آرمان شرق: داماد ترامپ در مصاحبه ای اعلام کرد که موضوع خاشقجی به سازمان‌ های اطلاعاتی مربوط بوده و وی بر معامله قرن متمرکز است.

به گزارش آرمان شرق به نقل از ایسنا، اسحاق جهانگیری، معاون اول رییس‌جمهور در مصاحبه با خبرگزاری «کیودو» ژاپن با تاکید بر اهمیت ایستادگی کشور‌های جهان در برابر سیاست‌های آمریکا، تاکید کرد: آمریکایی‌ها اصرار دارند سیاست‌های یکجانبه خودشان را بر همه دولت‌ها و کمپانی‌های دنیا اعمال کنند و اصرار دارند که این سیاست‌ها را با تهدید و تحریم دیگران در سطح بین المللی تثبیت کنند. ما امیدواریم همه دولت‌ها از جمله دولت ژاپن در مقابل این سیاست‌ها ایستادگی و از توان خودشان استفاده کنند تا مانع یکجانبه گرایی آمریکا شده و بتوانند استقلال خودشان را در دنیا حفظ کنند.

او با تأکید بر ناتوانی آمریکا در به صفر رساندن فروش نفت ایران، ‌ تصریح کرد: ما برای فروش نفت به راه های جدیدی دست پیدا کرده ایم و حتی اگر شرکای اصلی اقتصادی ما خرید نفت را کاهش بدهند، شرکای جدیدی پیدا کردیم و به آنها نفت فروخته‌ایم و این راه را ادامه خواهیم داد.

متن کامل مصاحبه جهانگیری با خبرگزاری «کیودو» به شرح زیر است:

خبرنگار: سؤال من در مورد مسائل دو جانبه ایران و ژاپن است، جناب آقای جهانگیری همانطور که شما مطلع هستید ایران با ما روابط تاریخی دوستانه‌ای داشته که بعد از انقلاب اسلامی ۱۳۵۷ هم حفظ شده است. ژاپن و ایران روابط بسیار نزدیکی در حوزه‌های مختلف دارند و ژاپن مقدار قابل ملاحظه‌ای نفت خام از ایران خریداری می‌کند. آمریکا مؤکداً از ژاپن درخواست کرده که واردات نفتش را از ایران به صفر برساند. با این که ژاپن موفق شد در مراحل آخر معافیت بگیرد اما این معافیت صرفاً ۱۸۰ روز اعتبار دارد و مشخص نیست که بعد از این ۱۸۰ روز بتواند به واردات نفت از ایران ادامه دهد و همانطور که آمریکا درخواست کرده ممکن است واردات نفت از ایران به صفر برسد. نظر شما در مورد توقف کامل واردات نفت ژاپن از ایران چیست؟

جهانگیری: روابط ایران و ژاپن در طول قرن گذشته بسیار خوب بوده و پس از پیروزی انقلاب اسلامی در طول ۴۰ سال اخیر نیز روابط ما در بخش‌های مختلف خوب و رو‌به پیشرفت بوده است. البته در برخی مواقع هم با مشکلاتی روبرو شده که این مشکلات هیچ‌کدام مرتبط با مسائل دو دولت نبوده و معمولاً مسائلی خارج از اراده دو دولت بر این موضوع تأثیر گذار بوده‌اند.

بخش عمده‌ای از این مسائل، تحت تأثیر فشارهایی بوده که معمولاً آمریکایی‌ها وارد می‌کردند و این فشارها در مقاطعی بر روابط اقتصادی ایران و ژاپن اثر گذاشته‌اند. ژاپن کشور صنعتی بزرگی است که به نفت نیاز دارد ما نیز در منطقه خلیج فارس کشور مهم و بزرگی هستیم و یکی از تولید‌کننده‌های عمده نفت به‌شمار می‌رویم و تاکنون نیز تأمین‌کننده بخشی از نفت مورد نیاز ژاپن بوده‌ایم.

ما به روابط اقتصادی پایدار با ژاپن، چه در زمینه فروش نفت و چه در سایر زمینه‌ها، فکر می‌کنیم. به محاسبات فعلی توجه زیادی نداریم. شرایط آینده دو کشور در دو منطقه مهم برای ما بسیار پراهمیت و تعیین‌کننده است. دولت ژاپن معمولاً در چنین موقعیت‌هایی روش‌های خاص خود را برای عبور از فشارهای آمریکا به‌کارگرفته است و ما امیدار هستیم که در آینده نیز از روش‌های خاص خود استفاده کند و بتوانند خریدار اصلی نفت ایران باشد. ما آمادگی داریم با دولت ژاپن و کمپانی‌های ژاپنی مذاکره کنیم و راه‌های جدیدی بیابیم که بتوانیم از طریق آن راه‌ها، مبادلات تجاری بین دو کشور را بدون دخالت آمریکا ادامه دهیم.

خبرنگار: دولت ژاپن بر حمایت از برجام اصرار و تأکید دارد و از ایران خواسته که همچنان در برجام باقی بماند، اما به نظر می رسد ژاپن آنقدرها تلاش نکرده که دولت ترامپ را راضی کند تا در تصمیم خروج یکجانبه از برجام تجدیدنظر کند و تحریم‌ها را موقتاً به صورت کامل اعمال نکند. ارزیابی شما از روش دولت ژاپن چگونه است و آیا ژاپن می‌تواند به عنوان یک واسطه و ناجی نقش منحصر به فردی را اجرا کند تا نگرش دولت آمریکا را عوض کند؟ به نظر شما ژاپن چگونه می تواند از قدرت سیاسی و دیپلماتیک خود در زنده نگه داشتن برجام استفاده کند؟ انتظار شما از دولت ژاپن برای تلاش در زمینه زنده نگه داشتن برجام چیست؟

جهانگیری: برجام یک توافق بین‌المللی است و به تأیید شورای امنیت سازمان ملل رسیده و شورای امنیت قطعنامه‌ای در ارتباط با آن تصویب کرده است. آمریکایی‌ها در خروج از برجام تنها هستند و در سطح بین‌المللی فقط رژیم صهیونیستی و چند دولت منطقه، آمریکا را حمایت می‌کنند. جامعه جهانی در مقابل آنهاست. این موضوع‌که آمریکایی‌ها اصرار دارند، سیاست‌های یکجانبه خودشان را بر همه دولت‌ها و کمپانی‌های دنیا اعمال کنند و اصرار دارند که این سیاست یکجانبه را با تهدید و تحریم دیگران در سطح بین المللی تثبیت کنند، یک اتفاق نامبارک و نگران‌کننده است. ژاپن بعد از جنگ جهانی دوم نشان داده که طرفدار توافقات و به دنبال اجرایی شدن پیمان‌های بین‌المللی در راستای حمایت از صلح جهانی است. با توجه به این که سیاست‌های رئیس‌جمهور آمریکا فقط در زمینه برجام نیست و حتی در زمینه توافقات آب و هوا، محیط زیست و توافقات دیگر نیز بوده، خواست ما این است که دولت ژاپن در راستای اجرای همان سیاست‌هایی که بعد از جنگ جهانی اتخاذ نموده در مقابل این حرکت ها ایستادگی و از توان خود استفاده کند تا مانع یکجانبه گرایی آمریکا در دنیا شود. اگر ژاپن و سایر متحدین آمریکا چنین اقدامی را انجام دهند، حتماً برجام نیز حفظ خواهد شد و ما نیز از این موضوع استقبال می کنیم.

خبرنگار: نظر برخی منتقدان چنین است که سیاست خارجی ژاپن بیش از حد به آمریکا وابسته است و باید مستقل‌تر و بی‌طرف‌تر باشد و این پیغام را به آمریکا بفرستد که از سیاست یکجانبه گرایی اجتناب کند و ژاپن باید از آمریکا بخواهد که بیش از پیش به هنجارهای جهانی احترام بگذارد. به هر حال، همانطور که مطلع هستید ژاپن و آمریکا ارتباطی قدرتمند و قوی با یکدیگر دارند، ارزیابی شما از این سیاست خارجی ژاپن چیست؟

جهانگیری: سیاست ژاپن با آمریکا به عنوان یک دولت مستقل به خودشان برمی گردد و می‌توانند هر سیاستی در روابط خودشان داشته باشند. ولی ژاپن باید در مقابل یکجانبه گرایی که آمریکایی‌ها به دنبال آن هستند و کشورهای مستقل را تهدید می‌کنند، ایستادگی کند. این یکجانبه گرایی و تهدید، امروز با شروع برجام و برخی از موافقتنامه ها بوده و ممکن است در آینده به سایر موضوعات و کشورهای دیگر نیز سرایت کند.

خبرنگار: به نظر می رسد شرکت‌های ژاپنی از تحریم‌های آمریکا تبعیت کنند. به این دلیل که هم دسترسی‌ به بازارهای آمریکا را از دست ندهند و هم از شبکه‌های مالی بین‌المللی محروم نشوند. شرکت‌های ژاپنی که در ایران مستقر هستند، شروع به کاهش فعالیت‌های تجاری‌شان کرده‌اند. یا این که کلاً به این فکر افتاده‌اندکه پایگاهشان را به یک کشور دیگر منتقل کنند. دولت ایران چطور می‌تواند این شرکت ها را متقاعد کند که در تصمیم‌شان تجدیدنظر کنند؛ در ایران بمانند و فعالیت‌های تجاری‌شان را ادامه دهند؟

جهانگیری: به‌هر‌حال تهدید آمریکا علیه کشورها و کمپانی‌ها اتفاق نگران کننده‌ای است و اگر دولت‌ها در مقابل یکجانبه گرایی لجام‌گسیخته‌ای که آمریکایی‌ها در پیش گرفته‌اند، ایستادگی نکنند، ممکن است کمپانی‌ها و شرکت‌ها در آینده از کشورهای خودشان هم تبعیت نکنند. ما آمادگی داریم که با همه کمپانی‌های ژاپنی که علاقمندند کارشان را در ایران ادامه دهند گفتگو کنیم و راهکارهای جدیدی پیدا کنیم که بتوانیم نگرانی آنها را کاهش دهیم تا بتوانند به فعالیت خود ادامه دهند.

خبرنگار: آقای رئیس جمهور روحانی برنامه‌ای برای بازدید از ژاپن در آینده نزدیک دارند؟ یا ایران برنامه ای برای دعوت نخست وزیر ژاپن جناب آقای شینزو آبه به تهران دارد؟ و آیا دولت ایران با دولت ژاپن تا الان تماسی برقرار کرده است تا نشستی دو جانبه بین رؤسای دو کشور برگزار کند؟

جهانگیری: گفت‌وگو در سطوح مختلف بین مقامات دو کشور جریان دارد. روابط ما کاملاً عادی است و هیچ مانعی برای گفتگو نداریم. آقای شینزو آبه در نیویورک و در حاشیه اجلاس سالانه مجمع عمومی سازمان ملل با آقای روحانی ملاقات داشتند، ما منتظر آقای آبه بودیم که از تهران بازدید کنند و گفتگوهایی میان سران دو کشور صورت پذیرد. آن دعوت به قوت خود باقی است و هر وقت ایشان اراده کنند، تهران آمادگی پذیرایی از ایشان را دارد.

خبرنگار: پس از اینکه آمریکا مجدداً تحریم‌ها را علیه ایران اعمال کرد، حجم نفت صادراتی ایران بنابر گزارش‌ها و ادعاها در ماه‌های اخیر، کاهش شدیدی داشت و ادعا شده که در مقایسه با ماه آوریل (اردیبهشت امسال) که صادرات نفت دو و نیم میلیون بشکه در روز بوده این مقدار در ماه‌‌های اخیر به یک و نیم میلیون بشکه رسیده، اگر چنین چیزی صحت داشته باشد این کاهش زیاد و قابل توجه است، ارزیابی شما از حجم نفت صادر شده در ماه‌های اخیر چیست؟ می‌شود لطفاً دقیقاً برای ما بگویید که تولید و صادرات نفت ایران چقدر است و برآورد شما از این تولید در ماه‌های آینده چگونه است؟

جهانگیری: بعد از تحریم، ترامپ اعلام کرد که در ۴ نوامبر میزان صادرات نفت ایران به صفر می‌رسد و متوقف می‌شود. هم رئیس جمهور و هم وزیر خارجه و مقامات دیگر آمریکا با صراحت این هدف را اعلام کردند، برخی از کشورها در یکی دو ماه خرید نفتشان را متوقف کردند، ولی نفت ما به میزانی که نیاز داشتیم، صادر شد. ما با کشورهای دوست و شرکای اقتصادی خود، به راهکارهای جدیدی رسیده‌ایم و حتماً این روش‌ها را ادامه می‌دهیم و امیدواریم که بتوانیم میزان صادرات نفت‌مان را به سطح پیش از ماه آوریل برگردانیم.

خبرنگار: ممکن است مقدار دقیق نفت صادراتی ایران را به طور مشخص یا تقریبی اعلام کنید؟

جهانگیری: تولید ما نسبت به آوریل کاهش قابل توجهی نداشته است. آن بخشی که نیاز بوده در داخل کشور مصرف کنیم، مصرف کردیم. بخشی از پالایشگاه‌هایمان را که قبل از آوریل ظرفیت کمتری داشتند به ظرفیت بالاتری رساندیم. در جاهایی که شرکای اصلی اقتصادی ما خرید نفت را کاهش دادند، شرکای جدیدی پیدا کردیم و به آنها نفت فروختیم. درآمد ۷ ماهه ما از فروش و صادرات نفت به خارج از کشور نسبت به هفت ماه سال گذشته بیشتر بوده است.

خبرنگار: می شود گفت حداقل دو میلیون هست؟

جهانگیری: حالا شما خیلی به عدد توجه نکنید، به پولش توجه کنید.

خبرنگار: آمریکا ادعا کرده که یک سری محدودیت‌ها را به مدت ۶ ماه اعمال کرده اما آنها تلاششان را خواهند کرد که صادرات نفت ایران را به صفر برسانند، این مسأله همانطور که شما اطلاع دارید صرفاً شش ماه اعتبار دارد، بعد از گذشت این شش ماه شما چطور می‌خواهید راه‌هایی برای صادرات نفت ایران پیدا کنید؟ ‌ بعد از این دوره به نظر شما، چه کشورهایی علیرغم فشارهای سنگینی که از طرف آمریکا وارد می شود، به واردات نفت ایران ادامه دهند؟

جهانگیری: ما فکر می‌کنیم شرکای اقتصادی ما به میزانی که در گذشته نفت می خریدند، از این پس نیز خواهند خرید. اگر بعضی کشورها نیز خریدشان را کاهش دهند، این کاهش قابل توجه نیست، ما با روسیه، چین، هند، ‌ سایر کشورهای آسیایی، اتحادیه اروپا و شرکای اقتصادی‌مان در سایر نقاط جهان مثل آفریقا و آمریکا در حال مذاکرات جدی هستیم که هم بتوانیم نفت بفروشیم و هم بتوانیم از درآمدهای آن استفاده کنیم. آمریکایی‌ها می‌دانند، مردم و مسئولین دنیا نیز می‌دانند که منطقه خلیج فارس منطقه بسیار حساسی است. جمعیت ایران نیز نسبت به کشورهای حوزه خلیج فارس، جمعیت قابل توجهی است. این تهدید آمریکایی‌ها که فروش نفت ایران را به صفر برسانند، حرف بسیار خطرناکی است. آمریکایی ها باید بدانند که وقتی فروش نفت ایران صفر شود، کار بسیار خطرناکی خواهند کرد که ایران در چنین شرایطی، تصمیم لازم را خواهد گرفت.

خبرنگار: چرا می گویید خطرناک است؟ آیا ایران قصد دارد اقدام خاصی در این مورد انجام بدهد؟

جهانگیری: من احتمال پیش آمدن چنین ایامی را بسیار ضعیف می‌دانم. احتمال این که موفق شوند فروش نفت ایران را متوقف کنند، بسیار ضعیف است، ولی اگر کشور بزرگی مثل ایران از مهمترین منبع درآمد خود محروم شود، تحریم طبق تجربیات ما بیشترین فشار را بر بیماران، سالمندان، کودکان و اقشار ضعیف جامعه وارد می‌کند.

خبرنگار: امروز صبح جناب آقای رئیس جمهور ایران در سخنرانی اعلام کرد که اگر آمریکا مانع از این شود که ایران نفت خام خود را صادر کند، ما نیز اجازه نخواهیم داد که یک قطره نفت از خلیج فارس به کشورهای دیگر صادر شود. آیا ایران می خواهد به زور تنگه هرمز را ببندد و اگر واقعاً چنین قصدی داشته باشید، برای بستن تنگه هرمز چه اقدامی انجام می‌دهید؟ همانطور که شما می‌دانید تنگه هرمز در دنیا منطقه ای راهبردی و حساس است. آیا واقعاً ایران می‌تواند تنگه هرمز را ببندد و مانع از این شود که نفت از این منطقه صادر شود؟ ‌

جهانگیری: همانطوری که گفتم، احتمال وقوع چنین شرایطی از نظر من بسیار ضعیف است. ما حتماً نفت‌مان را صادر می‌کنیم. در این چند ماه که برای چنین شرایطی آمادگی نداشتیم، اجازه ندادیم صادرات نفت‌مان متوقف شود. در حال حاضر، آمادگی داریم و مذاکراتی که با شرکای اقتصادی خود در دنیا کرده‌ایم به راحتی می‌توانیم به میزانی که نیاز داریم نفت صادر کنیم. ولی اگر صادرات نفت ما متوقف شود دنیا مطمئن باشد که سکوت نخواهیم کرد و حتماً‌ اقدامی مناسب انجام خواهیم داد.

خبرنگار: آیا یکی از آن اقدامات بستن تنگه هرمز است؟

جهانگیری: ما گزینه های مختلفی داریم که بسته به شرایط تصمیم مناسب را خواهیم گرفت.

خبرنگار: بعد از این که آمریکا از برجام خارج شد و تحریم‌ها را مجدداً اعمال کرد، مردم از نظر اقتصادی در شرایط دشواری قرار گرفتند. ارزش ریال شما کاهش قابل توجهی داشت، به گونه‌ای که قیمت کالاهایی که مصرف روزانه دارند و همچنین داروها افزایش بسیار شدیدی داشتند در واقع قیمتها افزایش صعودی داشتند. بیکاری در میان جوانان شما بسیار بالاست، دولت شما، دولت ایران، چطور می‌تواند اقتصاد را علیرغم فشار آمریکا همچنان احیا کند و زنده نگه دارد؟

جهانگیری: قطعاً با کاری که آمریکایی‌ها انجام دادند، فشارهای مختلفی به مردم وارد شده است. این فشار هم بیشتر به طبقات ضعیف جامعه ما وارد شده و ما در حال برنامه ریزی برای دو موضوع مختلف هستیم. نخست این که معیشت مردم را به نحوی مدیریت کنیم که شرایط اقتصادی مردم از وضع موجود بدتر نشود و در مرحله دوم از تحریم‌ها که تهدید هستند، برای توسعه کشور فرصت‌های جدیدی بسازیم. می‌توانیم بسیاری از ساختارهای اقتصادی کشور را در کنار اعمال تحریم‌ها اصلاح کنیم که قبلاً امکان اصلاح برایمان وجود نداشت و با برنامه‌هایی که داریم قطعاً می‌توانیم اقتصاد کشور را به نحوی اداره کنیم که بتوانیم برخی از مشکلات پیش‌آمده را برطرف کنیم. اکنون بعد از چند ماه تا حدی آرامش به اقتصاد کشور برگشته است و فکر می‌کنم در آینده وضعیتمان بهتر شود.

خبرنگار: تقریباً به صورت روزمره شاهد اعتراضاتی در استان خوزستان هستیم و کارگران خواستار دریافت حقوق معوقه شان هستند، این روزها شاهد تأخیر در پرداخت حقوق‌ها در سراسر کشور هستیم که باعث شده مردم بسیار مستأصل شوند، آیا این موضوع به سیاست های اقتصادی مربوط است، چگونه می خواهید این درخواست‌ها و مطالبات مردم را برآورده کنید؟ آیا این اطمینان را دارید و مطمئن هستید که این اعتراضات مردم به دیگر نقاط کشور کشیده نمی‌شود و اتفاقی که در دی ماه سال ۹۶ اتفاق افتاد تکرار نمی شود؟

جهانگیری: شما راجع به کشوری صحبت می‌کنید که بیش از ۲۳ میلیون نفر شاغل دارد. تعداد زیادی از این افراد، حقوق بگیران دولت هستند که دولت همیشه به موقع حقوق آنها را پرداخت کرده است. برخی از بنگاه‌های خصوصی ما از جمله موردی که شما به آن اشاره کردید، به دلایل مختلفی وضع درآمدشان به شکلی درآمده که موفق نشدند حقوق کارگران را به موقع پرداخت کنند. ما تصمیم نگرفتیم جای مالک خصوصی بنشینیم و تصمیم بگیریم که حقوق کارگران را پرداخت کنیم.

مدیر یکی از این شرکت ها به دلیل تخلفاتش در زندان بوده، از زندان آزادش کردند و دولت نیز کمکش کرده و شروع به پرداخت حقوق کارگران و ساماندهی بنگاهش کرده است. به تظاهرات دی ماه سال گذشته اشاره کردید؛ در مقایسه با اتفاقاتی که این روزها در پاریس می افتد، بسیار کمتر و از نظر خشونت نیز قابل مقایسه نبود. رسانه‌های آمریکایی سعی بسیاری کردند تا به عنوان پیش‌نیاز عمل خودشان برای اقدامات بعدی که خروج از برجام بود، آن را در سطح جهان برجسته کنند ولی ما اینگونه مسائل را مدیریت می کنیم و نگرانی خاصی نداریم.

خبرنگار: ایران همواره تأکید کرده و مصر بوده که اگر نتواند از مزایا و منافع اقتصادی برجام بهره‌مند شود، از برجام خارج خواهد شد. برجامی که رئیس جمهور شما آن را دستاورد بزرگ دیپلماتیک و حاصل سالها زحمت مداوم دانسته، چقدر احتمال می‌دهید که ایران از برجام خارج شود و برنامه هسته‌ای‌اش را با سرعت بیشتری از سر بگیرد؟ اگر شما از برجام خارج شوید، حمایت کشورهای اروپایی، چین و روسیه را از دست می‌دهید، برخی می‌گویند در واقع این یک خودکشی دیپلماتیک سیاسی است، آیا واقعاً به فکر خروج از برجام هستید؟

جهانگیری: ما وقت زیادی گذاشتیم تا بتوانیم با کشورهای طرف گفتگویمان به یک توافق برسیم، و فکر می کنیم که توافق خوبی انجام گرفت که هم منافع ملت ایران و هم منافع کشورهای دیگر را در نظر گرفت و هم به صلح جهانی کمک زیادی کرد. امروز هم از نتایج برجام این است که آمریکایی‌ها در خروج از برجام تنهای تنها هستند. در دنیا به جز اسرائیل و یکی دو کشور در منطقه، تمام جهان از ملت و دولت ایران و برجام حمایت می‌کنند، ما منتظریم ببینیم نتیجه اقدامات اتحادیه اروپا که به دنبال راهکارهایی هستند تا بتوانند به تعهدات خودشان در برجام عمل کنند، به کجا می انجامد. به هر حال یک توافق حتماً برای طرفین تعهدات و منافعی داشته است. ما به هر حال منتظر هستیم که طرف‌های برجام به تعهدات خودشان عمل کنند، همانطور که ایران طبق گزارش‌های آژانس بین المللی انرژی اتمی به تمام تعهدات خود عمل کرده است.

خبرنگار: شما چقدر صبر خواهید کرد تا اروپا این ساز و کار ویژه مالی را ارائه بدهد؟

جهانگیری: ما احساس می‌کنیم که اروپایی‌ها اراده جدی دارند و به دنبال راهکارهای جدیدی برای تداوم همکاری با ما هستند. امیدوارم که این کار سریعتر انجام گیرد تا اعتماد مردم ایران نسبت به اتحادیه اروپا از بین نرود و آن روزی که مطمئن شویم که آنها دیگر نمی‌توانند کاری کنند، حتماً اقدامات خود را انجام می‌دهیم.

خبرنگار: ایالات متحده اخیراً ایران را به آزمایش موشک بالستیک دوربرد متهم کرده و گفته است این کار نقض قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل است. استدلال ایران این است که توسعه ساخت موشک صرفاً اهداف حمایتی دارد و به هیچ عنوان ناقض قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل نیست. آیا ایران اصلاً نیاز دارد که موشک های دوربرد بالستیک بسازد، اگر هدف شما بازدارندگی است چه نیازی به موشک های دوربرد دارید؟

جهانگیری: ملت ایران تجربه تلخی از جنگ هشت ساله‌ با صدام دارد. در آن جنگ اکثر شهرها از جمله تهران پایتخت ما، مرتب با موشک هایی که از طرف رژیم عراق شلیک می شد، مورد حمله قرار می‌گرفت و ما به هر جای دنیا مراجعه می‌کردیم که بتوانیم حتی یک موشک بگیریم تا مقابله یا حداقل تهدید به مقابله کنیم، هیچ کس به ما موشک نمی داد. بنابراین ما برای دفاع از ملت خودمان به سمت ساخت موشک رفتیم و این موشک ها صرفاً یک سلاح دفاعی و بازدارنده هستند. از هیچ کس نیز برای تعیین بُرد موشکهایمان اجازه نمی‌گیریم، با هر چیزی که احساس می‌کنیم تهدید علیه ما است، مقابله خواهیم کرد و متناسب با نیاز دفاعی کشورمان موشک می سازیم. آمریکایی‌ها نیز در این مورد مثل همیشه با خبرسازی و شانتاژ خبری در مورد سلاح های دفاعی ایران اتهام زنی کردند. این ذات آمریکایی هاست.

خبرنگار: سؤال بعدی در مورد عربستان سعودی است. جناب آقای جهانگیری، می‌دانید که روزنامه‌نگار جمال خاشقجی در کنسولگری عربستان در استانبول کشته شد. یکی از کسانی که در صف اول اتهام قرار دارد ولیعهد عربستان محمد بن سلمان است که گفته می‌شود دستور قتل این خبرنگار را صادر کرده است. ایران و عربستان سعودی چند سال قبل روابطشان را قطع کردند و تا کنون این روابط مجدداً برقرار نشده است. نظر شما در مورد به قتل رسیدن این گزارشگر و این خبرنگار چیست؟ آیا هیچ‌گونه تمایل یا قصدی برای شروع گفتگو با عربستان سعودی دارید تا روابطتان را احیا کنید؟

جهانگیری: ما با عربستان رابطه بسیار خوبی داشتیم. خصوصاً با وجود دو شهر و دو پایگاه مهم اسلامی در عربستان یعنی مکه و مدینه، هر سال تعداد قابل توجهی از مردم ایران برای زیارت به آن کشور سفر می‌کنند. تا زمان ملک عبدالله رابطه ما بسیار خوب بود. هم ملک عبدالله به تهران آمد و هم رئیس جمهور ما به عربستان سفر کرد. متأسفانه در دوره جدید خصوصاً با روی کار‌آمدن محمد بن سلمان، تحریکاتی در منطقه اتفاق افتاد که به روابط دو کشور آسیب زد. یکی از بدترین تحریکات، حمایت‌های فکری و مالی سعودی ها از داعش بود. ما اطلاعات و آمار دقیقی از حمایت سعودی‌ها از داعش داریم. موضوع تأسف برانگیز دیگر، حمله عربستان و متحدانش به یمن بود. مردم بیگناه و مظلوم یمن، بیمارستان‌ها، مدارس و اجتماعات مردمی مکرراً هدف بمباران هواپیماهای سعودی قرار می گیرند. ما همواره آمادگی داریم تا مسائل بین دو کشور را حل کنیم و این مسائل باید میان دو کشور حل شود. اکنون دو سال است که حجاج ایرانی مجدداً سفر به مکه را آغاز کرده¬اند و حج¬شان را بجا می‌آورند. قتل خبرنگار سعودی، اتفاق عجیبی بود. این که گفته شود بدون اطلاع مقامات مافوق صورت گرفته، اصلاً قابل پذیرش نیست. احضار و انتقال هر فردی به داخل کنسولگری یک کشور حتماً به اجازه مقام مافوق نیاز دارد. مگر می‌شود کنسولگری یک کشور بدون اجازه بگذارد چنین اتفاقی بیفتد؟ اگر این جنایت در هر کشور دیگری اتفاق افتاده بود آمریکایی‌ها تا سالها موضوع را رها نمی‌کردند. متأسفانه به خاطر منافع اقتصادی و مالی که بین آمریکا و سعودی‌ها وجود دارد، مسائل انسانی قربانی
می شود.

خاشقجی درباره اقداماتی که سعودی‌ها در منطقه انجام دادند، اطلاعات زیادی داشته که بخشی از آنها در برخی از روزنامه‌های اروپایی منتشر شد. به هر حال از این اتفاق ابراز تأسف می‌کنیم.

به گزارش آرمان شرق به نقل از ایلنا ، «رجب طیب اردوغان» رئیس‌جمهوری ترکیه در حاشیه نشست گروه ۲۰، در گفت‌وگو با خبرنگاران گفت که آنکارا از توضیح ریاض در زمینه قتل «جمال خاشقجی» روزنامه‌نگار منتقد سعودی، در کنسولگری عربستان در استانبول قانع نشده است.

وی گفت: «قتل خاشقجی به نظر ما منزجرکننده است. متاسفانه، عربستان سعودی از ما حمایت نمی‌کند. اول به دروغ گفتند که او از کنسولگری خارج شده است. اما شواهد دال بر این بود که وی کشته شده است. یک فایل صوتی هفت دقیقه‌ای در کار است که آن را در اختیار جهان گذاشته‌ایم. ترکیه این فایل را در اختیار آمریکا، عربستان سعودی، بریتانیا و دیگر کشورهایی که در پی آن بودند گذاشت. توضیحات عربستان ما را قانع نمی‌کند.»

رئیس‌جمهوری ترکیه تاکید کرد که عربستان باید افراد مسئول در این رابطه را به ترکیه مسترد کند.

وی افزود: «این قضیه نه‌تنها مربوط به ترکیه، بلکه مربوط به تمام جهان است. طرف سعودی هنوز هیچ اطلاعاتی راجع به شرکای قاتلان به ما نداده است.»

به گزارش آرمان شرق به نقل از ایسنا، با افتتاح اجلاس سران گروه ۲۰ در بوئنوس آیرس نگاه‌ها متوجه حضور ولیعهد سعودی بود و دوربین‌های عکاسان روی تعامل و برخورد رهبران و مقامات جهان با او متمرکز بودند؛ کسانی که از نحوه برخورد عربستان با پرونده قتل جمال خاشقجی عصبانی شکایت داشته‌اند. بعد از گرفتن عکس، رهبران جهان او را مورد بی‌اعتنایی قرار دادند و به همین دلیل این حاکم دوفاکتوی سعودی به سرعت بدون هیج دست دادنی و صحبتی با هیچ یک از مقامات محل را ترک کرد.

به نوشته روزنامه فرامنطقه‌ای القدس العربی، این در حالی است که محمد بن سلمان در اولین تصویر رسمی که رهبران شرکت کننده را نشان می‌داد اولین کسی بود که سکوی مربوط به گرفتن عکس رهبران شرکت کننده در اجلاس را ترک کرد.

تنها کسی که با گرمی از بن سلمان استقبال کرد ولادیمیر پوتین بود که با لبخند و گشاده رویی با او دست داد. پوتین و بن سلمان در جریان نشست نیز در کنار یکدیگر نشستند.

قبل از افتتاحیه اجلاس سران گروه ۲۰ محمد بن سلمان حدود یک ساعت قبل از افتتاحییه رسمی نشست، مورد استقبال رئیس‌جمهوری آرژانتین قرار گرفت و رئیس جمهوری آرژانتین قبل از اجلاس با او درباره شکاوی علیه او در خصوص نقض حقوق بشر و جرایم جنگی و پرونده خاشقجی صحبت کرده بود.

همچنین رسانه‌ها تصاویری از دیدار رهبران اندکی با او در اجلاس از جمله امانوئل ماکرون،‌ رئیس‌جمهوری فرانسه را منتشر کردند که آن هم حاوی پیام بسیار جدی ماکرون به او درباره یمن و خاشقجی بود.

بن سلمان در گوشه صف دوم رهبران ایستاده بود و ابتدا بسیار علاقه‌مند به دست دادن با رهبران بود اما اکثر مقامات به رغم اینکه بن سلمان اولین کسی بود که از کسانی که برای عکس گرفتن می‌آمدند، استقبال می‌کرد با او دست ندادند.

منابع خبری اظهار کردند، براساس پروتکل تنظیم شده آرژانتین عمدا بن سلمان در گوشه تصویر قرار داده شده بود تا بقیه رهبرانی که تمایلی به عکس با او ندارند در کنار او نباشند.

رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه که مورد توجه رسانه‌ها بود کاملا نسبت به بن سلمان بی‌توجه بود به رغم اینکه بارها با او رو در رو شد و از کنار او گذشت اما هیچ توجهی به او نکرد و کاملا علامت‌ تعجب‌ها در زمان عبور اردوغان از کنار بن سلمان و بی‌توجهی‌اش به او روی صورت بن سلمان مشخص بود.

حتی بزرگترین حامی بن سلمان یعنی دونالد ترامپ هم تنها به نگاهی به سمت او بسنده کرد و بن سلمان نیز به او لبخند زد اما ترامپ بدون صحبت با بن سلمان رد شد و رفت.

کاخ سفید نیز در روز جمعه اعلام کرد، دونالد ترامپ و بن سلمان با هم تعارفات معمول داشتند و هیچ بحث جدی انجام ندادند.

این مسؤول کاخ سفید که نامش را فاش نکرد به سی‌ان‌ان گفت: در جریان گرفتن عکس یادگاری رهبران با هم صحبت کردند ترامپ و بن سلمان نیز با هم احوال پرسی کردند.

اما در تلاش برای زدودن سایه جنایت قتل خاشقجی و جنگ یمن بر اجلاس گروه ۲۰ وزارت خارجه سعودی با انتشار تصاویری در توییتر سعی کرد نشان دهد بن سلمان در این اجلاس مورد توجه مقامات قرار گرفته و تصاویری از بن سلمان با رئیس‌جمهوری فرانسه در حاشیه اجلاس را منتشر کرد.

به گزارش آرمان شرق به نقل از ایسنا، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا در جمع خبرنگاران در کاخ سفید پیش از ترک آنجا به مقصد پایگاه هوایی “اندروز” و نیز از آنجا به تفرجگاهش در ایالت فلوریدا برای سپری کردن تعطیلات عید شکرگزاری اظهار داشت: سازمان سیا (سی‌آی‌ای) صد در صد در شناسایی مسؤولان قتل جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد سعودی که در دوم اکتبر در داخل کنسولگری عربستان در استانبول به قتل رسید به نتیجه و قطعیتی نرسیده است.

به رغم اذعان یک مقام وزارت خارجه و سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا مبنی بر اینکه محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان آمر قتل جمال خاشقجی بوده اما رئیس‌جمهوری آمریکا از مطرح کردن این نتیجه‌گیری در جمع خبرنگاران امتناع می‌کند با اینکه از گزارش سازمان سیا در این باره مطلع است.

براساس گزارش روسیا الیوم، رئیس‌جمهوری آمریکا در ادامه گفت: با محمد بن سلمان در جریان اجلاس گروه ۲۰ در آرژانتین در صورتی که بن سلمان در آن شرکت کند، ملاقات خواهد کرد.

وی بار دیگر از ائتلاف کنونی با عربستان دفاع کرده و گفت، این رابطه به نفع آمریکا چه به لحاظ اقتصادی و چه به لحاظ تقابل با نفوذ ایران در منطقه است.

ترامپ در این راستا در اشاره به تحریم‌های احتمالی علیه ریاض تصریح کرد، هرگز اقتصاد جهان یا اقتصاد آمریکا را با در نظر گرفتن تدابیر سخت علیه عربستان نابود نخواهد کرد.

ترامپ در ادعاهایی واهی علیه ایران مدعی شد: جهان مکانی بسیار خطرناک است به عنوان نمونه ایران مسؤول جنگی خونینی است که به صورت نیابتی علیه عربستان در یمن صورت می‌دهد، است. ایران تلاش می‌کند اقدام شکننده برای برقراری دموکراسی در عراق را نابود کند. ایران از حزب الله لبنان “تروریسم” حمایت و “دیکتاتوری” بشار اسد، رئیس‌جمهوری سوریه را تایید می‌کند و امثال دیگری از این قبیل وجود دارند. تهران به طور علنی شعار مرگ بر آمریکا و اسرائیل را سر می‌دهد.

وی بدون اشاره به جنایت‌های عربستان در یمن گفت: اما آن طرف قضیه عربستان اگر ایران بگذارد از یمن عقب‌نشینی خواهد کرد! سعودی‌ها کمک‌های فوری انسانی که یمن نیاز دارد را به آن خواهند بخشید در ضمن عربستان موافقت کرده میلیاردها دلار برای رهبری جنگ علیه تروریسم افراطی اسلام‌گرا هزینه کند.

ترامپ نسبت به تیره شدن روابط با عربستان هشدار داد و گفت: هر گونه تیرگی در روابط میان دو طرف، منجر می‌شود عربستان برای خرید سلاح به سمت چین و روسیه برود و آمریکا در این صورت قراردادهای بزرگ را از دست خواهد داد و عربستان بهای نفت را افزایش خواهد داد و این به ضرر اقتصاد آمریکا تمام خواهد شد.

بیانیه کاخ سفید

رئیس‌جمهوری آمریکا پیشتر در بیانیه‌ای که از جانب کاخ سفید منتشر شد، گفت، جنایت ترور جمال خاشقجی موضوعی غیرقابل قبول و شنیع است.

ترامپ افزود: بسیار احتمال دارد که ولیعهد عربستان از این اتفاق فاجعه‌آمیز مطلع بوده باشد و شاید هم نبوده اما ملک سلمان پادشاه سعودی و ولیعهدش به شدت اطلاع‌شان از برنامه‌ریزی و اجرای این جنایت را تکذیب کرده‌اند.

وی در این بیانیه خاطرنشان کرد، واشنگتن بسیاری از جزئیات این جنایت شنیع را می‌داند و سازمان سیا به ارزیابی اطلاعات خود ادامه می‌دهد.

ترامپ با این حال گفت: واشنگتن احتمالا تمام حقایق پیرامون این قتل را ابدا نداند به هر حال روابط با عربستان ادامه دارد.

رئیس‌جمهوری آمریکا افزود، عربستانی‌ها خاشقجی را دشمن دولت و عضو گروه اخوان المسلمین توصیف کردند اما تصمیمش به این امر استنادی ندارد.

وی تاکید کرد: عربستان هم‌پیمان بزرگی در جنگ بسیار مهمی علیه ایران است و دولت من قصد دارد شریک ثابت ریاض برای تضمین منافع آمریکا، اسرائیل و شرکای دیگر در منطقه باقی بماند.

ترامپ در پایان این گونه بیانیه خود را خاتمه داد که اعضای کنگره رویکردهای متفاوتی دارند و به دلایل سیاسی و غیره تمایل به اجرای رویکرد خود دارند.

ترامپ در عین حال تصریح کرد، تصمیماتش را براساس امنیت و حفظ آمریکا می‌گیرد.

شبکه الجزیره در این باره آورده است، ترامپ نه در اظهارات شفاهی و نه در بیانیه کاخ سفید که پیش از آن منتشر شد، بن سلمان را مبرا ندانسته بلکه توپ را به زمین کنگره انداخت تا آن در سایه ارزیابی و گزارش سازمان سیا آنچه را علیه عربستان مناسب می‌بیند در پیش بگیرد.

به گزارش این شبکه، ترامپ احتمال نقش بن سلمان در این ترور را رسما رد نکرده است.

به گزارش آرمان شرق به نقل از ایسنا، ریاست جمهوری ترکیه اعلام کرد، رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه و دونالد ترامپ،‌ همتای آمریکایی او در گفت‌وگویی تلفنی به بررسی تحولات مربوط به جنایت قتل جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار سعودی کشته شده در کنسولگری عربستان در استانبول پرداخته و تاکید کردند، باید تمام زوایای پنهان این جنایت روشن و شفاف‌سازی شود.

براساس گزارش الجزیره، دو طرف همچنین به بررسی روابط دو کشور، تحقیقات درباره تشکیلات فتو وابسته به فتح الله گولن، وضعیت سوریه به خصوص مبارزه با تروریسم پرداختند.

اردوغان و ترامپ نسبت به شروع مشارکت و همکاری مشترک ارتش ترکیه و آمریکا در منبج ابراز خرسندی کردند.

به گزارش آرمان شرق به نقل از ایلنا ، «رجب طیب اردوغان» رئیس‌جمهوری ترکیه گفت که فایل‌های صوتی‌ که این کشور در اختیار کشورهای غربی گذاشته است، آدمی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. وی همچنین افزود که یک مقام اطلاعاتی سعودی از شنیدن این فایل‌ها شوکه شده بود. این خبر را خبرگزاری‌های ترکیه امروز -سه‌شنبه- منتشر کردند.

اردوغان، در بازگشت از سفر خود به پاریس، به خبرنگاران گفت: «ما فایل‌هایی را که در این زمینه داریم در اختیار هر کس که می‌خواست، گذاشتیم. سازمان اطلاعاتی ما چیزی را از کسی مخفی نکرد. ما این فایل‌ها در اختیار کشورهایی چون آمریکا، کانادا، فرانسه، آلمان و بریتانیا گذاشتیم.»

وی افزود: «این فایل‌ها واقعا تاثرآور هستند. یک مقام اطلاعاتی سعودی از گوش کردن به آن‌ها شوکه شده بود و گفت: “این افراد حتما هروئین مصرف کرده‌اند. فقط کسی که هروئین مصرف کرده باشد چنین رفتار می‌کند.”»

اردوغان همچنین گفت: «ولیعهد عربستان گفت که هر کاری لازم باشد در راستای روشن شدن وضعیت انجام خواهد داد. ما با صبر و حوصله منتظریم.»

وی در ادامه گفت: «باید مشخص شود چه کسی دستور قتل این روزنامه‌نگار را صادر کرده است.»

به گزارش آرمان شرق، نیویورک‌تایمز در گزارشی با اشاره به توطئه‌های ریاض علیه تهران نوشت: سعودی‌ها بعد از آن که محمد بن سلمان قدرت خود را تقویت کرد به دنبال ترور شخصیت‌های مهم و سران ایرانی هستند.

گزارش‌ها نشان می‌دهد که از سال گذشته سعودی‌ها به دنبال ترور شخصیت‌های مهم در هستند.

در گزارش نیویورک تایمز آمده است که سعودی‌ها از مرگ خاشقچی به عنوان  مرگ مقام سرکش یاد می‌کنند.

گزارش‌ها نشان می‌دهد که  با توجه به نشستی که با حضور سران اسرائیلی و احمد العسیری در ریاض برگزار شد، سعودی‌ها از سال گذشته  در پی ترور شخصیت‌های برجسته ایرانی هستند.

نویسنده این گزارش نیویورک‌تایمز افزود: یکی از این مقامات ارشد اطلاعاتی که در جلسه ریاض حضور داشت، «ژنرال احمد العسیری»، معاون وقت سرویس امنیت و اطلاعات خارجی عربستان بوده است که در پی اعتراف ریاض به قتل خاشقجی از سمتش برکنار شد. در این جلسه که مارس سال ۲۰۱۷ برگزار شد، طرحی به ارزش ۲ میلیارد دلار برای استفاده از عوامل اطلاعاتی در جهت آسیب به اقتصاد ایران تدوین شد، در جریان این جلسه کمک‌های قابل توجه ژنرال احمد العسیری سخنگوی نیروهای ائتلاف در مورد ترور قاسم سلیمانی، فرمانده نیروهای قدس سپاه پاسداران ایران مورد تایید قرار گرفت.

در ادامه این افشاگری نیویورک‌تایمز آمده است: «رواج ترور، عملیات مخفی و مبارزات نظامی مانند جنگ در یمن  که تحت نظارت محمد بن سلمان صورت می‌گیرد، می‌تواند باعث بی‌ثباتی در منطقه شود و موقعیت عربستان را به عنوان یکی از بزرگترین تامین‌کنندگان نفت جهان تهدید کند.»

نویسنده این گزارش با اشاره به اینکه در جلسه مورد اشاره در ریاض افراد خاصی شرکت داشتندف یادآور شد: « یکی از حاضران در این جلسه جورج نادر، یک تاجر آمریکایی لبنانی، بود که پیش از این با ولیعهد عربستان ملاقات کرده بود. یکی دیگر از شرکت‌کنندگان در این نشست، جو زامل اسراییلی بود، که روابط گسترده‌ای با سازمان‌های اطلاعاتی و امنیتی رژیم صهیونیستی دارد.»

نادر و زامل هر دو از مشاوران ویژه این برنامه هستند که از آنها در مورد صحبت‌هایشان با مقامات آمریکایی و عربستان سعودی در مورد موضوع ایران  سوال شده است. آنها هم چنین در پروژه‌ای برای دستکاری رسانه‌های اجتماعی تحت نظارت زامل حضور داشتند ولی در این خصوص اظهارنظر نکردند. سخنگوی دولت عربستان سعودی  هم مانند نادر و زامل از اظهارنظر در این باره خودداری کرد.

در ادامه این گزارش آمده است: با توجه به نشست مارس ۲۰۱۷ برای خرابکاری در اقتصاد ایران، مقامات آل سعود از گفتن این مساله که قصد ترور مقام‌های ایرانی را دارند، ابایی نداشتند.

با این حال، تا سال ۲۰۱۷، با وجود اینکه عملیات نظامی عربستان سعودی که عموما توسط ژنرال العسیری در  یمن اداره می‌شود و اقدامات نظامی او یک فاجعه انسانی است، اما محمدبن سلمان حامی او محسوب می‌شود و وی در ادامه حمایت‌هایش از العسیری مقام او را به معاون آژانس جاسوسی پادشاهی عربستان و هم چنین اداره اطلاعات عمومی ارتقا داد.

طرح‌های جرج  نادر و  زامل به آغاز سال ۲۰۱۶ بر می‌گردد ، زمانی که آنها شروع به طرح‌های بلندپروازانه در مورد جنگ‌ اقتصادی علیه ایران ورود پیدا کردند آن هم با هدف اینکه به برنامه هسته‌ای ایران پایان دهند. آنها عملیاتی مانند آشکارسازی دارایی‌های پنهانی جهانی نیروی قدس، ساختن حساب‌های شبکه‌های  اجتماعی جعلی فارسی برای تحریک ناآرامی‌ها در ایران، تامین مالی گروه‌های مخالف ایران و افشا کردن اتهامات و فریبکاری علیه مقامات ارشد ایرانی را برای ضربه به تهران در دستور کار خود قرار دادند.

شواهد حاکی از آن است که دولت سعودی چندی قبل هم برای تغییر نظام ایران با مقامات آمریکایی رایزنی کرده بود.

منبع: ایلنا