«آرمان امروز» به بهانه روز جهانی«سلام» بررسی می کند:

آرمان امروز – حمید رضا خالدی: روز جهانی سلام هر سال در تاریخ ۲۱ نوامبر گرامی داشته می شود. با ایجاد این مناسبت هدف ایجاد یک ارتباط بین انسان ها و کمک به صلح جهانی بوده است و طراحان این مناسبت سعی داشته اند این پیام را منتقل کنند که برای حل مشکلات و اختلافات باید از طریق ارتباط و گفت و گو اقدام کرد و نه روش های زور و جنگ و …

۲۱ نوامبر ، روز جهانی سلام

گرامی داشت روز سلام نیز به سال ۱۹۷۳ باز می گردد و اولین بار توسط برایان مک کورمک فارغ التحصیل دکترا از دانشگاه ایالتی آریزونا و مایکل مک کورمک فارغ التحصیل از دانشگاه هاروارد پیشنهاد شد. بهانه ی آن ها نیز برای پیشنهاد این روز، اتمام جنگ جنگ یوم کیپور بین رژیم صهیونیستی و اعراب بود. می توانید برای اطلاعات بیشتر در مورد این روز به صفحه ی ویکیپدیا آن مراجعه کنید.مک کورمک ها که بنیانگذاران این روز هستند درواقع امیدوار بودند تا اشاعه ی این جشن، فرهنگ دوستی و کاهش تنش ها را اشاعه دهند، اینکه به جای استفاده از جنگ و خونریزی و توهین و … می توانیم با یکدیگر دوست باشیم و مشکلات و اختلافات را تنها از طریق گفت و گو و مذاکره حل کنیم.

باز کردن سر صحبت و ترس از شروع گفتگو

از همان زمان کودکی که سعی در برقراری ارتباط و صحبت با بزرگسالان و افراد غریبه را داشتیم. والدین ما را از این کار منع می کردن و به گونه ایی ما را از باز کردن سر صحبت می ترسانند که این عمل به شدت خطرناک است. چون نگران بودند که کسی از ما سوء استفاده کند و ما را فریب دهد. دلیل دیگری که ما را در هر سنی ، از باز کردن سر صحبت می ترساند، احتمال بی اعتنایی مخاطب نسبت به ما است. که وحشت و ترسی بزرگ از برقراری ارتباط با افراد غریبه برای ما ایجاد می کند.  اینجاست که نقش «سلام» به عنوان حلقه مفقوده آغاز هر بحثی بیش از پیش مشخص می شود.

چرا باز کردن سر صحبت مهم است؟

اهمیت و ارزش باز کردن سر صحبت، در کلمه هایی که بین افراد منتقل می شود، نیست. بلکه در ارتباطی است که با همین عمل بین افراد ایجاد می شود. چون ما در هر جایگاه و منصبی که باشیم. می توانیم به راحتی با بوجود آوردن روابط موثر و عالی با دیگران آنها را با خود همراه کنیم. موضوعی که تنها با یک «سلام » ساده آغاز می شود.

روابط اجتماعی ما به شدت تقویت می شود. اعتماد و اطمینان دیگران را می توانیم به سرعت جلب کنیم. و در واقع زمینه ایی فراهم می شود که این ارتباط در آینده هم ادامه دار باشد. و دو طرف بتوانند از آن سود ببرند.

در حقیقت «سلام» همان دروازه ورود به هر گفت و گویی است. از گفت و گوی بین اعضای یک خانواده تا گفت و گو در یک جلسه سیاسی و فرهنگی و….

سلام در واژه نامه های فارسی

سلام در پارسی برابر با درود، پرانام، نامْس، نامَس(سنسکریت: نَمَس)، تارَن(سنسکریت: تارَنَ)، نَتی (سنسکریت)، اِسواگ (سنسکریت: سْواگَمَ) عنوان شده است. حتی اصطلاح «الو» که فارسی زبانان در زمان پاسخ دادن به تلفن استفاده می کنند در روسی و فرانسوی به معنی سلام بود.

سلام در لغتنامه دهخدا به معنای صلح کردن و آشتی نمودن آرزوی اینکه سلامت و بی گزند باشید و در لغتنامه عمید به مفهوم تحیت، تهنیت، تندرستی، سلامت آمده است.بنابراین:الف – معنی سلام، یعنی “سلامتی”، و سلامتی یعنی بی عیب و بی‌گزند شدن، دور شدن از هر نقصی و برخورداری از عافیت.ب – نام خداوند متعال، “سلام” است، چرا که هستی و کمال محض می‌باشد و هیچ نیستی، نقص، حد، نیاز و کاستی به او راه ندارد.ج – “اسلام” را از آن جهت “اسلام” نامیدند که آموزه‌ها و برنامه‌هایش از جانب “خداوندِ سلام”، و برای رشد و کمال فرد و جامعه و دور شدن‌شان از عیب‌ها و نقص‌های می‌باشد. – “اسلام” به معنای “تسلیم”، از آن جهت “اسلام” نامیده شده است که دوری از عیب و نقص، فقط با ایمان در قلب سلیم، و تسلیم در برابر خداوندِ “سلام” محقق می‌گردد؛ نه با کفر، شرک، نفاق، تعلقات و محبت دنیا و متاع دنیا: «وَإِنَّ مِن شِیعَتِهِ لَإِبْرَاهِیمَ؛ إِذْ جَاء رَبَّهُ بِقَلْبٍ سَلِیمٍ»(الصافات، ۸۴) به درستى که ابراهیم یکى از پیروان اوست؛ آگاه باشید که با دلى سالم (وارسته از تعلقات و ناپاکی‌ها) به درگاه پروردگارش شتافت.

سلام در قرآن:

*خداوند به بندگان صالحش “سلام” می‌دهد؛ آیا العیاذ بالله مقابل آنها سر فرود آورده یا تسلیم شده است؟! یا برای آنان خیر، رشد، کمال و دوری از عیب‌ها و نواقص را اراده نموده است؟

«سَلَامٌ عَلَى نُوحٍ فِی الْعَالَمِینَ / الصافات، ۷۹» – «سَلَامٌ عَلَى إِبْرَاهِیمَ / الصافات، ۱۰۹» – «سَلَامٌ عَلَى مُوسَى وَهَارُونَ / الصافات، ۱۲۰» – «وَسَلَامٌ عَلَى الْمُرْسَلِینَ / الصافات، ۱۸۱» – «سَلَامٌ عَلَى إِلْ یَاسِینَ / الصافات، ۱۳۰»

*خداوند علیم می‌فرماید که مؤمنین در بهشت، گفتگوی لغو و بیهوده ندارند، بلکه به یکدیگر “سلام” می‌گویند «إِلَّا قِیلًا سَلَامًا سَلَامًا / الواقعه، ۲۶»؛ خب این به چه معناست؟ یعنی مرتب مثل طوطی کلمه “سلام” را تکرار می‌کنند؟! هرگز چنین نیست؛ بلکه این سخن به معنای سخن حق و آنچه موجب رشد، کمال و بهجت است که به یکدیگر می‌گویند: «لَا یَسْمَعُونَ فِیهَا لَغْوًا إِلَّا سَلَامًا وَلَهُمْ رِزْقُهُمْ فِیهَا بُکْرَهً وَعَشِیًّا»(مریم، ۶۲) در آنجا جز سلام و تحیت (از فرشتگان و از یکدیگر) هرگز کلامى لغو و باطل نمى‏شنوند و براى آنها در آنجا روزیشان بامداد و شبانگاه (مهیّا) است. پس “سلام” در قرآن، نام خدا و بهترین دعای خیر می‌باشد که خیر خواهی صادقانه نیز قطعا نشانه محبت خالصانه می‌باشد.

سلام در ادبیات کهن ایران زمین

سلام در سنت ایرانیان از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده و در اشعار و کتب ادبی شاعران این سرزمین به وفور مورد استفاده مثبت قرار گرفته است:

*مگر با درود و پیام و سلام / دو کشور شود زین سخن شادکام (فردوسی)

*سلام بر تو باد و رحمت و برکتهای ایزدی (تاریخ بیهقی)

*از سجودش بتشهد برد آنگه بسلام / زو سلامی و درودی ز تو بر جمع کرام (منوچهری)

*ور سلامت را نمیداد او علیک/ پیشت آید بی تکلف بسلام (دیوان ناصرخسرو)

*بسلامیت دردسر ندهیم/ زآنکه ترسنده از ملال توایم (خاقانی)

*چون سخن از خود بدر آمد تمام/ تا سخنش یافت قبول سلام (نظامی)

*یک سلامی نشنوی ای مرد دین/ که نگیرد آخرت آن آستین (مولوی)

*گر بلندت کسی دهد دشنام/ به که ساکن دهد جواب سلام (سعدی)

*زهی سعادت من کم تو آمدی بسلام/ خوش آمدی و علیک السلام والاکرام (سعدی)

*سلامت را نمی خواهند پاسخ گفت، سرها در گریبان است(اخوان ثالث)

*امثال :

-و بسلام کسی نرفتی و کس را نزدیک خود نگذاشتی (تاریخ سیستان)

-با مردم زمانه سلامی و والسلام  – سلام از کوچک است  –  سلام از ماست  –  سلام بزرگ و کوچک ندارد – و…

سلام؛ سرآغاز هر گفت و گو

مهناز خورشیدنیا، رفتار شناس با ذکر اینکه اصولا انسان ها برای زندگی کردن وبرطرف کردن نیازهای زیستی وعاطفی خود محتاج برقراری ارتباط هستند می گوید: هر ارتباطی که سرآغاز آن سلام به عنوان یکی از مهم ترین راه های برقراری ارتباط است به شرط آن که از گفت وگو استفاده شود. یعنی گفت وگو اطلاعاتی را درباره نیازها ی عاطفی و زیستی وسلیقه ای ونگرشی ما به مخاطب بدهد، اگر گفت وگو با چنین هدفی دنبال شود نتایج بسیار مفیدی خواهد داشت.

وی با تصریح بر اینکه انسان ها سه نیاز بنیادی دارند می گوید: این سه نیاز شامل؛ نیاز به شایستگی ، خود مختاری و   نیاز به داشتن ارتباط با دیگران است. اصولا شاخصه انسان سالم علاقه اجتماعی به دیگران و میل به برقراری رابطه است. اما ارتباطات اجتماعی در عین اینکه مزایای زیادی دارد، گاهی هم ممکن است دردسرهایی درست کند. مثلا اینکه درشرایطی رفتار دیگران ممکن است موجب خشم ما شود، گاهی در روابط خود ممکن است دچار تعارض شویم یا حتی در رابطه ای به بن بست برسیم.

این کارشناس رفتارشناسی ادامه می دهد: سال ها پیش یکی از روان شناسان برای شبیه سازی این موضوع از یک مثال استفاده کرد. او روابط انسان ها را به زندگی جوجه تیغی ها تشبیه کرد. جوجه تیغی ها در فصل زمستان برای اینکه از سرما در امان بمانند باید تا حد ممکن به هم نزدیک شوند، این کار باعث می شود تا گرمای مناسبی تولید شود و سرما آن ها را اذیت نکند ولی باعث آسیب رساندن به بدنشان هم می شود چرا که تیغ ها باعث زخمی شدن پوست آن ها می شود. روابط ما هم همین طور هستند. همان قدر که به داشتن رابطه نیازمندیم، گاهی همین رابطه برای ما دردسر ساز می شود.

منظور از ارتباط موثر در واقع مدیریت کردن همین مشکلات است. اینکه بتوانیم احساس خود را به طرز صحیحی به طرف مقابل ابراز کنیم و یا مثلا مشکلات خود با دیگران را به شیوه برد – برد حل کنیم.

وی با اشاره به اینکه این کار مستلزم تمرین ممارست وتلاش فراوان است می افزاید: بدون برقراری ارتباط هماهنگ ، تقریبا حل کلیه مشکلات وکشمکش با اطرافیان غیر ممکن است .

خورشیدنیا، همچنین معتقد است که مصالحه وسازش از انواع بهترین ابزارها برای برقراری گفت وگو سالم به شمار می روند. وی در این زمینه می گوید: پیش از اینکه بخواهید در مورد مشکلات خود به بحث بنشینید ،بر روی تمام روش های ممکن در حل مشکلات خود ، به دقت فکر کنید. باید بیشتر برروی روش هایی تمرکز کنید که با احتساب به آن ها بتوانید مشکلات با را یک درک دوجانبه رفع نمایید . چرا که اگر گفت و گو به شکلی مناسب و در زمان مناسب و در موقع آرامش به خوبی برقرار شود می تواند از مشاجرات و حتی جنگ های بعدی جلوگیری کند.

وی رعایت ادب و تمایل دو طرف برای گفت و گو را لازمه هرگونه ارتباطی عنوان کرده و می گوید: نباید به هیچ عنوان عقاید طرف مقابل را بی ارزش فرض کرد و او را به تمسخر گرفت.در عوض، با دقت به حرفهای شریک زندگی یا طرف مقابل گفت و گوی خود گوش دهید وبعد اگر موافق وی نیستید، دلایل مخالفت خود را با برهان ومنطق وبا رعایت کامل احترام ، با او در میان بگذارید.

به گفته وی، تنها در هر زمان می توان بر روی یک موضوع خاص تمرکز کرد،در غیر این صورت نه تنها به راه حل نمی رسیم، بلکه گفت و گوی ما می تواند منجر به پرخاش ونزاع نیز بشود. این رفتار شناس تاکید می کند: گاهی مواقع شاید لازم باشد از یک نفر سوم کمک بگیرید تا بتوانید به طور موثر با هم ارتباط برقرار کنید، یک مشاور ویا روان درمانگر خانواده، می تواند مشکلاتی که حل آن ها به نظر شما غیر ممکن می آید را به راحتی ازمیان بردارد.

بدین ترتیب می توان نتیجه گرفت که «سلام» و «گفت و گو» تنها مختص ارتباط دو نفره و یا اعضای یک خانواده نیست بلکه مقوله و بهانه ای است برای آغاز تعامل و ارتباط در عرصه های مختلف ملی و حتی جهانی و یا راهکاری برای جلوگیری را بروز درگیری و خشونت در بین طیف های سیاسی و کشورهای مختلف و تبدیل آنها به فرصت هایی برای دوستی و مشارکت. پس ما نیز به بهانه این روز به شما می گوییم: «سلام»….