فاصله تورم ماهانه دهکها به بیش از ۱۱ درصد رسید/افزایش ۴۰ تا ۵۰ درصدی قیمت میوه
آرمان شرق- گروه اقتصاد:«فاصلهی تورم دهکهای درآمدی» معیاریست برای محاسبهی شاخصِ ضریب جینی و تخمین سطح تضاد طبقاتی در جامعه. فاصلهی تورم دهکها هرچه بیشتر باشد، به این معناست که فشار سیاستهای اقتصادی و تورم ناشی از آن، بیشتر بر دوش طبقات فرودستتر افتاده است و آنهایی که بنیهی مالی قویتری دارند، کمتر زیان دیدهاند.
آرمان شرق- گروه اقتصاد:«فاصلهی تورم دهکهای درآمدی» معیاریست برای محاسبهی شاخصِ ضریب جینی و تخمین سطح تضاد طبقاتی در جامعه. فاصلهی تورم دهکها هرچه بیشتر باشد، به این معناست که فشار سیاستهای اقتصادی و تورم ناشی از آن، بیشتر بر دوش طبقات فرودستتر افتاده است و آنهایی که بنیهی مالی قویتری دارند، کمتر زیان دیدهاند.
فاصله تورم ماهانه دهکها به بیش از ۱۱ درصد رسید/افزایش ۵۰ درصدی قیمت میوه
۲ کیلو در هفته؛ میزان میوه مصرفی هر خانوار ایرانی در سال ۱۳۹۹
ویژگی تورم در حالت کلی این است که به دهکهای پایینتر فشار بیشتر میآورد؛ تورم هرچه بیشتر باشد، این فشار هم بیشتر میشود و منطقی است که در این میان، فاصلهی تورمی دهکها نیز بیشتر میشود.
ایلنا نوشت: «فاصلهی تورم دهکهای درآمدی» معیاریست برای محاسبهی شاخصِ ضریب جینی و تخمین سطح تضاد طبقاتی در جامعه. فاصلهی تورم دهکها هرچه بیشتر باشد، به این معناست که فشار سیاستهای اقتصادی و تورم ناشی از آن، بیشتر بر دوش طبقات فرودستتر افتاده است و آنهایی که بنیهی مالی قویتری دارند، کمتر زیان دیدهاند.
فاصلهی تورم دهکها در خردادماه/ تفاوتِ تورم ماهانه بیش از ۱۱ درصد
در خردادماه، فاصلهی تورم ماهانهی دهکها به بیش از ۱۱ درصد و فاصلهی تورم سالانهی دو دهک بالا و پایین به حدود ۴.۴ درصد رسید. هرچند فاصلهی تورم سالانهی دهکها یک درصد افزایش یافته اما نگاهی عمیقتر به ترکیب این اعداد نشان میدهد که آزادسازیهای اخیر و حذف ارز ترجیحی که ابتدا بر سبد خوراکیها و به تبع آن بر نرخ دیگر کالاها و خدمات اثر گذاشته، بیشترین اثر را بر دهکهای فرودست و به طور مشخص پایینترین دهک درآمدی داشته است و تثبیت و اثرگذاری کامل این سیاستها در دومین ماه از اجرا یعنی خرداد، باعث شده که فاصلهی عمیقی بین تورم ماهانهی دو دهک پربرخوردار و کم برخوردار کشور به وجود بیاید.
تورم سالانه فقیرترین دهک جامعه در خرداد ۱۴۰۱ بالغ بر ۴۲ درصد به ثبت رسیده است، این بالاترین نرخ تورم سالانه در میان تمامی دهکهای هزینهای است. شکاف تورمی میان خانوارهای پردرآمد و خانوارهای کمدرآمد در سومین ماه سال۱۴۰۱ رکوردشکنی کرد. بر اساس گزارش مرکز آمار ایران، نرخ تورم ماهانه دهک کمدرآمد (دهک اول) در خردادماه به ۱۹.۵ درصد رسیده که این رقم برای دهک پردرآمد (دهک دهم) به میزان ۸.۴ درصد گزارش شده است. بنابراین نرخ تورم کمدرآمدها در این ماه ۲.۳ برابر تورم پردرآمدها و ۱۱.۱ درصد بیشتر است. این گسل تورم در شاخص نقطه به نقطه نیز مشاهده میشود. نرخ تورم نقطه به نقطه دهک اول در خرداد ماه به میزان ۶۴درصد گزارش شده که این رقم در دهک دهم ۴۹درصد بوده است. درواقع کم درآمدها در خرداد ۶۴ درصد بیشتر از خرداد سال قبل هزینه کردهاند این در حالیست که ثروتمندان تنها ۴۹ درصد بیشتر از ماه مشابه سال قبل برای هزینههای زندگی پول پرداختهاند.
نرخ تورم کل کشور در خرداد ماه ۱۴۰۱ برابر ۳۹.۴ درصد است که در دهکهای مختلف هزینهای در بازه ۳۸.۳ درصد برای دهک نهم و دهم تا ۴۲.۷ درصد برای دهک اول نوسان دارد. محدوده تغییرات تورم دوازده ماهه در گروه عمده «خوراکیها، آشامیدنیها و دخانیات» بین ۵۱.۱ درصد برای دهک سوم و چهارم تا ۵۲.۳ درصد برای دهک نهم است. هم چنین اطلاع مذکور در مورد گروه عمده «کالاهای غیر خوراکی و خدمات» بین ۳۱.۵ درصد برای دهک ششم تا ۳۴.۸ درصد برای دهک دهم است.
نمودارهای زیر نشان میدهد که چطور در دهک اول (کمدرآمدترین و فقیرترین دهک درآمدی) بیشترین تورم مربوط به خوراکیها و آشامیدنیهاست.
حتی تورم سالانه که بسیار آرامتر و محتاطتر حرکت کرده و فاصلهی این شاخص میان دو دهک بالا و پایین فقط ۴.۴ درصد است، بازهم بار بیشتری برای فقرا دارد؛ نمودار زیر توزیع این شاخص میان دهکهای درآمدی مختلف را نشان میدهد:
فاصلهی ۱۱.۱ درصدی تورم ماهانهی ذیل و صدرِ جدول درآمدی در خردادماه نشان میدهد که سیاستهای آزادسازی و حذف یارانهی اخیر، بیشترین تاثیر را بر دهکهای کمدرآمد گذاشته است؛ دولت مدعی است «یارانه فراگیر و بهیکسان» مثل یارانهی ارزیِ کالاها و اقلام خوراکی که در اردیبهشت حذف شد، به نفع ثروتمندان است (چون ناعادلانه از یارانهی عام و قیمتهای ارزان بهرهمند میشوند) اما دادههای رسمی نشان میدهد این یارانهی عام یا همان ارز ترجیحی بیشتر به نفع فقرا بوده است چراکه حذف آن تورم زندگی فرودستان و فاصلهی تورم فقرا و ثروتمندان را افزایش داده است؛ از طرف دیگر سیاستهای جبرانیِ سیاستگذار (یارانه نقدی یا خاص) که قرار بوده این فاصله را کاهش دهد و اثرات سیاستهای حذفی بر کمدرآمدها را از میان بردارد، موفق نبوده است، دادههای تورمی و صعود بیشترِ تورم کمدرآمدها این ادعا را به خوبی ثابت میکند؛ فرودستانی که نفری ۳۰۰ یا ۴۰۰ هزار تومان یارانه گرفتهاند، در دومین ماه از این یارانه بگیری، بازهم تورم بیشتری نسبت به ثروتمندان تحمل کردهاند و این یعنی اثرات گستردهی سیاستهای حذفی بسیار بیشتر از تاثیرات محدود یارانه نقدی ِپرداخت شده است.
و احتمالاً به همین دلیل است که سیاست جدیدی اعلام طرح شده است: «کالابرگ الکترونیک». کالابرگ الکترونیک که در قانون بودجه ۱۴۰۱ نیز پیشبینی شده، قرار است حداکثر از نیمهی دوم سال جایگزین یارانه نقدی شود؛ کالابرگ تنها برای بخشی از کالاهای خوراکی (احتمالاً همان چهار قلمی که هدف آزادسازی در اردیبهشت ماه قرار گرفتند به اضافهی نان و چند کالای دیگر) در نظر گرفته میشود؛ اما به گفتهی مرتضی افقه (استاد اقتصاد دانشگاه شهید چمران اهواز) برای موفقیت در این سیاست، دو مساله مهم است؛ اول اینکه دایرهی شمول کالابرگ گسترده باشد و تنها کالاهایی که مستقیماً آزادسازی شدند را دربرنگیرد بلکه کالاهای ردهی دوم و آنهایی که نرخشان متاثر از کالاهای آزادسازیشده است، باید شامل کالابرگ شوند و دوم اینکه، کالابرگ به تنهایی کافی نیست؛ چرا که موج تورمی اردیبهشت که در خرداد تثبیت و نمایان شده، تنها محدود به اقلام خوراکی نبوده؛ حذف ارز ترجیحی خوراکیها، تمام کالاها و خدمات مورد نیاز مردم را گران کرده است؛ نباید فراموش کنند که مردم به خصوص کارگران، بازنشستگان و زنان سرپرست خانوار، نیاز به سرپناهی برای زیستن دارند؛ نیاز به دارو برای درمان و آموزش و حمل و نقل دارند و نرخ تمام مولفهها رشد چند ده درصدی یا حتی چند صد درصدی داشته؛ برای اینها قرار است چه فکری شود؟
این کارشناس اقتصادی اضافه میکند: ویژگی تورم در حالت کلی این است که به دهکهای پایینتر فشار بیشتر میآورد؛ تورم هرچه بیشتر باشد، این فشار هم بیشتر میشود و منطقی است که در این میان، فاصلهی تورمی دهکها نیز بیشتر میشود. حالا این کالابرگی که میخواهند بدهند، بعید میدانم جبرانکنندهی عقبافتادگی معیشتی دهکهای فرودست باشد و بتواند نیازهای اولیهی آنها را تامین کند. باید در نظر بگیریم تورم امروز، تراکم و انباشتِ حداقل بیست سال تورم دو رقمی است بنابراین اگر بخواهند فقط متناسب با تورم امسال به مردم کالابرگ بدهند، در بهترین حالت فقط تورم همین امسال جبران میشود نه این اثرات انباشتهی بیست ساله.
امکان گشایشی هست؟/ سطح پوشش کالابرگ: کمتر از ۴۰ درصد
افقه این دایره را کاملاً بسته نمیداند و معتقد است گشایش در مذاکرات میتواند به آزادشدن ارزها و مراودات بینجاند و درنتیجه فشار تورمی میتواند متوقف شود؛ حداقل این است که سرعت رشد تورم متوقف میشود. این توافق راهحلیست که میتواند از تعمیق شکاف بین دهکهای درآمدی جلوگیری کند.
در این شرایط بدون توجه به احتمالات فضای سیاسی، «سطح پوشش کالابرگ الکترونیک» مسالهی بسیار بااهمیتیست؛ اگر فرض بگیریم که وزن سبد خوراکیهای خانوارهای کارگری در سبد کلی، چیزی حدود ۳۶ درصد است (براساس محاسبات رسمی سبد معیشت)، کالابرگِ در دستور کار در بهترین حالت میتواند جبران تورم این ۳۶ را بکند آنهم به شرطی که برای همهی کالاهای خوراکی و آشامیدنیِ خانوارهای کارگری بدون استثنا کالابرگ اختصاص دهند؛ اما با این کار هنوز بیش از ۶۰ درصد هزینههای زندگی همچنان متورم میماند.
نادر مرادی (فعال کارگری) با بیان اینکه بایستی تورمِ متاثر از آزادسازیها در حوزههایی مانندِ مسکن، حمل و نقل، آموزش و درمان را در نظر بگیرند و برای آن فکری بکنند؛ میگوید: حتی هزینهی تعمیرات وسایل خانه، هزینهی لاستیک و تعمیرات خودرو، پول شارژ آپارتمان و صدها خدمات دیگر در اردیبهشت و خرداد گران شدهاند. آیا کالابرگِ تعمیرات هم داریم یا کالابرگِ کرایه خانه؟
حوزههایی که راهکار میخواهد!
کالابرگ، سرکوبِ دستوریِ تورم در یک فضای بستهی کوچک است؛ اما در اقتصاد، نرخ کالاها در یک فضای به هم پیوسته و متکثر حرکت میکنند؛ اگر قرار باشد تورم در یک بخش کوچک متوقف یا لااقل کند شود، باید برای افزایش قیمت در سایر بخشها نیز تمهیدات روشن، عملی و قابل اجرا در نظر گرفته شود؛ اگر «مسکن» را به عنوان یک نمونه کوچک در نظر بگیریم، تنها بازگشت به الزامات اصل ۳۱ قانون اساسی و ماده ۱۴۹ قانون کار، میتواند تورم در حوزهی مسکن را کنترل و افزایش قیمت را در بخشی از این فضای متکثر مهار کند. بازگشت به این الزامات، یعنی تخصیص بودجهی مناسب برای تامین مسکن فرودستان، تدوین نقشه راه برای رسیدن به اهدافِ این حوزه و البته همت عالی برای پیگیری.
در مجموع نمیتوان انتظار داشت که با «کالابرگِ تنها»، تمام اثرات تورمی آزادسازی اردیبهشت از میان برداشته شود؛ در بهترین حالت چیزی کمتر از ۴۰ درصد آثار تورمی مهار میشود و لاجرم بازهم هزینههای سنگین روی دست کارگران، بازنشستگان، زنان سرپرست خانوار و دهکهای فرودست میماند، هزینههایی که تامین آن از دایرهی توانایی این گروهها خارج است؛ برای اینها باید راهکار داشت….
افزایش ۴۰ تا ۵۰ درصدی قیمت میوه
به همان میزان که سهم میوه در سبد هزینه خانوار کاهش یافته همزمان سهم سایر اقلام این سبد غذایی همچون شیر و لبنیات، گوشت و مرغ و غیره نیز کوچکتر و کمتر شده است. رئیس اتحادیه بارفروشان می گوید: «میزان کاهش مصرف میوه بیش از ۴۰ درصد است؛ این امر به طور عمده در نتیجه کاهش قدرت خرید و شرایط اقتصادی است».
ایرنا نوشت: در حالی که کارشناسان حوزه سلامت، مصرف میوه و سبزیجات را یکی از شرطها برای سلامت جامعه میدانند اما آنان همراه با فعالان بازار میوه و ترهبار ضمن بررسی روند افزایش قیمتها در انواع محصولات باغی و صیفیجات، در مورد کاهش میزان مصرف این اقلام در سبد خانوار هشدار میدهند.
میوههای خوشرنگ و لعاب با عطر و طعم بهشتی که هر چه به سمت تابستان میرویم بر تعدد، تنوع و فراوانی آنها بیشتر میشود اما برخلاف انتظار نه تنها از قیمت آن کاسته نمیشود که روزبهروز هم بالاتر میرود. میوههایی که در طبقها و ظرفهای میوه فروشیها خودنمایی میکند و عطر و بوی آنها خریداران را وسوسه اما قیمتشان، آنها را منصرف میکند.
تا چند سال پیش شاید کسی فکر نمیکرد روزی میوههای به نرخ هر کیلویی ۸۰، ۱۰۰ و ۲۰۰ هزار تومان ببیند؛ حتی اگر خارج از فصل باشد. البته بماند که برخی میوههای شیک و گرمسیری یا همان استوایی که وارداتی هستند، قیمتهای بالایی داشته و دارند؛ میوههایی که حتی اسمشان به گوش بسیاری ناآشناست؛ مانند «پاپایا» کیلویی۴۰۰ هزار تومان، «رامبوتان» ۵۰۰۰ تومان، «پشن فروت» ۶۰۰ هزار تومان، «بلوبری» یک میلیون تومان و … .
از این میوههای خاص که بگذریم، بازار میوههای معمول و خاص چهار فصل ایران زمین که تنوع بسیاری هم دارد، در طول بیش از یک سال اخیر شاهد افزایش قیمتی محسوس و زیاده از حد بوده است.
بررسی میدانی قیمتها در هفته پایان خرداد ۱۴۰۱ نشان میدهد: در آستانه ورود به تابستان و فراوانی میوه و ورود انواع میوه و صیفیجات به بازار ، قیمتها همچنان بالاست؛ به طور مثال میوههایی مانند توت فرنگی که در سطح خردهفروشی بسته به نوع، منطقه عرضه در شهر تهران و درجه کیفیت هر کیلو بین ۵۰ تا ۹۰ هزار تومان است؛ گوجه سبز حدود ۷۰ هزار تومان و بیشتر، هلو و زردآلو ۸۰ تا ۹۰ هزار تومان و بالاتر و گیلاس ۹۰ تا ۱۴۰ هزار تومان عرضه میشود.
موز کیلویی ۳۵ هزار تومان، طالبی و جانا ۱۸ تا ۲۰ هزار تومان، سیب قرمز هر کیلو بیش از ۲۸ هزار تومان، سیب زرد ۴۰ تا ۶۰ هزار تومان، پرتقال تامسون ۱۳، پرتقال جنوب ۲۵ و پرتقال توسرخ ۳۰ هزار تومان است؛ البته هندوانه هر کیلو بین ۷ تا ۸ هزار تومان رسیده که میتوان گفت تقریبا ارزانترین میوه بازار است اما وقتی همان را هم محاسبه کنید یک هندوانه کوچک بیش از ۵۰ تا ۱۰۰ هزار تومان آب میخورد.
البته این شرایط در میادین میوه و ترهبار شهرداری اندکی تعدیل میشود؛ چنانچه قیمت هر کیلو توت فرهنگی ۴۷ تومان، زردآلو درجه دو و سه کیلویی ۴۵ هزار تومان، موز ۳۷ هزار تومان، سیب زرد ۱۸ و سیب قرمز ۱۳ هزار تومان و … است.
مشاهدات عینی در برخی بازارهای ترهو بار نشان میدهد در حالی که بسیاری از افراد پیشتر میوه را کیلویی و حتی جعبهای و کارتنی میخریدند اما در شرایط کنونی فقط به خرید محدود و چند عدد اکتفا میکنند. در مراکز ترهبار حتی بارفروشان، میوه دوریز خود را نیز در انتهای روز با قیمتی کمتر میفروشند که با توجه به افزایش قیمتها، استقبال از این نوع میوهها افزایش یافته است.
تاثیر کاهش مصرف میوه بر سلامت
برخی کارشناسان، متوسط رشد قیمت میوه را نسبت به سال پیش دستکم ۴۰ تا ۵۰ درصد عنوان میکنند و بر تاثیر قیمتهای افزایشی بر میزان مصرف مردم و کاهش هزینهکرد خانوارها برای خرید این بخش از سبد غذایی اذعان داشته و نسبت به کاهش مصرف هشدار دادهاند؛ از آنرو که این شرایط در درازمدت میتواند برسلامت خانوادهها و به دنبال آن جامعه اثر منفی بگذارد.
مدیرکل دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی میگوید: از نظر تغذیه، سبزی و میوه دو گروه غذایی عمده و اصلی است که وجودش در سفره خانوار ضروری و منبع اصلی تامینکننده ویتامین، املاح و فیبر است. میوه و سبزیجات به دلیل داشتن فیبر بالا، انواع ویتامینها و آب از ارکان اصلی و مهم سبد غذایی مطلوب و تامین کننده سلامت بدن است.
دکتر «زهرا عبداللهی» مدیرکل دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی میافزاید: کمبود این گروه غذایی میتواند عوارض و بیماریهای مختلف را که حتی خطرناک است، در پی داشته باشد.
به گفته وی، «تغییر در سهم میوه و سبزیجات در سبد مصرف خانوار با سلامت جامعه رابطه مستقیم دارد و باید بدان توجه جدی شود.»
دکتر «ناصر شاهنوشی» عضو هیات علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی نیز در این زمینه با تاکید بر اینکه الگوی مصرف ما در اساس مدیترانهای است، میگوید: میوه و سبزیجات در این الگو سهم زیادی دارد، محصولاتی که به دلیل سرشار بودن از ویتامینها و فیبر به سلامت مردم کمک میکند و حذف و کاهش مصرف آنها پیامدهای منفی در پی دارد.
شاهنوشی تاکید میکند: اگر بتوانیم سهم میوه و سبزیجات را در رژیم غذایی مردم افزایش دهیم، جامعه سلامت بیشتری خواهد داشت.
این در حالی است که در سالهای اخیر روند مصرف میوه و سبزیجات کاهش داشته و همچنان هم این افت ادامه دارد. البته به تاکید برخی فعالان این حوزه، هر چند قیمت میوه افزایش محسوسی یافته اما این افزایش نرخها در مقایسه با سایر اقلام و کالاهای مصرفی اساسی خیلی گسترده و ادامهدار نبوده اما در جای خود در کوچک شدن سبد مصرفی میوه خانوار بیتاثیر نبوده است.
حتی به فرض اینکه هیچ افزایش قیمتی در بخش میوه و سبزیجات نداشته باشیم باز هم افزایش هزینههای خانوار در سایر بخشها و ضرورت تامین نیازهای اولیه و کالاهای اساسی در عمل به کاهش هزینهکرد برای میوه و سبزی منجر میشود.
۲ کیلو در هفته؛ میزان میوه مصرفی هر خانوار ایرانی در سال ۱۳۹۹
بر اساس اعلام مرکز آمار ایران، به طور متوسط میزان مصرف میوه خانوارهای ایرانی در دهه ۹۰ رقمی معادل ۱۲۴.۸۳ کیلوگرم بوده که از میانگین جهانی هم بالاتر است.(۱)
طبق این آمارها، در ابتدای این دهه یعنی سال ۱۳۹۱، متوسط مصرف میوه خانوار ایرانی در سال معادل ۱۵۱ کیلو و ۳۰۰ گرم بوده که این میزان از آن زمان تا پایان این دهه روند کاهشی به خود گرفته و در سال ۹۹ این میانگین به ۹۵.۱ کیلوگرم رسیده است. یعنی هر خانوار ایرانی در آن سال به طور متوسط هفتهای ۲ کیلوگرم میوه مصرف میکرده که به اذعان کارشناسان، این میزان از آن سال تاکنون در پی افزایش نرخها بویژه بعد از اجرای طرح اصلاحات اقتصادی دولتی در اردیبهشتماه امسال کاهش بیشتر و محسوستری هم داشته است.
برچسب ها :
ناموجود- نظرات ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
- نظراتی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- نظراتی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.
ارسال نظر شما
مجموع نظرات : 0 در انتظار بررسی : 0 انتشار یافته : ۰