چالش مسافران «ایرانی»

با نزدیک شدن به روزهای پایانی سال میلادی و افزایش سفرهای توریستی برخی هموطنان برای دیدار اقوام یا خرید از حراجی‌های ویژه ژانویه، اخبار منتشر شده به نقل از کشورهای همسایه یا در اتحادیه اروپا که بیشترین مقصد ایرانی‌ها در این ایام سرد سال است، حکایت از تشدید سخت‌گیری‌ها برای ورود مسافران ایرانی دارد به خصوص که حالا سویه «امیکرون» هم در همسایگی ایران مشاهده شده و خطر ورود این سویه جدید به کشور برای هیچ یک از متخصصان ویروس‌شناسی و بیماری‌های عفونی دیگر بعید و دور از انتظار نیست. تشدید سخت‌گیری‌های کشورهای عضو اتحادیه اروپا یا حتی حوزه خاورمیانه، بیشتر متوجه نوع واکسن‌های تزریق شده است، چراکه اغلب اعضای اتحادیه اروپا یا از واکسن‌های بومی یا از واکسن‌های امریکایی استفاده کرده‌اند و بنابراین واکسن‌های چینی در این کشورها تقریبا ناشناخته است علاوه بر آنکه واکسن‌های ایرانی هم هنوز مورد تایید این کشورها نیست با وجود آنکه تا امروز ۴ واکسن ایرانی رازی، فخرا، شفا فارمد (برکت) و سیناژن، در سامانه trackvaccine سازمان بهداشت جهانی تایید شده‌اند، اما هموطنان واکسینه شده با واکسن‌های چینی، روسی و ایرانی، همچنان در ورود به برخی کشورهای اتحادیه اروپا یا حتی برخی کشورهای حوزه خاورمیانه با مشکلاتی مواجهند به خصوص که حالا گردش سویه «امیکرون» در قاره اروپا، امریکا، آفریقا و همچنین منطقه خاورمیانه و سرایت‌پذیری بیشتر این سویه با وجود خفیف بودن شدت مرگ‌آوری آن، موج جدیدی از نگرانی را برای تمام دولت‌ها رقم زده است. دیروز اعلام شد که دولت انگلستان در بازنگری مقررات ورود مسافران ایرانی، تمام اتباع دارای کارت واکسن صادر شده از ایران را ملزم کرده پس از ورود به این کشور و گذراندن ١٠ روز قرنطینه خانگی، دو نوبت تست کرونا بدهند علاوه ‌بر اینکه تمام مسافران پروازهای خروجی از ایران، ملزم به ارایه تست منفی PCR و گواهی معتبر واکسیناسیون دارای QR code به زبان انگلیسی هستند. طبق مندرجات بخشنامه‌های ابلاغ شده به دفاتر مسافرتی و هواپیمایی ایران، تمام مسافران بالای ١٢ سال در پروازهای ورودی به انگلستان در فاصله ۴٨ ساعت تا پرواز مقصد باید در مراکز مورد تایید وزارت بهداشت ایران تست PCR انجام دهند و گواهی منفی آن را به زبان انگلیسی همراه داشته باشند. در حالی که پیش از ۱۴ آذر، طبق مقررات وضع شده از سوی دولت انگلستان، مسافران تا ۷۲ ساعت قبل از ورود به انگلستان باید آزمایش کووید را انجام می‌دادند.

سخت‌گیری‌های دولت انگلیس درباره نوع واکسن‌های تزریق شده به مسافران ورودی و غیر بومی به این کشور در حدی بود که ایران از شرکت حضوری در نمایشگاه گردشگری انگلستان که قرار بود ۱۰ الی ۱۲ آبان سال جاری برگزار شود، انصراف داد و جامعه تورگردانان، نیمه مهر ماه اعلام کرد که به دلیل مقررات محدود‌کننده این کشور برای سفر اتباع خارجی، امسال ایران غرفه متمرکزی در بخش حضوری این نمایشگاه نخواهد داشت. این مقررات محدوده‌کننده، چیزی نبود جز الزام تمام دریافت‌کنندگان واکسن سینوفارم به ۱۰ روز قرنطینه خانگی در زمان ورود به خاک انگلیس که در واقع مساوی از دست رفتن فرصت حضور در نمایشگاه هم تلقی می‌شد.
طبق مقررات جدید دولت انگلستان، همچنین تنها مسافرانی برای ورود به این کشور مجاز هستند که پاسپورت اتحادیه اروپا/انگلستان/امریکا/کانادا یا انواع مجوزهای اقامت و کارت اقامت و ویزای معتبر انگلستان را داشته باشند و ورود مسافران با ویزای توریستی هم صرفا با در دست داشتن بلیت رفت و برگشت مجاز خواهد بود.
بازنگری در مقررات سفر از سوی برخی کشورها، دلیلی جز آغاز گردش سویه «امیکرون» ندارد، چراکه از اوایل مهر ماه، تقریبا تمام کشورها دروازه ورودی را برای پذیرش مسافر باز کردند و به نظر می‌رسید که صنعت گردشگری، آن هم در آستانه سال نو میلادی می‌تواند به تدریج رونق گذشته را به دست آورد، اما این سویه جدید که دیروز گفته شد حاصل همزمانی ورود ویروس سرماخوردگی و کرونا در بدن یک آفریقایی بوده، حالا دولت‌ها را از این بابت نگران کرده که ورود هر مسافر از نیمکره جنوبی که در حال حاضر کانون بروز این جهش از ویروس کروناست، می‌تواند دوباره آسیب‌های جدی به اقتصاد این کشورها وارد کند.
آزاد‌سازی سفر در روزهای پیش از آذر امسال هم نشان می‌دهد که اگر جهش جدید ویروس کرونا اتفاق نمی‌افتاد، موانع سفر در بسیاری کشورها تقریبا در حال حذف بود و سخت‌گیری‌ها صرفا مرتبط با نوع واکسن‌های تزریق شده به اتباع غیر بومی ورودی بود چنانکه مثلا دهه اول آبان اعلام شد که کشور کویت، در بازنگری مقررات سفر، مسافران خارجی و از جمله ایرانی‌ها را، به داشتن کارت یکی از چهار نوع واکسن مورد تایید محدود کرده به این معنا که تمام مسافران بالای ۱۸ سال ورودی به کویت، باید کارت واکسن فایزر، مدرنا، آسترازنکا یا جانسون را داشته باشند و از آخرین نوبت تزریق آنها ۱۴ روز گذشته باشد.
همچنین مسافران ۱۶ تا ۱۸ سال پس از ورود و انجام غربالگری، در صورت تشخیص پزشک و به هزینه مسافر، قرنطینه هتلی خواهند شد، اما مسافرانی که کارت واکسن سینوفارم یا سینوواک یا اسپایکوژن دارند، فقط با شرط دریافت یک نوبت واکسن فایزر یا مدرنا یا آسترازنکا یا جانسون می‌توانند به کشور کویت سفر کنند. از دیگر مقررات وضع شده توسط دولت کویت این بود که تمام مسافران ایرانی بالای ۶ سال در پروازهای ورودی به این کشور باید در محدوده ۷۲ ساعت مانده به پرواز آزمایش PCR را در یکی از مراکز تایید شده وزارت بهداشت ایران انجام دهند و گواهی منفی تست کرونا را به زبان انگلیسی همراه داشته باشند و با این حال، ۷ روز قرنطینه خانگی پس از ورود به کویت هم در انتظار تمام مسافران ورودی به این کشور عربی بود.
روزهای پایانی آبان هم دولت ترکیه ضمن اعلام به‌روزرسانی مقررات سفر به این کشور، خبر داد که مسافران ایرانی بالای ۱۲ سال که کارت واکسن کرونا دارند، در محدوده ۷۲ ساعت مانده به پرواز، باید در یکی از مراکز تایید شده وزارت بهداشت ایران تست PCR داده باشند و گواهی منفی تست کرونا به زبان انگلیسی را همراه داشته باشند در حالی که مسافران دارای کارت واکسیناسیون به زبان انگلیسی و QR code که از آخرین نوبت واکسن فایزر/ مدرنا/ جانسون/ آسترازنکا/ سینوفارم/سینوواک آنها ۱۴ روز گذشته باشد از ارایه تست PCR معاف شده بودند. سخت‌گیری‌های دولت ترکیه برای ورود مسافران ایرانی، در حالی بود که طبق اعلام سازمان فرهنگ و گردشگری ترکیه، در ۹ ماه نخست سال ۲۰۲۱، ایرانی‌ها در بین اتباع خارجی، بیشترین سفر را به مقاصد گردشگری ترکیه و از جمله استانبول، آنتالیا و وان داشتند و در فاصله ۲۷ آبان تا ۸ آذرماه امسال هم بیش از ۱۶ هزار ایرانی برای شرکت در بزرگ‌ترین حراج سال مراکز خرید این همسایه غربی، از مرزهای زمینی عازم ترکیه شده بودند چنانکه به گفته سخنگوی گمرک ایران، در این بازه زمانی، ۱۶ هزار و ۷۵۹ تبعه ایران از سه مرز مشترک ایران و ترکیه از جمله مرز‌های سرو، بازرگان و رازی تردد داشتند.
کشور عربی قطر از دیگر کشورهای خاورمیانه بود که اوایل آبان ماه مسافران دارای کارت واکسنِ جانسون/فایزر/مدرنا/آسترازنکا/سینوفارم را از قرنطینه و تست PCR پس از ورود به این کشور معاف، اما در مقررات جدید برای ورود مسافران غیر بومی به خاک این کشور اعلام کرد مسافرانی که واکسن «سینوفارم» یا «اسپوتنیک» تزریق کرده‌اند، هنگام سفر به این کشور حتما تست «آنتی‌بادی» همراه داشته باشند و مسافران بالای ۱۲ سال دارای ویزا از مبدا ایران هم، صرفا به شرط انجام آزمایش PCR در محدوده ۷۲ ساعت مانده به پرواز در یکی از مراکز تایید شده وزارت بهداشت و همراه داشتن گواهی منفی تست کرونا به زبان انگلیسی مجاز به ورود به خاک قطر بودند ضمن آنکه در ابتدای ورود هم باید خود را هفت روز قرنطینه خانگی می‌کردند. روزهای پایانی تابستان هم بلغارستان مرزهای خود را فقط به روی مسافرانی که با «فایزر» یا «سینوواک» واکسینه شده‌اند، باز کرد که البته سایر اعضای اتحادیه اروپا هم در آن زمان مرزهای خود را فقط به روی مسافرانی باز کردند که با دو دوز از واکسن‌های فایزر، مدرنا، بیون‌تک، آسترازنکا، سینوفارم و جانسون واکسینه شده باشند.
یکی دیگر از کشورهایی که مسافران ایرانی واکسینه شده با واکسن‌های چینی را پذیرش نمی‌کند، عربستان سعودی است و حالا شرکت در حج تمتع یا عمره مفرده برای زائران ایرانی در فروردین ۱۴۰۱، به یک علامت سوال تبدیل شده، چراکه شرط عربستان برای ورود مسافران، واکسیناسیون کامل با واکسن‌های فایزر/ مدرنا/ جانسون/ آسترازنکاست و البته مسافران و زائرانی که دو دوز واکسن «سینوفارم» یا «سینوواک» را کامل تزریق کرده باشند، در صورت دریافت دوز اضافی از بین یکی از چهار نوع واکسنی که در عربستان تایید شده می‌توانند به این کشور سفر کنند.
هندوستان از دیگر کشورهایی است که همچنان از ورود مسافران از مبدا ایران جلوگیری می‌کند مگر آنکه دارای پاسپورت هندوستان، اقامت در این کشور، کارت OCI (شهروند خارج از کشور هند) و PIO (افراد با اصالت هندی) و هر نوع ویزای صادره از این کشور غیر از ویزای Medical صادره قبل از ۲۱ اکتبر۲۰۲۰ و ویزاهای توریستی و E-Tourist Visa بوده یا اینکه تمام مسافران بالای ۲ سال در پروازهای ورودی به هندوستان آزمایش PCR در محدوده ۷۲ ساعت مانده به پرواز انجام داده باشند. آن هم آزمایش‌هایی که در یکی از مراکز تایید شده از سوی وزارت بهداشت ایران انجام شود و گواهی جواب منفی تست کرونا به زبان انگلیسی هم باید همراه مسافر باشد علاوه بر آنکه مسافران پس از ورود به این کشور باید به مدت ۱۴ روز خود را قرنطینه کنند.
با اینکه ایران یکی از مهم‌ترین مشتریان واکسن روسیه بود و البته قرارداد خرید ۶۰ میلیون دوز واکسن اسپوتنیک v روسی به دلیل ناتوانی موسسه گامالیا از تولید مکفی معلق شد، گردشگران ایرانی همچنان از ورود به خاک روسیه منع شده‌اند در حالی که اواخر آبان، پرواز مستقیم مسکو ـ تهران از سر گرفته شد اما طبق اعلام دولت روسیه، فقط مسافرانی اجازه سفر با این پرواز را دارند که پاسپورت یا اقامت کشور روسیه را داشته باشند آن هم مشروط به اینکه ۷۲ ساعت پیش از پرواز، گواهینامه عدم ابتلا به ویروس کرونا به زبان انگلیسی را از آزمایشگاه‌های مورد تایید شرکت هواپیمایی روسیه، دریافت کنند.