آیا زلزلههای هرمزگان طبیعی است؟/ احتمال وقوع سونامی منتفی است
شب دلهره در هرمزگان
به دلیل عمق کم آب و وقوع زلزله در خشکی، احتمال وقوع سونامی منتفی است.
رخداد چهار زلزله با بزرگای بیش از پنج در بامداد ۱۱ تیر ۱۴۰۱ در نزدیکی روستای سایهخوش که بین بندر خمیر و بندر کنگ واقع است، با رخداد اولین زمینلرزه در ساعت ۲:۰۲ با بزرگای ۶.۰ و بلافاصه پسلرزهای با بزرگای ۵.۰ در ساعت ۲:۱۷ بامداد حس شد. ساعتی بعد در ۳:۵۴ و ۳:۵۵ بامداد دو زلزله دیگر با بزرگاهای ۵.۷ و ۶.۲ در مجاورت سایهخوش رخ داد که با توجه به جریان مداوم زلزله به نظر میرسد کارشناسان برای بررسی آسیبهای احتمالی به اماکن تاریخی استان در حالت آمادهباش درآمدند. دستکم پنج نفر کشته شدند و ۱۲ نفر در بیمارستان بستری شدند. ژرفای این زمینلرزهها نیز در حد ۱۰ کیلومتر گزارش شد که ژرفای کمی است. یک پرسش آن است که آیا فعالیت انسان مانند استخراج نفت و گاز میتواند در تحریک وقوع زلزلهها در این منطقه مؤثر باشد؟ در سالهای اخیر اوکلاهاما در ایالات متحده به یکی از فعالترین مناطق لرزهای در آمریکا تبدیل شده است. با توجه به اینکه این ایالت در لبه دشتهای بزرگ و «به دور از مرز ورقههای زمینساختی» قرار دارد، لرزهخیزی بالای آن شگفتآور است. سال ۲۰۱۵ با بیش از ۸۰۰ زمینلرزه به بزرگای ۳ یا بیشتر، استثنائی بود. این در تضاد با دوره قبل از سال ۲۰۰۹ است که تنها یک زلزله بزرگتر از ۴ در هر ۱۰ سال ثبت میشد. بهرهبرداری از نفت و گاز در آن ناحیه به عنوان عامل اصلی شناخته میشود. عمدهای از فعالیتهای لرزهای ناشی از تزریق مقادیر انبوه فاضلاب به زیر سطح است. آب از تولید نفت و گاز در مخازن شیل منشأ میگیرد؛ جایی که از روشهای استخراج غیرمتعارف، ازجمله شکستگی هیدرولیکی استفاده میشود. در سال ۲۰۱۶ کاهش -نسبی- لرزهخیزی با ثبت تنها ۶۰۰ زمینلرزه مشاهده شد. در همین مدت سه زمین لرزه با بزرگای بیش از ۵ رخ داد که خسارت مادی به بار آورد. در سپتامبر ۲۰۱۶ زلزله با بزرگای ۵.۸، قویترین زمینلرزه ثبتشده در اوکلاهاما بود. نقشهبرداری با دقت بالا و اندازهگیری تغییرشکل سطح زمین ناشی از زلزله، با تحلیل مشترک دادههای راداری و لرزهنگاری نشان میدهد که لغزش در هنگام زمینلرزه به حداکثر ۴۰ سانتیمتر در ژرفای بین ۴ تا ۹ کیلومتری رخ میدهد. در عین حال برقراری ارتباط بین تزریق سیال و آغاز فعالیت لرزهای ساده نیست. درواقع، فاضلاب به داخل پوشش رسوبی در اعماق بین دو تا سه کیلومتری تزریق میشود که به طور محسوسی کمژرفاتر از چشمه زلزلههاست. رویدادهای زلزلهها در اوکلاهاما در ژرفای ۴ تا ۵ کیلومتری آغاز شده و سپس به سمت پایین و تا ژرفای ۹ کیلومتری گسترش مییابد، بدون اینکه هرگز به سمت سطح زمین توسعه یابد. در نتیجه، با این فرض محتمل که زلزله توسط تزریق فاضلاب ایجاد شده است، به نظر میرسد اغتشاش ناشی از این تزریق سیال میتواند از راه دور یک گسل لرزهای را بیثبات کند. دو توضیح فیزیکی را میتوان برای توضیح چنین تحریک از راه دور ارائه داد. اول، تغییرات در فشار سیالات به دام افتاده در سنگ میزبان را میتوان از طریق محیط انتقال داد، با استفاده از شکستگیهای طبیعی پوسته گردش سیال تسهیل میشود. سیالات تحت فشار ناشی از تزریق ممکن است مایعات دیگری -دورتر از نقطه تزریق- را تحت فشار قرار داده و آنها را مجبور به مهاجرت به بیرون کند. با گذشت زمان، یک «موج» فشار در دایرههای متحدالمرکز اطراف چاههای تزریق گسترش مییابد و در نهایت باعث افزایش فشار میانبافتی درون گسلهای لرزهای اطراف میشود. سازوکار دیگر شامل تمایل سنگها به تغییر شکل الاستیک تا شکستگی و رخداد زلزله، در بازههای زمانی کوتاه (از چند روز تا چند ماه) در اطراف نقاط تزریق به دلیل فشار سیال است و در نتیجه بهطور غیرمستقیم بر سیالات اثر میگذارد. سنگهای «فشرده» (حتی اندک) شبیه یک اسفنج، مایعاتی را آزاد میکنند که در نهایت به سمت مناطق کمتنشتر اطراف مهاجرت میکنند. این مهاجرت سیال همچنین میتواند زمینلرزه ایجاد کند. لرزهخیزی القایی ناشی از عملیات نفتی در منطقه تنگه هرمز احتمال کمی دارد؛ چراکه حوزه عملیات نفتی در ژرفا، از ژرفای ثبتشده زمینلرزهها بسیار دور است و ضمنا زلزلههای هرمزگان در لبه ورقه لرزهزا، در مرز جنوب زاگرس قرار گرفته و بنابراین توجیه کافی برای لرزهخیزی آن، صرفا به دلایل زمینساختی وجود دارد ولی با توجه به تجربیات بینالمللی مانند اوکلاهامای آمریکا، میتوان در حوزههای نفتی در مورد لرزهخیزی القایی بررسیهای مفصلی انجام داد./شرق
شب دلهره در هرمزگان
زمینلرزه ۱/ ۶ ریشتری بامداد دیروز استان هرمزگان را لرزاند. زمینلرزهای که تاکنون منجر به مرگ پنجتن و مصدومیت ۸۴تن دیگر شده است. به دنبال این زمینلرزه دو زلزله دیگر نیز به همین شدت، بندرخمیر، بندرلنگه و قشم را لرزاند. براساس گزارشها کانون این زلزله در ۳۴کیلومتری بندر خمیر و روستای سایهخوش بوده که بر اثر این زمینلرزه کامل ویران شده است. همچنین این زمینلرزه در امارات هم احساس شده است.
بامداد روز گذشته زلزلهای به بزرگی ۱/ ۶ریشتر استان هرمزگان به ویژه بندر خمیر در استان را لرزاند. براساس گزارشها این زمینلرزه تا لحظه انتشار این گزارش، ۵کشته (سه مرد و دو زن) و ۸۴ مصدوم برجا گذاشته است. شدت این زمینلرزه به اندازهای بود که حتی در آن سوی خلیج فارس، امارات متحده عربی (ابوظبی و دبی) احساس شده است، تاجایی که در توییتر بسیاری از شهروندان اماراتی با به اشتراک گذاشتن ویدئوهایی از لحظههای زمینلرزه، جابهجایی وسایل روشنایی در سقف و برخی قفسهها را به تصویر کشیدند. در استان هرمزگان نیز شدت زمینلرزه به اندازهای بوده که در شهرهای اطراف به ویژه بندرعباس، قشم و کیش، میناب و رودان، موجب شد مردم به خیابانها و بوستانها بروند. بر اساس گزارش ژئوفیزیک بعد از این زلزله، سه زمینلرزه به بزرگای ۳/ ۶، ۱/ ۶ و ۱/ ۶ ریشتری بندرخمیر، بندرلنگه و قشم را لرزانده است و در ادامه ۱۱ پسلرزه در استان هرمزگان ثبت شده است. گزارشها حاکی از آن است که زمینلرزه اول در عمق ۱۰ کیلومتری پوسته زمین رخ داده و زلزله دوم در عمق ۲۶ کیلومتری زمین برآورد شده است. این زمینلرزه در شرایطی رخ داده است که استان هرمزگان در هفتههای اخیر شاهد وقوع بیش از ۱۰۰زلزله و پسلرزه بوده است و همین امر نگرانیهایی را در مورد وقوع زلزلهای بزرگتر در این منطقه طی هفتههای گذشته ایجاد کرده بود.
تخریب کامل سایه خوش
اما زلزله روز گذشته منجر به آسیبهای جدی به منازل بیش از ۹روستا که در محدوده ۱۵ کیلومتری کانون زلزله قرار دارند شده است. تصاویر و گزارشها حاکی از آن است که روستای سایهخوش که کانون زلزله بوده با ۳۰۰خانوار کاملا تخریب شده است. همچنین تمامی منازل روستای کلاتو در شهرستان بندرلنگه بین ۱۰ تا ۱۰۰ درصد آسیب دیدهاند. با این حال به گفته مهدی دوستی، استاندار هرمزگان، عملیات جستوجو برای یافتن مجروحان احتمالی از زیر آوار پایانیافته و مطابق بررسی به عمل آمده خوشبختانه هیچ کس زیر آوار نمانده است.
آسیب به بادگیرهای لافت
این زمینلرزه همچنین منجر به قطع آب و برق در این مناطق شد که تا لحظه انتشار این گزارش تلاشها برای رفع این مشکل ادامه داشت. درهمین حال براساس گزارشها هیچکدام از تاسیسات پخش(فرآوردههای نفتی) هرمزگان براثر این زلزله آسیب ندیده است. همچنین به گفته مدیرکل بنادر و دریانوردی هرمزگان، در پی وقوع زلزله ۱/ ۶ ریشتری هیچ خسارتی به زیرساختهای بنادر مرکز و غرب این استان وارد نشده است. اداره کل فرودگاههای استان هرمزگان نیز اعلام کرد که هیچ گونه آسیب و خسارتی به این فرودگاهها وارد نشده است و فرودگاههای استان آماده همکاری با پروازهای امدادی هستند. با این حال این زمینلرزه شدید به ۵۰ بادگیر در بافت تاریخی لافت آسیب جدی وارد کرده است. همچنین به گفته سهراب بناوند، مدیرکل میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی استان هرمزگان، موجب ریزش گلدسته مسجد جامع لافت شده است.
بازدید وزیرکشور از مناطق زلزلهزده
به دنبال این زمینلرزه، محمد مخبر، معاون اول رئیسجمهور بر آمادهباش کامل نیروهای امدادی استان هرمزگان تاکید کرد و به استاندار دستور داد تمام امکانات و ظرفیتهای استان را برای کمک به زلزلهزدگان بهکار گیرد. مخبر در تماس تلفنی با استاندار هرمزگان، در جریان آخرین وضعیت پس از وقوع زلزله و اعزام تیمهای ارزیاب قرار گرفت. وزیر کشور نیز در تماس تلفنی با مهدی دوستی استاندار هرمزگان، ضمن استماع آخرین گزارش از خسارات زلزله هرمزگان دستور داد امکانات لازم برای امدادرسانی به حادثهدیدگان به سرعت ارسال شود. او همچنین همراه با محمدحسن نامی، رئیس سازمان مدیریت بحران عازم مناطق زلزله شد و ضمن بررسی مشکلات از آخرین میزان خسارتها مطلع و دستورات لازم را صادر کرد. محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس نیز کمیسیون عمران مجلس را مامور ارائه گزارش از زلزله هرمزگان کرد. بهرام عیناللهی وزیر بهداشت نیز با صدور دستور رسیدگی فوری به آسیب دیدگان زلزله در هرمزگان از جعفر میعادفر، رئیس سازمان اورژانس کشور خواست جهت پیگیری وضعیت مصدومین زلزله به این استان سفر کند. ازسوی دیگر در پی وقوع زمینلرزه شدید در استان هرمزگان سخنگوی پلیس از آمادگی صددرصدی پلیس و فعالیت گشتهای ویژه در مناطق زلزلهزده خبر داد. به گزارش خبرگزاری فارس، سردار مهدی حاجیان تصریح کرد: آن دسته از افرادی که در فضاهای مختلف با شایعه پراکنی اقدام به تشویش اذهان عمومی و افزایش بار روانی برای شهروندان فهیم استان کنند، مرتکب جرم شده و قطعا تحت تعقیب قانونی قرار خواهند گرفت.
آماده افزایش تکانهها باشیم
همزمان روز گذشته فریبرز الهی ناطقی، بنیانگذار مقاومسازی و مدیریت بحران در ایران و استاد زلزلهشناس در مطلبی تاکید کرد: من حدود یک سال پیش طبق مطالعههایی به این نتیجه رسیدم که ما داریم وارد دورانی میشویم که زلزلههای بیشتری را تجربه خواهیم کرد، نه به این معنی که زلزلههای بزرگی را شاهد باشیم ولی تکانهها بیشتر خواهد شد که بر گسلها اثر خواهد داشت. تصور من این است که ما باید کم کم آماده این باشیم که پدیده زلزله را به عنوان تکانه، آنهم نه به عنوان یک تکانه خیلی مخرب داشته باشیم./دنیای اقتصاد
به گزارش تازهنیوز، علی بیت اللهی گفت: زلزله ۶.۱ ریشتری در بندر کنگ در استان هرمزگان به دلیل نامناسب بودن وضعیت واحدهای مسکونی در این استان باعث وارد شدن خسارت بسیار زیادی به واحدهای مسکونی در شهرهای مختلف شده است، اما به نظر میرسد که با توجه به آنکه چندین پس لرزه رخ داده بعید است که زلزله با قدرت بیشتری رخ دهد.
به نقل از باشگاهخبرنگاران، به گفته رئیس مرکز زلزله نگاری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی هیچ نگرانی مبنی بر وقوع سونامی در این منطقه وجود ندارد، چراکه به دلیل کم عمق بودن آب سطح دریا و اینکه جابه جایی قائم در کف دریا نداریم و زلزله در خشکی رخ داده وقوع سونامی در این منطقه ۱۰۰ درصد منتفی است.
تعداد کل واحدهای مسکونی خسارت دیده بیش از ۲۷۰ واحد برآورد شده است. همچنین تعداد آبادیهای خسارت دیده در زلزله ۶.۱ بندر خمیر استان هرمزگان بیش از ۴۵ آبادی برآورد شده است که با توجه به نسبت جمعیت به واحد مسکونی به نظر میرسد ۹۹۷ نفر در واحدهای روستایی ساکن باشند. امروز ۱۱ تیر اولین زلزله در بندر خمیر در ساعت ۲ و ۲ دقیقه در عمق ۱۰ کیلومتری و دومین زلزله در بندر کنگ با بزرگی ۵.۹ در ساعت ۳ و ۵۴ دقیقه در عمق ۲۸ کیلومتری و سومین زمینلرزه با بزرگی در بندر خمیر در ساعت ۳ و ۵۵ دقیقه در عمق ۲۶ کیلومتری رخ داد.
ارسال نظر شما
مجموع نظرات : 0 در انتظار بررسی : 0 انتشار یافته : ۰