قدرت چین ریشه در استقبال از اصلاحات دارد

قدرت چین ریشه در استقبال از اصلاحات دارد

آینده جهان در پکن رقم می خورد آرمان امروز|کیارش رویان: بیستمین کنگره حزب کمونیست چین یکشنبه در پکن افتتاح شد و تا ۲۲ اکتبر ادامه خواهد داشت. حدود ۲۳۰۰ نماینده مجمع به نمایندگی از ۹۷ میلیون نفر از اعضای حزب حاکم چین، نتایج پنج سال اخیر عملکرد دولت را مورد بحث و بررسی قرار خواهند داد و اهداف و مقصودهای توسعه این کشور را برای پنج سال آینده و احتمالا برای یک دوره طولانی ‌تر تصویب خواهند کرد. مراسم افتتاحیه از ساعت ۱۰ صبح به وقت محلی تحت تدابیر امنیتی شدید آغاز شد. شی جین پینگ، رئیس ‌جمهوری چین در جریان سخنرانی افتتاحیه این کنگره حزبی که هر پنج سال یک ‌بار برگزار می‌شود، گفت کشورش به کنترل همه‌جانبه هنگ‌ کنگ دست یافته و آن را از هرج و مرج به حکومتداری تبدیل کرده است. رئیس‌جمهوری چین همچنین تاکید کرد که پکن قاطعانه مبارزه بزرگی را علیه جدایی‌ طلبی و مداخله در تایوان به راه انداخته است. او با تاکید بر اینکه در مورد تایوان مصمم است، گفت که این نشان‌ دهنده عزم و توانایی قوی پکن برای حفاظت از حاکمیت و تمامیت ارضی کشور و مخالفت با استقلال تایوان است. در راستای بررسی این آخرین تحولات در چین و سرانجام برگزاری کنگره حزب کمونیست، آرمان امروز گفت و گویی با محمدعلی بصیری، استاد روباط بین الملل داشته است که در ادامه می خوانید.
بیستمین کنگره حزب کمونیست چین با چه اهدافی آغاز به کار کرده است؟
چین یک دولت کمونیستی و تک حزبی است، گرچه خودشان را دموکراسی شرقی می‌دانند و سوسیال دموکراسی‌ها از مهد کودک مردم را درگیر کار سیاسی می‌کنند و در کنگره نهایتا افراد منتخب نشستی برگزار می کنند. کنگره حزب کمونیست با این هدف برگزار می شود تا اهداف ۵ سال آینده کشور ترسیم شود و مشخص شود که آیا رئیس جمهوری شایستگی این را دارد تا همچنان در راس قدرت باقی بماند. اعضای حزب همچنین اشکالات و موانعی که در مصوبات نشست های غرب بوده را بررسی می‌کنند. چین در دهه های اخیر همواره به این شکل پیش رفته است اما تلاش کرده است همواره اصلاحاتی را در دستور کار خود قرار دهد و بر همین اساس با نظام کمونیستی شوروی تفاوت دارد زیرا در سالیان اخیر انعطاف بیشتری از خود نشان داده است و در مقابل اصلاحات از خود مقاومت نشان نداده است. چینم همواره یک بازسازی درونی داشته است تا ستون های این نظام فرسوده نشود و بتواند با قدرت به مسیر خود ادامه دهد. خصوصاً در حوزه اقتصاد عملاً به سمتی اقتصاد را سوق می‌دهند که اقتصاد نیمه آزاد، نیمه دولتی و شبه‌دولتی شده در دستور کار قرار گرفته و این روش را به اقتصاد متمرکز دولتی که در واقع فلسفه تشکیل حکومت کمونیستی است ترجیح داده اند. شوروی سابق این انعطاف را در اقتصاد نداشت و پس از دهه ۹۰ و بعد از فروپاشی شوروی، چینی‌ها عملاً دیگر روش شوروی را دنبال نکرده اند و توانسته‌اند دوام بیاورند و یک الگوی خاص اقتصادی را که ترکیبی از سوسیالیسم و لیبرالیسم است پیش‌بردند و امروز در دنیا حرف های زیادی برای گفتن دارند. اگر حالا نگوییم که رتبه اول در اقتصاد هستند بلکه در رقابت با اقتصاد کاملاً آزاد غرب از جمله آمریکا رتبه دوم شدن هم موفقیت قابل تقدیری است که چین به آن دست پیدا کرده است.
تا چه میزان احتمال دارد رئیس جمهوری چین پس از این کنگره تغییر کند؟

مشخصا یکی از اهداف تشکیل کنگره حزب انتخاب رئیس جمهوری بعدی است و این امر در مناسبات درون حزبی صورت می گیرد. در این انتخاب موارد زیادی مورد بررسی قرار می گیرد و اگر از لحاظ سن، کارآمدی و توانایی مقابله با بحران ها، رئیس جمهور لایق تشخیص داده نشود، رأی لازم را در کنگره کسب نمی کند و به راحتی عزل می شود. ظاهراً رئیس جمهوری فعلی چنان مخالف جدی ندارد و با اعتراض خاصی مواجه نشده است و بر همین اساس به نظر می رسد که کنگره او را تغییر ندهد و تا سال ۲۰۲۷ رئیس جمهور باقی خواهد ماند.
مسئله تایوان تا چه میزان برای اعضای حزب کمونیست چین در انتخاب رئیس جمهور آتی اهمیت دارد؟
سیاست حزب کمونیست، وجود چین واحد است و این مساله برای آن ها بسیار مهم است و بر همین اساس شاهد بودیم که رئیس جمهوری چین عنوان کرد که بر هنگ کنگ مسلط شده و در تلاش است تا تایوان را نیز زیر سلطه چین قرار دهد. از دهه ۷۰ میلادی که چین وارد تاثیرگذاری جدی در عرصه بین المللی شده است و کرسی هایی در شورای امنیت و مجمع سازمان ملل را گرفته اند، نقشی پر رنگ داشته ان اما از آن زمان تمام تلاش دیپلماتیک، سیاسی و رسانه ای بر این بوده که تایوان برگردد به چین و با این اذعان که از طریق سیل نظامی و غیره درگیری مسلحانه، تا الان تمام تلاششان بر همین مسیر بوده علیرغمی که ۱ سال گذشته، تنش های شبه نظامی هم شروع شد میان تایپه و پکن، آن ها با یک سد محکم دیگر نیز در این عرصه مواجه شده اند. آمریکایی ها هم از تایوان حمایت کرده اند که فضا را متشنج کرد ولی ظاهراً مدیریت در این خصوص صورت گرفته است تا نزاع جدیدی رخ ندهد. چینی ها که همچنان روند مسالمت آمیز را ترجیح می دهند از طریق مذاکره و معاملات تجاری با غرب و آمریکا می خواهند اهرم هایی ایجاد کنند تا تایوان را به تدریج به خودشان برگردانند، کما این که این راه را در مورد هنگ کنگ هم رفته اند و هنگ کنگ را چند سال پیش موفق شده اند که به خودشان برگردد.
چین در مناطق مورد اختلاف دیگر نظیر تبت، هنگ کنگ و مرز با هندوستان به چه شکلی عمل می کند؟
سایر مناقشات مرزی چین نیز همچین حالتی دارد. چپن مهمترین موفقیتش بعد از انقلاب، مخصوصاً بعد از مرگ مائو این بوده که از طریق مسالمت آمیز، دیپلماتیک و اقتصادی تلاش کرده مشکلات داخلی و خارجی از جمله اختلافات مرزی را مدیریت کند چه در بحث اختلافات مرزی که با هند در تبت دارد، چه اختلافاتی که با شوروی سابق یا روسیه داشت چه اختلافاتی که در دریای ژاپن با ژاپنی ها سر جزایر داشت و از جمله هنگ کنگ و تایوان تقریباً در هنگ کنگ به همان روش موفق شد مسئله اش را حل کند و با روس ها اختلافات مرزیشان را در دهه گذشته حل کرده اند و با ژاپنی ها در وضعیت حل کردن اختلاف هستند. با هندی ها گرچه یکی دو جنگ بر سر مرزهای تبت شده و اختلافاتی بوده ولی کوشش بالایی دارند خصوصاً در بحث مسیر ابریشم جدید که هندی ها به نوعی در آن وارد شده اند و یا همکاری که در شانگهای با چین دارند. عملاً چینی ها از طریق مذاکره معامله دیپلماتیک و اقتصادی تلاش کرده اند در این پنج دهه اختلافات مرزیشان را با همسایگان، ریشه ای حل کنند و به مرزهایی باثبات و امن دست پیدا کنند.
چه زمانی می توان چین را قدرت اول جهان دانست؟ و آیا این امر برای آن ها محقق می شود؟
فاکتورهای اقتصادی، دفاعی، علمی، تکنولوژی و فرهنگی امروز بسیار تعیین کننده هستند. درست است که امروز همچنان قدرت اول جهان آمریکاست اما چین سرعت بیشتری در مسیر پیشرفت طی می کند و در زمانی که شیوع کرونا همه را زمین گیر کرده بود اما چین همچنان پیش می رفت. ۵ سال آینده برای جهان بسیار مهم است و چین شاید در این بازه زمانی بتواند بیش از گذشته در جهان قدرت نمایی کند و بیش از پیش جایگاه نخست آمریکا در جهان را به معرض خطر بیاندازد.