مهمترین چالش‌های ایران و عراق در سال ۱۴۰۰

یک کارشناس ارشد مسائل عراق می‌گوید: خروج نیروهای نظامی آمریکا از عراق به شدت مورد خواست و تأکید ایران است و میزان شدت و اهمیت تحولات مربوط به ادامه حضور نظامی آمریکا در عراق، می‌تواند بر فضای مناسبات بغداد با تهران درسال ۱۴۰۰ اثرگذار باشد.

سید رضا قزوینی غرابی، در گفت‌وگو با ایسنا در پاسخ به این سوال که ارزیابی او از روند تحولات بین ایران و عراق در سال ۱۳۹۹ چیست؟ و این تحولات چه تاثیری بر روابط دو کشور داشته است؟ اظهار کرد: مناسبات ایران و عراق در سال ۱۳۹۹ در سایه به قدرت رسیدن آقای مصطفی الکاظمی و دولت وی در اوایل سال ۱۳۹۹ می تواند تحلیل و ارزیابی شود. علی رغم آنکه الکاظمی چراغ سبز ایران را نیز برای تصدی نخست وزیری کسب کرده بود اما این مناسبات با چالش های نسبی مواجه شد.

وی در همین راستا خاطر نشان کرد: حملات گروه های موسوم به “فصائل المقاومه” که به دنبال اخراج نظامیان آمریکایی از عراق هستند به کاروان های نظامی و مقرهای آمریکایی، به عاملی برای بروز این چالش ها تبدیل شده است. از آنجا که این گروه ها به ایران منتسب شده‌اند، قدامات آنها به عنوان اقدامات تهران علیه آمریکا در زمین عراق تلقی می شود و همین موضوع باعث چالش هایی در بغداد شده است. هرچند که تهران بارها دخالت خود در اقدامات این گروه ها را تکذیب و نفی کرده است.

این کارشناس ارشد مسائل عراق در پاسخ به این سوال که تغییر دولت در آمریکا بر نوع روابط ایران و عراق چه تاثیری داشته و خواهد داشت، خاطرنشان کرد: بنیان مناسبات سیاسی ایران و عراق که ریشه در عوامل شناخته شده و متعدد دارد اساسا با جابجایی قدرت در ایالات متحده، تاکنون پیوستگی چندانی نداشته است. هرچند در حوزه‌های مالی این روابط از دوره ترامپ، شاهد تنگناهایی غیر ارادی برای طرف عراقی بوده است که آن هم ناشی از سیاست‌های سختگیرانه و غیرمنطقی ترامپ در قبال ایران بوده و بغداد نیز به دلیل شرایط موجود، ناچار به تبعیت از این سیاست‌ها و تصمیمات بوده است اما به نظر می رسد چنانچه دولت جدید آمریکا رفتار سختگیرانه کمتری نسبت به ترامپ داشته باشد و دست به تغییرات ملموسی در تصمیمات محدود کننده ترامپ بزند، در حوزه های مالی و اقتصادی شاهد بازگشت شرایط سابق میان دو طرف باشیم.

این روزنامه‌نگار عراقی همچنین در مورد مهم ترین چالش ها در روابط ایران و عراق در سال ۱۳۹۹ نیز گفت: همانگونه که اشاره کردم متهم شدن جمهوری اسلامی ایران به حمایت از حملات نیروهای مقاومت علیه مواضع آمریکا در عراق یکی از چالش های قابل توجه در سال ۱۳۹۹ بوده است. اما معتقدم شرایط کنونی و ادامه حمایت تهران از دولت کنونی عراق به گونه ای است که نشان می دهد این موضوع تأثیری بر کلیت مناسبات دو طرف نگذاشته است.

قزوینی در واکنش به این موضوع که برخی کارشناسان، عراق را محلی برای منازعه ایران و امریکا می دانند، تصریح کرد: این یک واقعیت است. بخشی از خاورمیانه و شمال آفریقا در سال های اخیر تبدیل به عرصه رقابت و رویارویی قدرت های منطقه ای و بین المللی یا همپیمانان آنها با یکدیگر شده است. تحولات لیبی، یمن، سوریه، لبنان و عراق به خوبی گویای این مسئله است؛ عراق نیز از این ماجرا مستثنی نبوده است.

این کارشناس ارشد مسائل عراق در همین راستا افزود: ایران اعتقاد دارد آمریکا یک قدرت مداخله گر است که حضور آن در عراق و منطقه به ضرر همه منطقه از جمله تهران است و آمریکایی ها از حضور در عراق اهداف مشخص و برنامه ریزی شده‌ای علیه ایران و کاهش نقش منطقه ای آن و حتی تهدید آن را دارند. تهران، حضور آمریکا در عراق را نه تنها به ضرر خود بلکه عاملی مهم در گسترش ناامنی و تروریسم در این کشور می داند که آثار آن می تواند بر امنیت ایران نیز سایه بیفکند. از سوی مقابل، آمریکا نیز که با صرف میلیاردها دلار و هزاران کشته، رژیم سابق عراق را سرنگون و این کشور را اشغال کرد، عراق را به عنوان دستاوردی برای خود تلقی می کند و به هیچ وجه تمایلی برای تبدیل شدن آن به حوزه نفوذ ایران یا به تعبیر برخی، ایران دوم شدن عراق ندارد.

وی همچنین در پاسخ به این سوال که مولفه های تاثیر گذار در روابط دو کشور در سال ۱۴۰۰ چه خواهد بود، خاطرنشان کرد: به اعتقاد بنده مناسبات ایران و عراق در مجموع بر همین منوال موجود ادامه یابد. هرچند که انتخابات پیش رو در عراق، انتخابات قابل توجهی خواهد بود و فضای حاکم ناشی از ظهور دولت جدید، نیز مهم است، اما نکته قابل توجه اساسی، شرایط نظامیان آمریکایی در عراق است. خروج این نیروها از عراق به شدت مورد خواست و تأکید ایران است و میزان شدت و اهمیت تحولات مربوط به ادامه حضور نظامی آمریکا در عراق، می‌تواند بر فضای مناسبات بغداد با تهران اثرگذار باشد.