پدرسالاری و «ناموس»

اساسا ناموس، بیشتر یک پدیده جامعه‌شناختی است تا مساله‌ای فقهی و دینی. قتل‌های ناموسی بیشتر از آنکه از دین نشأت گرفته باشد حکایت از نظام پدرسالاری دارد. نظامی که در آن زن حق خاصی ندارد و با پدر، شوهر و برادرش تعریف می‌شود. در جامعه پدرسالاری، علاوه بر عقاید غلط حاکم و نوع نگرش جامعه نسبت به زن، شیوه‌های رفتاری زنان و عدم آگاهی از حقوق و جایگاه انسانی خود در جامعه، از دلایل اصلی سلطه مرد بر زندگی زن و از بین بردن حقوق مادی و معنوی وی و سرانجام ازخودبیگانگی او محسوب می‌شود. پدر‌سالاری یا واژه نزدیک به آن مرد‌سالاری، توسط ماکس وبر، برای نشان دادن نظام قدرت در جوامع سنتی به کار می‌رود. در جوامع پدر سالار و در قالب خانوار، اقتدار، توسط وراثت اعضای مذکر خانواده انتقال پیدا می‌کند. تکرار هر روزه قتل‌های به اصطلاح ناموسی و آماری حدود ۱۲۰۰ فقره قتل ناموسی و تنها در بیست سال گذشته ایران نشان از جامعه پدرسالاری است که میل به تغییر و گذر از آن با سرعتی کم پیش می‌رود.

جامعه پدرسالار در ایران تا جایی پیش رفته است که مردان در همه جا در مشاغل، سریال‌ها، فیلم‌ها، و… جزو نژاد اول محسوب می‌شوند و زن جنس دوم است! زنی که پدر، عمو، برادر، پسر می‌توانند برای او تصمیم بگیرند و حقوق زن با این افراد تعریف می‌شود. این قانون نانوشته و این حق ناحق در کنار قانون‌های نوشته شده و نابرابر زنان و مردان طی تاریخ به اسم مردان مهر خورد و همچنان نیز ادامه دارد.
وقتی پسران در خانواده‌ای بزرگ می‌شوند که قدرت برای‌شان تعریف می‌شود، این برتری، احساسی از مراقبت را در پسران خلق می‌کند و برای‌شان از کودکی نهادینه می‌شود، حس خود برتربینی که حق هر کاری را برای آنها تعریف می‌کند. مردان در این جامعه پدرسالارانه رشد می‌کنند و زنان ناموس‌شان محسوب می‌شوند که باید روی آنها غیرت داشته باشند و اینکه مبادا با کوچک‌ترین اشتباهی غیرت‌شان لکه‌دار شود، زنان را به زندانی‌هایی بدل می‌کند که همیشه توسط همین ناظرین و مالکین به‌طور آشکار یا مخفیانه و حتی در قالب کلمات نظارت می‌شوند!
این جامعه پدرسالارانه نیاز به تغییر اساسی و حرکت به سمت مدرن شدن دارد و ‌ای کاش این تغییر با سرعتی بیشتر اتفاق بیفتد قبل از آنکه سرنوشت دلخراش عاطفه‌ها، رومیناها، ریحانه‌ها و…. باز هم تکرار شود./اعتماد-محدثه کاظمی