ارمان شرق- مقصود او از دیکتاتوری، اگر بتوان چنین عبارتی را به کار برد، «دیکتاتوری نرم» است، یک دیکتاتوری نهادینه شده در جان شهروندان؛ دیکتاتوری‌ای که یک روشنفکر هم ممکن است بدان آلوده باشد ولی نداند. این دیکتاتوری، با توپ و تانک و تفنگ نمی‌آید، بلکه معانی را دگرگون می‌کند و مگر انسان در ژرف‌ترین حالت خود چیزی است غیر از حیوان ناطق یا حیوان معنافهم؟

ارمان شرق- من نگفتم تحولات اجتماعی به پایان خواهد رسید، این توهم است. مگر جامعه از حرکت می‌ایستد؟ من می‌گویم وسط قرن ۲۱ مگر فرانسه از کشمکش‌های طبقاتی فرو ایستاده که بگوییم ایران فرو خواهد ایستاد؟ من می‌گویم سطح منازعات از سطح بالا به متوسط فرو خواهد برد چون الان آرایش طبقاتی ایران دیگر اجازه پیشرفت نمی‌دهد و به این معنی نیست که جامعه می‌خواهد بمیرد، به این معنی است که این آرایش باید تغییر کند. سه مسئله وجود دارد. مسئله اقتصاد در ناکارآمدی است. بین سال‌های ۹۴-۱۴۰۰ حدس من این است که بین ۸۰-۱۰۰ میلیارد دلار از ایران پول دزدیده شده است.

ارمان شرق- تئوکراسی در آثار شریعتی نقد شده است. او فجیع‌ترین شکل استبداد را استبداد دینی می‌داند، استبدادی که توسط کلیسا در تاریخ مسیحیت حکمفرما بود، زیرا خودش را نماینده ارزش‌های مطلق می‌داند. شریعتی همچنین منتقد نظام سیاسی صفویه است و از آن به عنوان تشیع صفوی یاد می‌کند. اما از نظر مفهومی، امت و امامت با مباحث بعد از انقلاب متفاوت است.

ارمان شرق- اینترنت ماهواری حالا به گفته مسوولان شرکت استارلینک در ماه سپتامبر (بین شهریور- تا مهر) عرضه جهانی می‌شود. این به معنی آماده بودن ارائه سرویس و شبکه این شرکت پرسروصدای متعلق به ایلان ماسک است. تقریبا برای بسیاری مشخص بود که اینترنت استارلینک برای سرویس‌دهی عمومی آماده است و تست‌های اولیه کاربرانی که نخستین دسترسی به این اینترنت را تجربه کرده بودند هم نشان می‌داد سرعت اینترنت در این شبکه حتی از آنچه مسوولان آن وعده داده‌اند هم بیشتر است.

ارمان شرق- زیست‌‌جهان اجتماعی در‌ حال تغییر و تحول است، هم‌زمان با دنیا و تغییرات در سطح ملی و بین‌المللی پیش می‌رود، آقایان این جامعه را با همه تنوع‌های آن درک کنند، منطق تغییرات جامعه را بفهمند، الگوهای عمل حکم‌روایی خود و نحوه رفتارشان را با تغییراتی که در جامعه رخ داده، میزان و موزون کنند؛ وگرنه این جامعه همچنان حرکت می‌کند و آنها از جامعه عقب می‌مانند و همچنان طرح ناتمام توسعه متوازن همه‌جانبه و پایداری جامعه ایرانی لطمه می‌بیند و همه متحمل هزینه‌های بزرگ می‌شویم.

ارمان شرق- شریعتی مدافع استفاده از روشی علمی برای مطالعه اسلام است. این رویکرد به همان تمایزی برمی‌گردد که محمد باقر صدر میان اقتصاد به‌عنوان یک علم و اقتصاد به‌عنوان یک مکتب فکری (مذهب) قائل شد. علم اقتصاد به تفسیر زندگی اقتصادی مربوط می‌شود، در حالی که مکتب فکری اقتصادی به مسیری اقتصادی اشاره دارد که جامعه می‌خواهد در آن قدم بگذارد. (اقتصادنا، محمدباقر صدر، ۱۹۸۳، ص ۶-۷)

من معتقدم که میان روش‌شناسی علمی برای مطالعه اسلام و اسلام‌شناسی، به‌عنوان یک رویکرد مبتنی بر ایدئولوژی، تمایز روشنی در ذهن شریعتی وجود داشت.

ارمان شرق- در مجموع به‌نظر می‌رسد بسیار بیش از آنچه ما می‌توانیم در انتخابمان تاثیرگذار باشیم، محدودیت‌های مالی پیش‌روی دولت بعد تعیین‌کننده خواهد بود. چوب ادب بودجه هنوز بخشی از سیاستمداران ما را نوازش نکرده و آنان را که از قضا بسیار هم بر سرنوشت کشور اثرگذارند، در فضایی به دور از واقعیات نگاه داشته است. شاید این انتخابات باعث شود که این جناح از سیاسیون ما هم با پیامدهای اجتناب‌ناپذیر محدودیت منابع آشنا شده و کارگاه آموزشی حکمرانی ۴ سال آینده آنان، منجر به گشایش‌هایی بلندمدت برای آیندگان شود.

ارمان شرق- به نحوه چیدن این مناظره ها دقت کنید که مثل مسابقه هفته همه در یک ردیف نشسته اند و با شماره خوانده می شوند. خیلی افتضاح بود و تلویزیون قضیه را به سخره گرفته بود. بعد از آن ماجرا که شورای نگهبان ایجاد کرد و دموکراسی در کشور را به سخره گرفت و صدای کسی هم در نیامد و کسانی هم که سلب صلاحیت شدند مظلومانه کنار رفتند

ارمان شرق- ویژگی برجسته دیگر او پیش‌بینی درستش از روابط بین‌الملل و پیش‌بینی صحیح از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی- آن هم درست چند سال قبل از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی- است. او پیش‌بینی کرده بود زمانی که روس‌ها به یک ثبات سیاسی و اقتصادی رسیدند این پرده آهنین را پس خواهند زد و به زندگی عادی بین‌المللی بازخواهند گشت. این ویژگی‌ها به ریمون آرون شخصیت برجسته‌ای بخشید که حتی بین روشنفکران چپ هم که عرصه عمومی را در دست گرفته بودند، او را به برتری رساند.

ارمان شرق- اما مورد ایران برعکس است. ایران اکنون یک حکومت یک پارچه (یک دولت، یک مجلس) دارد و فدرالی کردنِ شیوه حکومت در ایران، یعنی اعطای اختیارات به مجالس محلی و دولت‌های محلی، موضوعی است که نیازمند تغییراتی گسترده در قوانین کشور است.