردی در رابطه با این سه کشور در اختیار وزارت خارجه بود یا خیر  که یک سوال اساسی است و باید به آن پاسخ داد .اگر در مجموع عملکرد ظریف را بررسی کنیم نمره قبولی را خواهد گرفت ،حالا این نمره نمره الف ممکن است نباشد اما قطعا در حد نمره ب یعنی ۷۰،۸۰ درصد موفق بوده است .