تازه ترین تحولات برجام و تبادل زندانیان

تازه ترین تحولات برجام و تبادل زندانیان

آرمان امروز-سرویس دیپلماسی: ودانت پاتل، معاون سخنگوی وزارت خارجه آمریکا روز شنبه در کنفرانسی خبری گفت: روز یکشنبه (۲۳ آوریل) روز ناراحت‌کننده‌ ای برای عماد شرقی و خانواده اش است. آن روز سالروز پنجمین سالی است که عماد در ایران زندانی شد. این یعنی پنج سال است که وی از خانواده خود جدا شده و فرصت جشن‌گیری تولد خود و دیگر سالگردها را از دست داده است. عماد در زندان اوین حبس شده است.
وی با ناعادلانه خواندن بازداشت دوتابعیتی ‌های آمریکایی در ایران گفت: ما هیچ اولویتی بالاتر از آزاد کردن آمریکایی‌هایی که در خارج از کشور حبس شده‌اند، نداریم. ما سخت در تلاشیم تا آمریکایی‌ های  زندانی در ایران را آزاد کنیم.
پاتل با این اتهام که از بازداشت توابع خارجی به عنوان اهرم سیاسی استفاده می‌شود گفت، ما بار دیگر از ایران می‌خواهیم‌ که فورا شهروندان آمریکایی نظیر عماد شرقی، مراد طاهباز و سیانک نمازی را آزاد کند.
در برابر این درخواست وزارت خارجه ایران پیش از این گفته است برای تبادل زندانیان به طور غیرمشروط و بدون گره زدن آن به موضوعات دیگر آمادگی دارد و حسن نیت خود را با آزاد کردن یک زندانی دو تابعیتی با نگاه به وضعیت وی ثابت کرد.
این در حالی است که ایران اقدام متقابل و تشویق کننده ای شاهـــد نبوده و امیدوار است دولت آمریکا با همین نگرش انسانی گام عملی برای اجرای این توافق بردارد.
رسانه نزدیک به شورای عالی امنیت ملی نیز اواخر سال گذشته در توییتر نوشت: «سخنگوی وزارت خارجه آمریکا به شکل ضمنی گزارش ان بی سی درباره مذاکره برای زندانیان این کشور و اموال مسدود شده ایران را تایید کرد. با درخواست واشنگتن و موافقت تهران، مذاکرات غیرمستقیم و نتیجه‌بخش انجام شده اما نهایی شدن توافقات در حال مذاکره نیازمند صداقت و عدم سیاسی کاری آن‌هاست.»
از سوی دیگر نیز سخنگوی وزارت امور خارجه به تازگی گفته است که تصریحات تحریک آمیز وزیر امور خارجه آمریکا در ارتباط با برنامه نظامی ایران صرفا با هدف ادامه بازاریابی برای تسلیحات آمریکایی از طریق دامن زدن به پروژه شکست خورده ایران هراسی و اختلاف‌افکنی میان کشورهای منطقه صورت می‌گیرد.
سخنگوی وزارت امور خارجه افزود: برخلاف اظهارات نسنجیده وزیر خارجه آمریکا، جمهوری اسلامی ایران در چارچوب سیاست همسایگی، همواره بر گفت و گو، مشارکت و همکاری منطقه‌ای برای تأمین امنیت و منافع مشترک کشورهای منطقه به دور از مداخلـــه بیگانگان تاکید داشته و تحولات مثبت و رو به پیشـــرفت در منطقه نیز در همین راستا می باشد.
کنعانی تاکید کرد: برنامه نظامی ایران صرفا جنبه دفاعی و بازدارندگی داشته و علیه هیچ کشوری که اندیشه تعرض به ایران را نداشته باشد، نیست.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی اقدامات نسنجیده و غلط آمریکا طی دهه‌ ها را منبع ناامنی، بی‌ثباتی و جنگ در منطقه دانست و افزود: به نفع این کشور است که رویکردهای پراشتباه، مداخله‌جویانه و غیرمسئولانه خود در مسائل کشورهای منطقه را کنار بگذارد و اجازه دهد روند تقویت ثبات و آرامش با همکاری و مشارکت کشورهای منطقه به مسیر خود ادامه دهد.
در میانه این صحبت های دیپلماتیک اما اظهارات یک نماینده مجلس ایران در روزهای اخیر نیز جای تامل دارد. شهریار حیدری، عضو کمیسیون امنیت‌ملی و سیاست‌خارجی مجلس در رابطه با حاشیه‌های برجام که توسط عربستان و اسرائیل ایجاد می‌شد، گفت: برجام  یک سری حاشیه داشت و حاشیه‌های آن هم عربستان و رژیم صهیونیستی بود که باعث تاخیر و تعلل رفتار کشورهای طرف مذاکره در برجام شده بودند.
معتقدم با ترمیم رابطه ایران با عربستان و همچنین رابطه عربستان با کشورهای عربی در منطقه، حاشیه ‌های برجام در حال کاهش است و پیش‌ بینی می‌کنم که روند حاکم بر مذاکرات آینده برجام بهتر شود و نشست آینده برجام با توجه به کاهش تنش های موجود و حاشیه ‌ها  نتیجه بخش خواهد بود.
این عضو کمیسیون امنیت‌ملی و سیاست‌خارجی تصریح‌کرد:‌ عربستان می‌ تواند یک واسطه رابطه ما با آمریکا باشد زیرا همان گونه که درگذشته برای مذاکرات برجام می توانست حاشیه‌ هایی ایجاد کند در حال حاضر هم می تواند اثرات مثبت بگذارد و با کشورهای دیگر برای بهبود رابطه ایران مذاکره کند.
به گفته حیدری، طرف‌های برجام پیام ‌های مختلفی برای از سرگیری مذاکرات احیای برجام به دولت و وزارت امور خارجه صادرکردند اما از طرف‌ دیگر آمریکا تنها کشوری است که در این مذاکرات منحصرا عمل می‌کند. آمریکا تمایل دارد که جمهوری اسلامی ایران برای حل و فصل مشکلاتش مستقیم با آمریکا وارد مذاکره شود؛ منتها جمهوری‌اسلامی با توجه به سابقه و تجربه ‌ای که از آمریکا دارد که دائما از ظرفیت ‌های نظام بین ‌المللی  برعلیه کشور ما استفاده کرده و کشور متخاصمی بوده است؛ به آمریکا اعتماد ندارد.
ایران نمی تواند برای مذاکره در تنهایی به آمریکا اعتماد کند. بنابراین درخواست ایران این بود که آمریکا در جمع طرفین مذاکرات برجامی ورود کند. چون اساسا علت تنش‌ها و طولانی شدن مذاکرات و حاشیه های برجام برعهده آمریکا است.
وی در پاسخ به این پرسش که سفر سلطان هیثم، پادشاه عمان به ایران چه کمکی به احیای مذاکرات برجام می‌کند هم گفت: تمام این موارد مولفه‌ های اثر گذار بر برجام است و ترمیم روابط در منطقه هم به نفع منطقه است و هم تنش‌هایی که در برجام وجود داشت و باعث حاشیه‌ های بزرگی برای برجام بود کمتر می‌شود و قطع به یقین  روابط کشورهای منطقه عربستان با یمن، عربستان با  سوریه، ایران با بحرین، ایران با عربستان باعث می شود که همه کشورهای عربی منطقه به ویژه کشورهای حاشیه خلیج فارس دنبال وحدت و رفع تنش‌ها باشند و دیگر بهانه‌ای هم برای حضور کشورهای فرامنطقه‌ای هم نمی‌ماند.
این می تواند فصل جدیدی در روابط در  منطقه‌ باشند و خود این کشورها دیگر دنبال حاشیه ‌سازی نباشند و بلکه بـــرای به سرانجام رسیدن برجام تلاش کنند.
بر همین اساس بسیاری از کارشناسان بر این باور هستند که تبادل زندانیان در این مقطع زمانی می تواند به عنوان یک کاتالیزور عمل کرده و کمک کند تا سطح تنش ها میان ایران و آمریکا کاهش یابد و حتی در آینده نزدیک منجر به احیای برجام شود.