ایران به توافق نیاز دارد

این توافق می تواند خطرات بسیاری را رفع کند: آمریکا و ایران در سال گذشته فاصله بسیار اندکی با جنگ داشتند به علاوه این که، بقای اقتصادی جمهوری اسلامی نیز در معرض خطر است. حکومت ایران راه پیش و برگشت ندارد و بدون لغو تحریم های گزنده اقتصادی و مالی، خطر سقوط اقتصادی آن وجود دارد. از این نظر، تمایل تهران برای ورود به مذاکرات جدید به هیچ وجه تعجب آور نبود.
ایران به توافق نیاز دارد

نویسنده: مهدی قدسی

دیپلماسی ایرانی: یک بار دیگر قدرت های بزرگ در وین در حال مذاکره درباره آینده توافق هسته ای ۲۰۱۵ با ایران هستند تا ایران را به گفته خودشان از ساخت بمب اتم دور نگه دارند و ایالات متحده آمریکا را به عضویت در آن بازگردانند.

این توافق می تواند خطرات بسیاری را رفع کند: آمریکا و ایران در سال گذشته فاصله بسیار اندکی با جنگ داشتند به علاوه این که، بقای اقتصادی جمهوری اسلامی نیز در معرض خطر است. حکومت ایران راه پیش و برگشت ندارد و بدون لغو تحریم های گزنده اقتصادی و مالی، خطر سقوط اقتصادی آن وجود دارد. از این نظر، تمایل تهران برای ورود به مذاکرات جدید به هیچ وجه تعجب آور نبود.

در سال ۲۰۱۹، تولید ناخالص داخلی علاوه بر دو درصد کاهش یافته در سال ۲۰۱۸ هفت درصد کاهش یافت. خسارت اقتصادی کرونا در سال ۲۰۲۰ نیز باعث دو درصد کاهش دیگر شد. تا دسامبر سال ۲۰۲۰، ارزش ریال ۴۵۰ درصد در برابر دلار آمریکا سقوط کرده بود. به دلیل تحریم های شدید آمریکا علیه صادرات نفت ایران، میزان صادرات ایران با دو سوم کاهش در سال ۲۰۱۹ به ۳۱ میلیارد دلار رسید. در نتیجه، ذخایر ارزی خالی شده اند. علاوه بر این، دارایی های ایران در کشورهای دیگر نیز بلوکه شده است و کمبود ارز را تشدید کرد. جای تعجب نیست که واردات نیز کاهش یافته است.

همچنین، این کشور که به شدت تحت تأثیر پاندمی کرونا قرار گرفته است، به سختی می تواند واکسن کرونا و تجهیزات پزشکی را از بازارهای جهانی خریداری کند. در تجارت خارجی نیز کمبود ارز به ایجاد معاملات پایاپای ناکارآمد منجر شده است.

بدین ترتیب، خزانه دولت خالی شده است. به علت کاهش درآمد نفت و بلوکه شدن دارایی خارجی، دولت حسن روحانی چاره ای جز تأمین کسری بودجه از طریق چاپ پول نداشت. در نتیجه، تورم به شدت افزایش یافت.

در صورت عدم توافق در مذاکرات هسته ای، دولت احتمالا از سر ضرورت دوباره به چاپ پول اقدام خواهد کرد و در این صورت خطر تورم بیش از حد با پیامدهای اقتصادی و اجتماعی غیرقابل پیش بینی وجود دارد. علاوه بر آن، بین مارس ۲۰۱۸ و مارس ۲۰۲۰، شمار افرادی که زیر خط فقر زندگی می کنند یازده درصد افزایش یافته است.

بنابراین ایران به رفع تحریم های اقتصادی و در نتیجه موفقیت در مذاکرات هسته ای وین نیاز شدیدی دارد. همچنین دستیابی به نتیجه ای موفقیت آمیز، با مشارکت پایین پیش بینی شده برای انتخابات ریاست جمهوری در ماه ژوئن مقابله می کند و به رای گیری مشروعیت می بخشد.

در صورت لغو بیشتر تحریم ها، ایران منافع زیادی به دست خواهد آورد: سرانجام می تواند یک وام اضطراری کرونا را به ارزش پنج میلیارد دلار از صندوق بین المللی پول دریافت کند؛ واکسن و تجهیزات پزشکی بیشتری برای مقابله با پاندمی خریداری کند و از سرگیری صادرات نفت با ۲.۵ میلیون بشکه در روز به رکود شدید پایان خواهد داد. با وجود این، توسعه پایدار تنها از طریق متنوع سازی اقتصاد و توسعه ساختارهای رقابتی امکان پذیر است. سرمایه گذاری مستقیم خارجی مورد نیاز برای این امر، دو پیش فرض دارد: تعهد بیشتر اتحادیه اروپا و گشودگی اقتصادی نسبت به بقیه جهان.

منبع: اشتاندارد (اتریش) / تحریریه دیپلماسی ایرانی/