آرمان امروز : طبق تازه‌ترین گزارشی که مرکز آمار ایران منتشر کرده، ضریب جینی که شاخص سنجش نابرابری و اختلاف طبقاتی است، کاهش داشته است. تازه‌ترین گزارش مرکز آمار ایران از هزینه و درآمد خانوار ایرانی نشان از کاهش ضریب جینی دارد. ضریب جینی که شاخص اندازه‌گیری نابرابری در سطح جامعه است، از ۰.۳۹۳۸ در سال ۱۴۰۰ به ۰.۳۸۷۷ کاهش یافته است. در خانوار شهری هم ضریب جینی با کاهش مواجه شده؛ از ۰.۳۷۵۷ به ۰.۳۶۹۶. البته در خانوار روستایی این شاخص روند عکس را طی کرده و از ۰.۳۵۹۴ به ۰.۳۶۴۳ رسیده است.

ضریب جینی یکی از شاخص‌های سنجش و ارزیابی نابرابری درآمدی در جامعه است. ضریب جینی عددی بین صفر و یک (صفر و صد درصد) است. صفر به معنای توزیع کاملا برابر درآمد یا ثروت و یک به معنای نابرابری مطلق در توزیع درآمد است.

صعود ۵ ساله ضریب جینی ایران در دولت گذشته

آمارهای بانک جهانی نشان می‌دهد با روی کار آمدن دولت گذشته شکاف درآمدی در ایران رشد شدیدی داشته و ضریب جینی در ۵ سال متوالی روند صعودی طی کرده است.

یکی از شاخص‌هایی که نشان‌دهنده وضعیت درآمدی در سطح جامعه می‌باشد، ضریب جینی است. ضریب جینی از جمله شاخص‌هایی است که می‌توان با استفاده از آن وضعیت توزیع درآمد در یک جامعه را سنجید.

ضریب جینی ارقامی بین ۰ تا ۱۰۰ را در برمی‌گیرد که هرچه این رقم بیشتر باشد دلالت بر شکاف و نابرابری درآمدی بیشتر در یک کشور دارد. به عبارت بهتر، اگر همه افراد جامعه به اندازه هم درآمد داشته باشند، ضریب جینی معادل صفر و اگر تمام درآمدها تنها به یک نفر برسد، ضریب جینی ۱۰۰ است که این بدترین حالت ممکن خواهد بود.

بررسی آمار بانک جهانی از روند تغییرات ضریب جینی در ایران نشان می‌دهد طی سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۹ که مصادف با فعالیت دولت گذشته بوده است ضریب جینی در ایران رشد داشته است که این امر به معنای افزایش شکاف درآمدی در ایران طی سال‌های مدیریت دولت گذشته بر کشور است.

دولت یازدهم ضریب جینی ۳۷.۴ واحدی را در سال ۲۰۱۳ تحویل گرفت و در سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۸ این رقم را به طور متوالی افزایش داد.

ضریب جینی ایران از ۳۷.۴ واحد در سال ۲۰۱۳ به ۳۸.۹ واحد در سال ۲۰۱۴، ۳۹.۵ واحد در سال ۲۰۱۵، ۴۰ واحد در سال ۲۰۱۶، ۴۰.۸ واحد در سال ۲۰۱۷ و ۴۲ واحد در سال ۲۰۱۸ افزایش یافته است. بر این اساس طی ۵ سال متوالی ضریب جینی در ایران شیب تندی به سمت بالا داشته و رشد ۱۲ درصدی را تجربه کرده است.

نقش یارانه ها در کاهش نابرابری

در گزارش درآمد و هزینه خانوار ایرانی که اخیرا توسط مرکز آمار ایران منتشر شده، میزان درآمد غیرشغلی که دربرگیرنده یارانه‌ها هم می‌شود، افزایش داشته است.

بر این اساس، متوسط درآمد سالانه‌ یک خانوار شهری ۱,۶۶۹,۶۴۱ هزار ریال (۱۶۶ میلیون تومان) بوده که نسبت به سال قبل، ۴۸,۵ درصد افزایش داشته است. در سال ۱۴۰۱ رشد متوسط درآمد سالانه خانوارهای شهری بیشتر از رشد متوسط هزینه کل سالانه است. منابع تامین درآمد خانوارهای شهری نشان می‌‌دهد که ۳۲.۸ درصد درآمد از مشاغل مزد و حقوق بگیری، ۱۶ درصد از مشاغل آزاد کشاورزی و غیرکشاورزی و ۵۱.۲ درصد از محل درآمدهای غیرشغلی خانوار تأمین شده است. متوسط درآمد سالانه‌ یک خانوار روستایی هم ۹۸۶,۳۸۳ هزار ریال بوده است که نسبت به سال قبل ۵۴,۸ درصد افزایش داشته است. منابع تامین درآمد خانوارهای روستایی نشان می‌دهد که ۳۲ درصد از مشاغل مزد و حقوق‌بگیری، ۳۰.۱ درصد از مشاغل آزاد کشاورزی و غیرکشاورزی و ۳۷.۹ درصد از محل درآمدهای غیرشغلی خانوار تأمین شده است.

سوء تغذیه در ایران کم شد

سازمان جهانی خواروبار و کشاورزی ملل متحد در جدیدترین گزارش خود موسوم به «وضعیت امنیت غذایی و تغذیه در جهان» از کاهش قابل توجه سوء تغذیه در ایران طی سال‌های ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۲ خبر داده است.

آمارهای فائو نشان می‌دهد طی این دوره ۶.۱ درصد از جمعیت ایران با مشکل سوء تغذیه مواجه بوده اند. این درحالی است که طی دوره قبل از آن یعنی در سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۰ بالغ بر ۷ درصد جمعیت ایران مشکل سوء تغذیه داشته‌اند.

کاهش سوء تغذیه درحالی طی دو سال گذشته حاصل شده است که سیاست حذف دلار ۴۲۰۰ برای کالاهای اساسی در این دوره به اجرا گذاشته شد و در عوض، یارانه نقدی افزایش یافت.

فائو در بخش دیگری از گزارش خود به مقایسه ۱۶۷ کشور جهان از نظر سوء تغذیه پرداخته و رتبه ایران را از این نظر ۹۰ اعلام کرده است. بر این اساس، ۷۷ کشور جهان سوء تغذیه بیشتری نسبت به ایران در سال‌های ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۲ داشته اند. از جمله این کشورها عبارتند از مراکش، مصر، عراق، هند، پاکستان و تاجیکستان. با کاهش قابل توجه میزان سوء تغذیه در ایران طی دوره ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۲ رتبه ایران در رده بندی جهانی از این نظر نیز بهبود قابل توجهی یافته است. در واقع، ایران ۱۲ پله در رده بندی جهانی از این نظر طی دوره مذکور بالا آمده است. ایران در سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۰ رتبه ۱۰۲ را بدست آورده بود. بالاترین میزان سوء تغذیه در کشور ماداگاسگار گزارش شده است به طوری که ۵۱ درصد مردم این کشور بر اساس آمار فائو سوء تغذیه دارند.

کمترین میزان سوء تغذیه نیز در کشورهایی مثل امارات، اتریش، چین، فرانسه، آلمان و آمریکا بوده است. کمتر از ۲.۵ درصد مردم این کشورها طی سال‌های ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۲ سوء تغذیه داشته اند. میزان سوء تغذیه در برخی کشورهای دیگر عبارت است از: عمان ۲.۸ درصد، ژاپن ۳.۲ درصد، عربستان ۳.۸ درصد، برزیل ۴.۷ درصد، تایلند ۵.۲ درصد، اندونزی ۵.۹ درصد، پرو ۷ درصد، آفریقای جنوبی ۷.۹ درصد، بنگلادش ۱۱.۲ درصد، نیجریه ۱۵.۹ درصد، ونزوئلا ۱۷.۹ درصد، آنگولا ۲۱.۶ درصد، سوریه ۲۷.۸ درصد، و زیمبابوه ۳۸.۴ درصد.