«آرمان امروز» گزارش می دهد؛

آرمان امروز- سرویس دیپلماسی: تنش ها در قفقاز جنوبی پس از عقب نشینی ارمنی ها از قره باغ کوهستانی تا حدودی کاهش پیدا کرداما همگان بر این باور هستند که این آرامش پیش از طوفان است و ترکیه می خواهد به هر شکل ممکن به شرق دریای خزر دسترسی پیدا کند و در این راه دست به هر اقدامی می زند.

اقداماتی که مشخصا نتیجه آن حمله به ارمنستان و تصرف بخشی از خاک این کشور است تا راه برای آن ها باز شود.

در این رابطه زهراب مناتساکانیان، وزیر خارجه سابق پاشینیان گفت: «ما احساس تنهایی و رهاشدگی می‌کنیم». برای کشوری در قفقاز جنوبی، منطقه‌ای ناآرام در اتحاد جماهیر شوروی سابق که در آن سرنوشت ملت‌های کوچک برای قرن‌ها توسط منافع و جاه ‌طلبی‌های قدرت‌های خارجی تعیین شده است، این وضعیت مناسبی نیست.

از سوی دیگر الکساندر اسکندریان، مدیر مؤسسه قفقاز گفت: «از نظر ذهنی، ما در اروپا زندگی می ‌کنیم، اما از نظر جغرافیایی در مکان بسیار متفاوتی هستیم. همسایگان ما سوئیس و لوکزامبورگ نیستند، بلکه ترکیه، ایران و آذربایجان هستند».

این منطقه عمدتاً مسلمان ‌نشین باعث شده که ارمنستان که به تاریخ خود به عنوان یکی از قدیمی ‌ترین ملت‌های مسیحی جهان افتخار می ‌کند، برای تأمین امنیتش به روسیه چشم داشته است؛ به ویژه از زمان نسل ‌کشی ارامنه در سال ۱۹۱۵ توسط امپراتوری عثمانی، دشمن همیشگی روسیه. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، ارمنستان در سال ۱۹۹۲ به یک اتحاد نظامی به رهبری روسیه پیوست که «امنیتی جمعی» را ارائه می ‌کرد و روابط نزدیک اقتصادی با روسیه که در دوران شوروی ایجاد شده بود را گسترش داد.

بر اساس برخی برآوردها، تعداد ارامنه در روسیه بیشتر از تعداد آن‌ها در ارمنستان است که دو سوم انرژی خود را از روسیه تأمین می‌ کند.

با این حال، اکنون این پیوندها به حدی از بین رفته که برخی از حامیان پاشینیان می‌ ترسند که مسکو بخواهد از خشم عمومی و اعتراضات روزانه در ایروان به خاطر از دست‌ دادن قره ‌باغ استفاده کرده تا سعی کند رهبر ارمنستان را به دلیل اجازه‌ دادن به آمریکایی‌ها برای تمرین با ارتش این کشور، سرنگون کند. این مأموریت آموزشی کوچک بود و فقط چند روز به طول انجامید اما این مأموریت با سایر اقدامات پاشینیان برای نزدیک ‌شدن به غرب همراه بود؛ از جمله تلاش برای تصویب معاهده ‌ای که ولادیمیر پوتین را در صورت سفرکردن به ارمنستان، بر اساس حکم صادره از سوی دادگاه کیفری بین ‌المللی در خطر بازداشت قرار می‌ دهد. این اقدام مسکو را خشمگین کرد.

این تمام ماجرا نیست و علاوه بر ارمنستان، ایران نیز در این بازی خطرناک چیزهایی از دست خواهد داد.

از جمله راه ارتباطی مهم به اروپا و همسایگی با ارمنستان که از دیرباز برای ایران اهمیت داشته است.

اما واکنش های ایران در ماه های اخیر سوالات زیادی را در ذهن ایجاد کرده است.

یدالله کریمی پور، استاد دانشگاه و پژوهشگر در این رابطه می گوید: دبیر شورای امنیت ملی جمهوری اسلامی، در دیدار همتای ارمنی گفته است هرگونه تغییر در ژئوپلیتیک منطقه، ناامن کننده و موجب بی ثباتی و تصاعد بحران است.

وی افزود: سال ها است گزاره لزوم تغییر نکردن جغرافیای سیاسی قفقاز از تهران به گوش می رسد. این در حالی است که مثلث آنکارا- باکو- تل آویو، بی وقفه در حال طراحی و همپوش سازی برنامه های خود در جهت دستیابی به اهدافشان هستند.

این تحلیلگر مسائل بین الملل اذعان کرد: این کوشش های مداوم و بی تعطیلی، با ایجاد تغییرات پیاپی در سیاستگزاری ها، در جهت همپوش سازی استراتژی ها با جهان و منطقه رو به دگرگونی رو به ثمردهی است.

‌کریمی پور ادامه داد: هدف نیز روشن است. پیوند دادن جهان ترک مد نظر آنکارا، از طریق اتصال ترکیه به پهنه آبی خزر و استقرار در دو ساحل خاوری- باختری آن و امتدادش تا آسیای مرکزی.

این استاد دانشگاه تاکید کرد:  گره این کریدور نیز از طریق ایجاد دالان ۴۰ کیلومتری زنگزور حاصل می شود. دالانی که با اتصال آذربایجان- نخجوان- آناتولی کامل خواهد شد.

در این میان ارمنستان تا کنون با دادن هزینه های گزاف و تحمل شکست های های پیاپی از جمهوری آذربایجان، در برابر مقاصد و علائق مشترک آنکارا- باکو ایستادگی کرده است.

وی افزود: ولی این مقاومت تا کی می تواند دوام آورد؟ پیاپی طرح ها، برنامه ها و پیشنهادهای متعدد، تطمیع کننده و کلان انکارا به ارمنستان ارائه داده می شود.

در مقابل، با وجود پیمان شکنی سنتی روسیه در همراهی متحدینش به هنگام شرایط اورژانسی، ایروان به امید یافتن حامی مصمم، با ظرفیت بالای اقتصادی- نظامی- سیاسی در تب و تاب بین دو نیروی مصمم و قدرتمند آنکارا- باکو گرفتار شده است.

کریمی پور تصریح کرد: مسلم است که روسیه فاقد ظرفیت کافی برای پشتیبانی از ارامنه است. در واقع عصر یکه تازی روس ها در قفقاز جنوبی به پایان رسیده است.  توانایی جمهوری‌اسلامی نیز به دلیل اقتصاد تحریم زده و گرفتاری های متعدد داخلی و مهم تر از آن و در پیش گرفتن سیاست تنش زدایی، برای پشتیبانی از ایروان و ایجاد سد در برابر مثلث انکارا- باکو- تل اویو، بالا نیست.

بنابراین روی آوردن به تهدید کلامی و برگزاری کلاس دائمی ژئوپولیتیک در دستور کار قرار گرفته است.