اینکه بگویند بیمه‌ها ضرر کرده‌اند غلط است/طرح تحول توانسته اهدافش را محقق کند/ مشکل آنست که ما هنوز در ریل قدیمی حرکت می‌کنیم/یکعده چند دفترچه بیمه دارند و یک عده هیچ/باید منابع سلامت پایدار شوند

آرمان شرق-علیرضا پورحسین: طرح تحول سلامت بی گمان مهم ترین طرح اجتماعی دولت یازدهم بود که در دولت دوازدهم نیز پی گرفته شد. طرحی که توانست سایه سار بیمه را به اقصی نقاط ایران برکشیده و به موازات آن در هزینه کرد بیماران تسهیل مناسبی ایجاد کند. طرحی که می توان گفت به دنبال ایجاد رضایتمندی در اقشار مختلف جامعه بود و پوپولیستی ترین طرح دولت یازدهم البته نه لزوما به معنای مذموم آن بود اما از همان آغازین روزها، اهالی فن و شماری از کارشناسان نسبت به هزینه سازی فزاینده طرح برای اقتصاد کلان کشور بیم می دانند و معتقد بودند که عدم اجرای طرح های همپوشانی چون پزشک خانواده یا نظام بالینی می تواند دردسر ساز باشد. حال با گذشت چند سال هزینه های طرح البته کمرشکن شده و همین چند روز پیش بیمه ای ها یعنی؛ اعضای شورای عمومی سندیکای بیمه گران ایران اعلام کردند که تنها در سال ۹۶ ازطرح تحول سلامت متحمل ضرر ۱۰۰۰ میلیارد تومانی شده اند و برخی کارشناسان می گویند که با ادامه این مسیر شمارش معکوس شکست طرح تحول سلامت آغاز شده است. آرمان شرق در گفت و گو با سید مرتضی خاتمی عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس به این موضوعات پرداخته و البته که او معتقد به شکست طرح تحول سلامت نیست و نظر متفاوتی نسبت به برخی کارشناسان دارد.

با توجه به هزینه های سرسام آور طرح تحول سلامت برخی کارشناسان می گویند که شمارش معکوس برای شکست طرح تحول آغاز شده است، نظر شما در این رابطه چیست؟

طرح تحول سلامت یک طرحی است برای اینکه ما خدمات گذشته را به شکل ارتقا یافته تری ارائه کنیم،پس چطور می توان به چیزی که برای ارتقا است بگوییم شکست خورده.

اگر شما معتقد به شکست طرح نیستید، پس می توانیم بگوییم چرا بیمه ای ها از ضررهای هنگفت می نالند و مشکل کار کجاست؟

اینکه می گوییم بیمه ها ضرر کرده اند غلط است و من باید این را اصلاح کنم.من خودم بیمه ای هستم و ۱۰ سال در ساختار بیمه سلامت بوده ام.بیمه های درمان در کل دنیا زیان ده هستند ،قرار نیست بیمه درمان سود کند.شالوده بیمه در مان بر خلاف بیمه های تجاری این است که کلا مشمول شکست بازار است و اصلا سود در آن نیست.
زیان انباشته بیمه های درمانی در کشور بیشتر از هزار میلیارد است و این نیست که بگوییم ۱۰۰۰ میلیارد ضرر کرده ایم اما این به این معنا نیست که یا بیمه ها زمین خورده اند و یا اینکه طرح تحول باعث چنین چیزی شده است.در طرح تحول آن ارتقا را به صورت رقیق تر و‌کم رنگ خواهیم داشت ولی خدمات جاری است و ارائه می شود،طرح تحول خدمات خودش را تا کنون در ارائه زیر ساخت های لازم مثل ابنیه،تجهیزات و افزایش سطح در سراسر کشور و افزایش دسترسی برای اقشار مختلف مردم انجام داده است.

پس الان چه مشکلی داریم؟
مشکل ما این است که با یک زیان انباشته ای عمدتا در گروه های درمانی روبرو هستیم که بخاطر این افزایش دسترسی و افزایش خدمات پیدا شده،البته ما زیان انباشته را قبلا هم داشتیم و الان مضاعف شده است.

چرا این زیان انباشته ایجاد می شود؟

وقتی ما تعداد تخت ها را زیاد می کنیم،دسترسی ها را زیاد می کنیم بیمارستان ها و کلیک ها تعداد شان زیاد می شود برای این است که ما هنوز در ریلی حرکت می کنیم که قبلا حرکت می کردیم،این ریل در هر کشوری باشد زیان انباشته را بالا می برد.

آن ریل چیست؟

نظام بی توسعه گی است،یعنی به ازای هر خدمتی یک پولی پرداخته شود،یعنی نظام خدمت قبل همین عوارض را دارد.ما معتقدیم و در قانون برنامه ششم توسعه هم گنجانده شده که باید این ریل به نظام سرانه ای تبدیل شود،یعنی به ازای نفرات جمعیت کشور مان و آن تقسیم بندی ها، بیابیم سرانه تعریف کنیم و به واحد های ارائه کننده خدمت پرداخت کنیم. ما به ازای این سرانه تمام خدماتی که از ابتدای تولد انسان ها تا آخر قر ار است به اینها داده شود از این طریق داده شود.حتی در آن نظام پیشگیری دیده شده است،یعنی تمام افراد شناسایی شوند و هر مجموعه ای زیر مجموعه هر واحدی شناسایی شوند و جاری خدمت داده شود که اساسا بیماری کمتری ایجاد شود،نطام سرانه ای این را ایجاب می کند.ولی متاسفانه ما در ریل قبلی عمل می کردیم.طرح تحول آمده گفته ما تخت کم داریم و تخت زده است و هر تخت زدن کلی هزینه دارد،تاکنون ۱۰۰ هزار تخت به تخت های بیمارستانی کشور اضافه شده است.این یعنی افزایش دسترسی، یعنی شما مجبور نیستید از شهر های کوچک تر به مرکز استان بیایید و خیلی از خدمات را می توانید همان جا بگیرید .به ازای آن تسهیلات و موارد تخصصی هم اضافه شده و همه اینها هزینه بر است ولی اینها در واقع هزینه های علی السویه است و هزینه های اتک است و به اصطلاح ما جزو اتک است .بلکه میلپلانس آن ریل گذاری باید باعث شود که هزینه کمتری کنیم و اقتصادی تر در امر درمان وارد شویم که آن وجود ندارد و آن هم واقعا به این طرح ارتباطی ندارد، بلکه ما باید یک تغییر نظام پرداخت و تغییر نظام ارائه خدمت داشته باشیم که آن طبق برنامه از پیش تبین شده و وزارت خانه هم در حال فراهم کردن زیر ساخت های لازم است .یعنی الکترونیکی کردن خدمات ،وارد کردن تمام دیتاهای آحاد کشور در آنجا و اینکه ما اگر آمدیم این نظام را مستقر کردیم؛ سوابق درمانی تمام افراد در آنجا منعکس شود .

شما به مزایای این طرح اشاره کردید ،بر همگان پر واضح است که این طرح مزایای زیادی داشته است.سوال این است که لغو بیمه به مثابه حذف این امتیازات است ؟

ما چیزی به نام حذف بیمه سلامت نداریم ،الان بیمه سلامت آمده و طرح هم پوشانی را شروع کرده .  ما افرادی در سطح کشور داریم که بیش از یک درصد از خدمات  استفاده می کنند ،این به این معناست که ما داریم به بعضی ها دو باره و سه باره سرویس می دهیم و به بعضی ها که فاقد پوشش بیمه هستند یکباره هم سرویس نمی دهیم.این همپوشانی باعث شده هزینه های بی جایی را به کشور تحمیل کند که این هم پوشانی باید رفع شود .یعنی اگر کسی دو تا دفتر چه داشته یکی آنها باید لغو شود .هیچ جای دنیا کسی یک کارت سلامت بیشتر ندارد و ما هم باید کارتمان یکی باشد و از یک مرجع ما بتوانیم خدمات ارائه دهیم.

ما خبری داشتیم مبنی بر اینکه ما ۸۰ میلیون جمعیت داریم و ۱۱۰ میلیون دفتر چه بیمه .

البته این آمار غلط است ،ما الان ۸۰ میلیون جمعیت داریم و لی در عین حال ۸ درصد هم پوشانی داریم یعنی ۶ تا ۷ میلیون نفر هم فاقد پوشش بیمه داریم.یعنی اگر ۸درصد رابیاییم حذف کنیم می توانیم راحت فاقد پوشش ها را پوشش دهیم .یعنی از طرفی یک عده بیش از یک دفتر چه دارند و یک عده اصلا دفتر چه ندارند .این را باید اصلاح کنیم.

از ابتدا یک سری کارشناسان گفتند این طرح تحول سلامت برای دولت بار مالی زیادی دارد و در عین حال هم طرح های پشتیبانی مثل پزشک خانواده و نظام بالینی و اینها هم انجام نشده .این سوال پیش می آید که چرا آن موقع وزرات بهداشت این حرف ها را نپذیرفت و این مسیر به این شکل طی گردید؟

ما یک تاخیری در اجرای قانون داریم و این را ما مطالبه کردیم و گزارشی که اخیرا وزرات بهداشت داده این است که ما ۸۰ درصد زیر ساخت های لازم را برای اجرای نظام اصلاحات پزشک خانواده فراهم کرده ایم و ما منتظر هستیم که وزارتخانه استارت اینکار را بزند.معتقد هستیم که راه نجات مابرای اینکه هزینه هایی که مادر بخش سلامت می کنیم اکثریت شان مفید شود و پرت نداشته باشد از آن طریق خواهد بود . بله در قانون برنامه پنجم هم دیده شده بود و از آن زمان وزرات خانه به این سمت قدم بر نداشته ولی ایندفعه ما در قانون ششم هم پیش بینی کردیم و کمسیون وزارت درمان هم تاکید کرده و قول هم به ما داده اند که عملیات اجرایی اش انشالله تا پایان سل جاری آغاز خواهد شد . امیدواریم که با اجرای این طرح یعنی الکترونیکی کردن خدمات و ثبت مشخصات آحاد مردم ،برهم کردن اطلاعات و ضعف هم پوشانی ،اجرای نظام ارجاع و پزشک خانواده یعنی هر کسی در شب اول بیماری به یک پزشک مشخصی مراجعه می کند .چر اکه آن دیتا های این را کامل دارد و می تواند کار را از صفر شروع نکند .مثلا امروز صبح یه یک دکتر مراجعه می شود و بعد از ظهر همان کار ها را وقتی به یک دکتر دیگر مراجعه می شود؛ تکرار می شود ،این هم هزینه بر است و هم به صرفه نیست .بنابراین ما با اجرای نظام اجرا از این چیز ها خلاصی پیدا می کنیم .فرمایش شما درست است ولی نگرانی که الان برای طرح تحول سلامت وجود دارد این است که منابع آن را درست بینیم ،یعنی هم به زیان انباشته بپردازیم و آنها را دولت پرداخت کند و نظرمان هم این است که همانطور که بار ها دولت ،رئیس جمهور ،همه ارکان دولت تاکید کرده اند در عمل هم به این بخش که مقوله حیاتی هم هست اهمیت دهند و اعتبارات این بخش را کامل ببینند .چیز دیگری که لازم است در این بحث داشته باشیم و آن را با قانون پیش ببریم پایدار کردن منابع سلامت است