ارزیابی جدید اسرائیل از مذاکرات وین: احیای برجام نزدیک است

ارزیابی اسرائیل در مورد وضعیت مذاکرات بین قدرت‌های جهانی و ایران در مورد برنامه هسته‌ای‌اش به طرز چشمگیری تغییر کرده است. اکثر تحلیلگران اسرائیلی تا کنون بر این باور بودند که چشم انداز سازش بین ۱+۵ و ایران ضعیف است. آنها تصور می کردند که طرفین نخواهند توانست اختلافات خود را از بین ببرند و به بن بست برسند، یا – گزینه ای که اسراییل کمتر به آن علاقه داشت – که مذاکرات بیهوده برای چندین ماه آینده ادامه خواهد داشت.

المانیتور نوشت: ارزیابی اسرائیل در مورد وضعیت مذاکرات بین قدرت‌های جهانی و ایران در مورد برنامه هسته‌ای‌اش به طرز چشمگیری تغییر کرده است. اکثر تحلیلگران اسرائیلی تا کنون بر این باور بودند که چشم انداز سازش بین ۱+۵ و ایران ضعیف است. آنها تصور می کردند که طرفین نخواهند توانست اختلافات خود را از بین ببرند و به بن بست برسند، یا – گزینه ای که اسراییل کمتر به آن علاقه داشت – که مذاکرات بیهوده برای چندین ماه آینده ادامه خواهد داشت.

به گزارش «انتخاب»، در ادامه این مطلب آمده است: با این حال، اخیراً این ارزیابی و واکنش اسرائیل به مذاکرات با ایران تغییر کرده است. یائیر لاپید، وزیر امور خارجه، اولین کسی بود که در ۳ ژانویه اعتراف کرد که بر اساس ارزیابی‌های اسرائیل، قدرت‌های جهانی ظاهراً به سمت بازگشت به توافق هسته‌ای یا حداقل یک توافق موقت که به سوی آن منتهی می‌شود، حرکت می‌کنند. لاپید با بیان اینکه اسرائیل با موفقیت منافع جامعه بین المللی را در موضوع هسته ای ایران حفظ کرده است، افزود: اسرائیل اکنون تلاش های خود را بر جلوگیری از لغو تحریم های اقتصادی بدون دریافت امتیازات مناسب از ایران متمرکز کرده است: “نخست وزیر، وزیر دفاع و من گفتیم که مخالف هیچ توافقی نیستیم. معامله خوب چیز خوبی است بحث شدیدی در مورد اینکه معامله خوب مستلزم چه چیزی است وجود دارد. در آن بحث ما سر میز هستیم. جهان، از جمله طرف‌های درگیر، گوش می‌دهند – از جمله امروز صبح.» لاپید همچنین خاطرنشان کرد که مذاکرات وین “تا آنجا که به ما مربوط می شود به نتیجه مطلوب نخواهد رسید، اما ما همیشه با افراد درگیر برای بهبود نتیجه برای اسرائیل کار می کنیم.”

در پشت درهای بسته، احساسات اسرائیل عمیقا منفی است. از نظر ظاهری، مقامات اسرائیلی برای جلوگیری از درگیری عمومی، حتی غیرمستقیم، با دولت ایالات متحده، به هر قیمتی، حالت اعتدال را حفظ می کنند. یک مقام بلندپایه اسرائیلی که خواست نامش فاش نشود، هفته گذشته به المانیتور گفت: «اسرائیل متوجه شد که در برابر کاخ سفید و وزارت خارجه بیش از حد تند عمل کرده است. او افزود که حتی نفتالی بنت، نخست وزیر، که هنوز منتظر است تا جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا با او تماس بگیرد، متوجه این موضوع شده است.

درک و برداشت بنت در مجموعه ای از مصاحبه هایی که او هفته گذشته قبل از سال نو انجام داد، واضح بود. او گفت که با هیچ توافق احتمالی با ایران مخالفت نخواهد کرد. “ما مخالفان خودکار (اتوماتیک) نیستیم.” بنت به رادیو ارتش گفت: ما در حال اتخاذ یک رویکرد عملی هستیم. او اذعان کرد: «در پایان روز، البته ممکن است توافق خوبی حاصل شود»، اما او درباره چنین نتیجه‌ای در شرایط کنونی ابراز تردید کرد.

در پشت صحنه، اسرائیل به لابی با امضاکنندگان توافق اولیه با ایران و به ویژه ایالات متحده برای تسلیم نشدن در اصول اصلی ادامه می‌دهد. اسرائیل امیدوار است در صورت دستیابی به توافق جدید، این توافق نه تنها سازش های دردناک با ایران، بلکه دستاوردهای ملموسی را نیز در بر گیرد. از زمان آغاز مذاکرات وین در اواخر نوامبر، اسرائیل و ایالات متحده در حال بررسی امکان بازگشت به توافق هسته ای و رفع تحریم ها و تمدید مهلت توافق ۲۰۱۵ هستند که در اکتبر ۲۰۲۵ منقضی می شود. یکی از ایرادات اصلی توافق، بند به اصطلاح غروب آن است که بر اساس آن برخی محدودیت‌ها بر برنامه هسته‌ای ایران در سال‌های ۲۰۲۵ و ۲۰۳۰ برداشته می‌شود. به گفته اسرائیل، کاهش محدودیت‌ها به ایران مجوز تبدیل شدن به یک کشور در آستانه هسته‌ای شدن را می‌دهد.

اسرائیل از زمان توافق اولیه نسبت به این نقص هشدار داده است و به زعم خود آن را به خطر می‌اندازد و برخی از آمریکایی‌های درگیر در مذاکرات کنونی را در مورد خطرات آن متقاعد کرده است. بریتانیا نیز ترجیح می دهد تاریخ انقضا را ۵ تا ۱۰ سال تمدید کند.

تا چند هفته پیش، برخی از مقامات ارشد دفاعی اسرائیل امیدوار بودند که ایالات متحده به وعده مبهم خود برای بهبود توافق عمل کند و از بازگشت به توافق اولیه خودداری کند.

با این حال، چشم انداز چنین توافقی نامشخص است. ایرانی‌ها خواستار تضمین‌هایی هستند که مانند سال ۲۰۱۸ در دوران ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ، آمریکا از توافق خارج نشود، در حالی که اسرائیل امیدوار است در ازای چنین تضمین‌هایی، ایالات متحده خواستار تمدید تاریخ انقضای توافق شود. یک منبع امنیتی ارشد اسرائیلی که به شرط ناشناس ماندن با المانیتور صحبت کرد، با تعجب می گوید: بازگشت به توافقی که انتظار می رود طی چهار تا پنج سال منقضی شود، چه فایده ای دارد؟ من فکر می کنم همه این را می فهمند.

در همین حال، اسرائیل در کانال های مجزا به اعمال فشار بر قدرت های جهانی و متهم کردن ایران به باج خواهی هسته ای در انجام مذاکرات بر سر توافق ادامه می دهد. در گزارشی که از نشست کمیته امور خارجه و دفاع کنست (پارلمان اسرائیل) در روز ۳ ژانویه منتشر شده، هشدارهایی از سوی ایال هولاتا، مشاور امنیت ملی اسرائیل نقل شده است. وی گفت: اگرچه ایران درگیر اخاذی هسته‌ای است، اما معتقد است که جامعه بین‌المللی متحد و مصمم همچنان می‌تواند امتیازات راهبردی بیشتری نسبت به گذشته به ایران تحمیل کند. هولاتا همچنین به برنامه هسته ای ایران به عنوان چالش اصلی پیش روی شورای امنیت ملی و اسرائیل اشاره کرد.

اظهارات هولاتا با اظهارات لاپید همراه است که “ما اکنون در جنگ خندق هستیم تا به دستاوردهای کوچک دست یابیم … و گزینه های خود را برای اقدام با عدم عضویت در توافق باز نگه داریم.”

راهبرد جدید اسرائیل حفظ خویشتنداری و پرهیز از انتقاد از ایالات متحده و سایر قدرت‌ها و در عین حال فشار بر آنها از طریق کانال‌های پسین، تلاش برای ایجاد خطوط قرمز و اعمال فشار برای تمدید تاریخ انقضای توافق با تاکید بر این است کهکه ایران یک مشکل بین‌المللی است و از آنجایی که اسرائیل طرف هیچ معامله ای با ایران نیست، به یک توافق متعهد نخواهد بود. در عین حال، نیروهای دفاعی اسرائیل و نیروی هوایی اسرائیل به آماده سازی برای گزینه نظامی ادامه می دهند و میلیاردها مثقال برای تکمیل آمادگی خود طی یک سال تا ۱۸ ماه اختصاص داده شده است.