مقامات ایران در هفته‌های گذشته از آمادگی برای احیای برجام و بازگشت به تعهدات این توافق گفته‌اند، اما طرف آمریکایی بر این نکته تأکید می‌کند که احیای برجام دیگر اولویت این کشور نیست. از دیگر سو برخی مقامات سابق دیپلماتیک در مذاکرات هسته‌ای، از بی‌ثمر بودن مذاکره خبر می‌دهند. حال این پرسش مطرح می‌شود که چرا آمریکایی‌ها روند احیای برجام را به تأخیر انداخته‌اند؟ آیا آنها جایگزین دیگری برای توافق هسته‌ای دارند؟

دکتر ابراهیم متقی، استاد روابط بین‌الملل دانشگاه تهران در گفت‌وگو با «فردای اقتصاد» با تأکید بر آنکه با وجود کش‌وقوس بر سر احیای برجام، کماکان بازگشت به توافق هسته‌ای برای هر دو طرف غربی (به‌ویژه آمریکا) و ایران ارزنده است، سه سناریوی اقدام نظامی، اقدام امنیتی و احیای برجام را ازسوی آمریکا و علیه ایران در نظر می‌گیرد.

از دیدگاه او، گزینه نظامی برای آمریکا بسیار پرهزینه، مبهم و غیرقابل سنجش خواهد بود و گزینه امنیتی برای مدت‌زمان معینی، قدرت ایران را محدود می‌کند. بنابراین این دو راهکار چندان مورد اقبال سیاسیون در آمریکا قرار ندارد. اما گزینه احیای برجام هنوز هم عملیاتی‌ترین روش خواهد بود.

متقی در این باره می‌گوید: «اگرچه هنوز این ذهنیت وجود دارد که معادله قدرت در فضای منطقه‌ای به‌گونه‌ای است که آمریکایی‌ها تمایلی به احیای برجام ندارند و می‌خواهند ایران را در ضعف راهبردی و اقتصادی قرار دهند، اما واقعیت آن است که ایران ممکن است در آینده نزدیک از سازوکارهای ارتقای ابزاری خود بهره بگیرد و این مسئله می‌تواند چالش‌های بیشتری را برای امنیت منطقه‌ای به وجود آورد. بنابراین هنوز گزینه دیپلماتیک جایگاه خود را دارد.»

با این حال او یادآور می‌شود که سیاست اخیر ایران چالش‌هایی را برای اقتصاد، مشروعیت سیاسی و فضای عمومی جامعه به وجود آورد: «این چالش‌ها، آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها را امیدوار کرده است بتوانند در آینده نزدیک با ضریب نتیجه‌بخشی بیشتری به کنش دیپلماتیک مبادرت کنند. استدلال آنها آن است که دولت ضعیف برای بقای خود امتیازات بیشتری را خواهد داد.»

به گفته او، هنوز هم راه‌حل دیپلماتیک، کم‌هزینه‌ترین راه برای ایران، آمریکا، اروپا و حتی اسرائیل خواهد بود.