آرمان امروز- گروه جامعه: تا سال تحصیلی ۹۸-۹۹ دانش آموزان ابتدایی بیشترین سهم را در بین مشتریان مدارس غیردولتی داشتند، گزارش‌ها حکایت از آن دارد که در سال‌های اخیر سهم  بخش غیردولتی در دوره متوسطه دوم رو‌به افزایش است و حدود ۱۵ درصد دانش‌آموزان دوره متوسطه دوم در مدارس غیردولتی حضور دارند. مدارسی که گرچه به گفته رئیس سازمان مدارس و مراکز غیردولتی و توسعه مشارکت‌های مردمی شهریه مصوب آنها قرار است بین ۵ تا ۴۸ میلیون تومان باشد اما، گزارش‌های والدین نشان می‌دهد که شهریه ها در این مدارس تا چندین برابر این ارقام هم می‌رسد و تا ۲۰۰ و تا ۴۰۰ میلیون تومان و گاها تا یک میلیارد تومان در سال هم می‌رسد. آپشن‌‌های این مدارس، آنها را به‌نوعی لاکچری می‌کند به‌نحوی که اردوهای خارج از کشور، وعده‌های بورسیه، آموزش زبان فرانسه و… هر چه بیشتر باشد بر مبلغ سالیانه می‌افزاید. اما این مدارس که بیشترین در نقاط ثروتمند نشین شهرها و بیشتر توسط روسای سابق آموزش و پرورش اداره می‌شوند، همان تبعیض و سیاهچاله نظام آموزشی کشور به‌حساب می‌آید. در این میان بسیاری براین باورند که هرچه مدارس دولتی درگیر شهریه‌های چند صد هزار تومانی و کمبود فضا و معلم هستند، فرزندان افراد ثروتمند قادرند با پول آینده‌شان را بسازند. این در حالی است که بنابر گزارش وزارت آموزش و پرورش مدارس غیردولتی امسال بیشترین «افت تحصیلی» را داشته‌اند . ضمن آنکه شیوه اداره و چارچوب عملکردی این مدارس نیز هنوز ابهامات زیادی را به همراه دارد. گلایه‌های و نقایصی که در نهایت منجر به این شد که وزیر آموزش و پرورش گسترش تمامی مدارس غیر از مدارس عادی دولتی را «ممنوع» کند.

تبعیض آموزشی میان دارها و ندارها

۴ سال پیش بود که برخی خانواده‌ها از رقم‌های ۱۰۰ میلیون تومانی شهریه این نوع مدارس گلایه می‌کردند و گزارش‌ آن خبرساز شد. همان سال (۱۳۹۸)  قدرت اله علیزاده عضو سابق شورای سیاستگذاری و نظارت بر مراکز و مدارس غیردولتی اعلام کرد که: «۱۱‌درصد جمعیت دانش‌آموزی در مدارس غیردولتی خبر تحصیل می‌کنند و کلاس‌ها در برخی از این مدارس در انباری و آشپزخانه تشکیل می‌شود.» طبق اعلام رئیس سازمان مدارس غیر انتفاعی، در سال جاری شهریه مدارس غیر انتفاعی بین ۵ الی ۴۸ میلیون تومان اعلام شده است که با توجه به پایه تحصیلی، ساعات فوق برنامه، امکانات مدرسه و سایر موارد متفاوت است.» اما همان‌طور که اشاره شد این پایه قیمت است و بسیاری از خانواده‌ها از آپشن‌های این مدارس گلایه‌ای ندارند. خدمات مدارس لاکچری متفاوت است، این مدارس هر روز ۴ ساعتی را به کلاس های استخر، تنیس و فوتبال اختصاص می دهند، اما به غیر از خدماتی همچون برگزاری کلاس‌های کنکور، استفاده از معلمان سرشناس و استاد دانشگاه، استفاده از گیم در کلاس و تبلت رایگان، هزینه ناهار، عصرانه، سرویس، اردوهای علمی داخلی و خارجی و یادگیری زبان دوم که باعث بالا رفتن هزینه‌ها در مدارس می‌شود، افزایش نرخ ملک و البته کمبود ساختمان برای احداث مدارس جدید نیز دلیل گرفتن پول‌های بسیار زیاد از والدین است. یک کارشناس آموزش و پرورش در این باره به «آرمان امروز» می‌گوید: «خیلی از خانواده ها برای اینکه فرزندانشان را در مدارس خاص ثبت نام کنند، حاضر علاوه بر این شهریه‌های سنگین چندین‌میلیون دیگر هم به‌واسطه بدهند تا آنها سریعتر دانش آموزانشان را ثبت نام کنند. این مدارس برای دانش آموزان المپیادی تضمینی پول می گیرند. آنها واحدی به نام المپیاد دارند که هزینه آن ۳۰ تا ۴۰‌میلیون تومان است. کلاس‌های المپیاد هم در سطح کلاس نیست. این دانش آموزان خاص تا شب کلاس های مختلف دارند و خیلی از خانواده ها هم راضی از پرداخت این هزینه ها هستند. البته اردوهای داخلی و خارجی هم دارند.» رضا نهضت با اشاره به انواع مدارس دیگر غیرانتفاعی می‌گوید: «این مدارس مثل مدارس برند و صاحب‌نام نیستند اما دانش آموزان‌شان از خانواده‌های مرفه هستند. در حقیقت این مدارس عدالت آموزشی را زیر سوال می برند با این همه امکانات معلوم است که دانش آموزان مناطق محروم نمی توانند با دانش آموزان مدرسه خاص رقابت کنند.»

چرا ممنوع کردیم؟!

حال نگاهی به موفقیت این مدارس در کنکور بیندازیم، بررسی مدارسی که رتبه‌های برتر در آن تحصیل کرده‌اند، مدارس دولتی فقط سهمی ۵ درصدی دارند، در حالی که سهم فارغ‌التحصیلان مدارس غیرانتفاعی ۲۳ درصد و سمپاد ۶۴ درصد است.  رشد قارچ گونه مدارس غیردولتی – شما بخوانید خصوصی! – در کشور به حدی است که براساس آخرین آمار اعلام شده توسط احمد محود زاده رئیس سازمان مدارس و مراکز غیردولتی وزارت آموزش و پرورش، هم اینک حدود ۱۳ درصد  دانش آموزان در این مدارس تحصیل می کنند. با این حال گذشته از شهریه های بی حساب و کتاب این مدارس در سال نیز می رسد، عملکرد کیفی این مدارس به گفته بسیاری از والدین به هیچ عنوان منطبق با شهریه هایی که در یافت می کنند نیست! آنهم در شرایطی که آموزش و پرورش طی سالهای اخیر بارها مدعی شده که سیستم مجزایی را برای نظارت بر عملکرد اینگونه مدارس اجرایی کرده و با مدارس متخلف برخورد می کند!

رویه ای که به نظر نمی رسد چندان موفق بوده باشد. کمااینکه سخنان معاون وزیر و رئیس مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت نظام آموزش‌ و پرورش، شاید بهترین دلیل براین مدعا باشد. زارعی با بیان اینکه میزان فعلی تنوع مدارس دولتی اعم از شاهد، هیات امنایی و… محل اشکال است، گفت: «از آنجا که این مدارس جامعه مخاطب خود را دارند، نمی‌توان گفت این مدارس از امروز تعطیل باشند اما گسترش مدارس غیر از عادی دولتی را «ممنوع» کردیم و آقای وزیر دستور دادند مدارسی غیر از عادی دولتی، دیگر گسترش پیدا نکنند. این امر می‌تواند تنوع مدارس دولتی را مهار کند تا اینگونه نباشد که بهترین محیط و دبیر را به یک مدرسه با عنوان خاص دهیم و یک عده را محروم کنیم.» زارعی با ذکر اینکه بخشی از دلیل آن این است که ساز و کار مدارس غیر انتفاعی از قبل مبتنی بر کلاس‌های کنکوری و برنامه‌ریزی برای کنکور بود تصریح کرد: از این رو به نظرم آمادگی برای امتحان نهایی به این شیوه که «تاثیر قطعی در کنکور» داشت را نداشتند. این به روز نبودن مدارس غیر دولتی به جامعه مخاطب و دانش‌آموزان این مدارس آسیب زد. این یک تلنگر است که نشان می‌دهد مدارس غیر دولتی نیز باید مرجعیت را به کتاب درسی بدهند.