فرارو- هنوز نتوانسته ایم بر مانع ارتباطی بین انسان و حیوانات غلبه کنیم، اما ممکن است روز به روز به حیوانات نزدیک‌تر شده و در راستای رفع این مانع گام برداریم. با این وجود، چگونه می‌توانیم با حیوانات صحبت کنیم؟ به گفته کارشناسان کلید درک زبان حیوانات می‌تواند هوش مصنوعی باشد. در مقاله‌ای که در نشریه Current Biology منتشر شده آمده است: “ظهور الگوریتم‌های قدرتمند هوش مصنوعی و به ویژه مدل‌های زبان بزرگ محققان را در برقراری ارتباط بین گونه‌ها امیدوارتر کرده است. با این وجود، برخی مناطق دشوار در جهت یابی کار وجود دارد”.

به گزارش ویک، “کارین باکر” استاد دانشگاه بریتیش کلمبیا می‌گوید: “مدل زبان بزرگ باید از سیگنال‌های ارتباطی خود حیوان در زمینه‌های مختلف استفاده کند و یک پاسخ قابل اندازه گیری به آن ایجاد کند که گویی با یک همنوع و نه یک ماشین ارتباط برقرار می‌کند. حیوانات بسیار متفاوت از انسان‌ها ارتباط برقرار می‌کنند و ما تمایل داریم باور کنیم که چیزی که نمی‌توانیم مشاهده کنیم وجود ندارد، زیرا حس شنوایی ما در مقایسه با سایر گونه‌ها نسبتا ضعیف است. ارتباطات زیادی در طبیعت وجود دارد که به سادگی از کنار ما عبور می‌کنند”.

او می‌افزاید: “توسعه ارتباطات حیوانی مستلزم آن است که انسانی سازی و مقایسه جوامع حیوانی با محیط فیزیکی اطراف یک فرد انسانی را که به نوعی تجربه زنده شده ارگانیسم‌ها است، متوقف کنیم. به منظور غوطه ور شدن در سبک ارتباطی گونه‌ای خاص محققان به بیوآکوستیک (زیست آوایی)* دیجیتال روی می‌آورند که به ضبط کننده‌های دیجیتالی بسیار کوچک قابل حمل و سبک متکی است تا الگو‌های ارتباط غیرانسانی را بدون اختلال ناشی از معرفی ناظران انسانی در یک اکوسیستم تشخیص دهد“.

آیا در این مسیر پیشرفتی داشته ایم؟

دانشمندان اخیرا به اکتشافات جالبی در مورد ارتباط حیوانات دست یافته اند. آنان دریافته اند که دلفین‌ها یکدیگر را با نام صدا می‌زنند، مادران خفاش با بچه‌های خود به زبان مادری صحبت می‌کنند و زنبور‌های عسل از حرکات بدن و صدا برای برقراری ارتباط استفاده می‌کنند. باکر می‌گوید: “در مورد زنبور‌های عسل محققان از مدل‌های رایانه‌ای و الگوریتم‌های هوش مصنوعی استفاده کرده‌اند تا بتوانند زنبور‌ها را به صورت انفرادی ردیابی کنند. آنان می‌توانند تعیین کنند که ارتباط یک زنبور منفرد ممکن است چه تاثیری بر روی زنبور دیگر داشته باشد. از این طریق توانایی رمزگشایی زبان زنبور عسل ظاهر می‌شود”.

دانشمندان گام بعدی را با ساختن یک زنبور ربات برداشتند که می‌تواند وارد کندو شده و اساسا دستوراتی را صادر می‌کند که زنبور‌های عسل از آن اطاعت می‌کنند. این آزمایش تنها یک بار موفقیت آمیز بود، اما ثابت شد که یک گام بزرگ رو به جلو است. این گام به آرامی ذهن ما را نه تنها به روی صدا‌های شگفت انگیزی که غیر انسان‌ها تولید می‌کنند باز کرده بلکه ذهنمان را به روی مجموعه‌ای اساسی از سوالات در مورد به اصطلاح شکاف بین انسان‌ها و غیرانسان‌ها یعنی رابطه ما با گونه‌های دیگر می‌گشاید.

این نوع اکتشافات می‌تواند به انسان در درک حیوانات کمک کند که احتمالا پیامد‌های بزرگتری خواهد داشت. “آزا راسکین” یکی از بنیانگذاران مرکز فناوری انسانی و پروژه گونه‌های زمین می‌گوید: “نکته واقعا صحبت با حیوانات نیست بلکه درک آنان است. در آن زمان این درک تبدیل به چیزی می‌شود که تمام جهان می‌بیند. فکر می‌کنم در آن زمان ناگهان به خصوص برای هر اقدام دیگری به منظور حفاظت از آب و هوا شتاب بیش تری از خود نشان خواهیم داد”.

پیامد‌های بالقوه امکان درک حیوانات توسط انسان‌ها چیست؟

توانایی برقراری ارتباط با گونه‌های دیگر و درک آنان می‌تواند در شکل دهی دانش محیطی جمعی ما نقش بسزایی داشته باشد. “کای فرث باترفیلد” مدیر هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی مجمع جهانی اقتصاد می‌گوید: “درک آن چه حیوانات می‌گویند اولین گام برای دادن صدایی به گونه‌های دیگر روی سیاره در مکالمات پیرامون محیط مان خواهد بود. ارتباط با حیوانات می‌تواند به تلاش‌های حفاظتی کمک کند و رابطه ما با طبیعت را تغییر دهد. با این پیشرفت ما پیش بینی می‌کنیم که به سرعت به سمت جهانی حرکت کنیم که در آن ارتباط دو طرفه با گونه‌های دیگر محتمل است”.

با این وجود، این پیشرفت پرسش‌ها و ابهاماتی فلسفی و اخلاقی را نیز مطرح می‌سازد. راسکین می‌گوید: “این فناوری می‌تواند جعبه پاندورا باشد که به طور بالقوه برای افزایش شکار غیرقانونی و سایر اقدامات مخرب استفاده خواهد شد. فناوری‌های پیشرفته بیوآکوستیک می‌توانند برای بهره برداری از حیواناتی که پیش‌تر توسط انسان اهلی نشده اند مورد استفاده قرار گیرند و این امر باعث ایجاد دنیای کاملا جدیدی از کنترل خواهد شد“.

* زیست‌آوایی یا بیوآکوستیک یک علم میان رشته‌ای است که زیست شناسی و صوت شناسی را با هم ترکیب می‌کند. معمولا به بررسی تولید، پراکندگی و دریافت صدا در جانوران (و از جمله در انسان ها) اشاره دارد.