به گزارش مشرق، مرحله اصلی رزمایش مشترک “کمربند امنیت دریایی ۲۰۲۳ ” در حالی طی روز‌های آینده به میزبانی جمهوری اسلامی ایران در منطقه دریای عمان و شمال اقیانوس هند برگزار می‌شود که در این تمرین مهم دریایی، علاوه بر یگان‌های شناور و پروازی نیرو‌های دریایی ارتش و سپاه پاسداران، ناو‌های نیروی دریایی کشور‌های چین و روسیه نیز حضور دارند.

این شناور‌های میهمان، عصر روز چهارشنبه ۲۴ اسفندماه وارد آب‌های سرزمینی کشورمان شدند تا سومین رزمایش مشترک سه کشور ایران، روسیه و چین در سالجاری میلادی برگزار شود. دو رزمایش گذشته، در سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۲ برگزار و با رصد ویژه رسانه‌ها و کارشناسان غربی همراه شده بود.

طبق بیانیه رسمی وزارت دفاع چین، این رزمایش مشترک به توسعه همکاری‌ها میان نیرو‌های دریایی کشور‌های شرکت کننده و افزایش آمادگی مشترک برای تامین امنیت دریایی و ایجاد انرژی مثبت برای صلح و ثبات منطقه‌ای کمک می‌کند.

کدام شناور‌ها مهمان نیروی دریایی ایران هستند؟

طبق تصاویر منتشره از سوی ارتش جمهوری اسلامی ایران، مشخص می‌شود نیروی دریایی چین با ناوشکن Nanning (با شماره بدنه ۱۶۲) و نیروی دریایی روسیه با ناو آدمیرال گورشکوف (با شماره بدنه ۴۵۴) به آب‌های سرزمینی کشورمان وارد شده اند و در روز‌های آینده به مدت ۳ روز، نسبت به اجرای تمرینات مختلف دریایی شامل رزمی و امداد و نجات اقدام خواهند کرد. به نظر می‌رسد با توجه به اهمیت و ویژگی‌های مهم شناور چینی، ابتدا معرفی و بررسی تجهیزات آن، اهمیت و جذابیت بیشتری خواهد داشت.

ناوشکن نانینگ دقایقی پس از ورود به آب‌های سرزمینی ایران

چین در سال‌های اخیر بودجه بسیار سنگینی را برای مدرن سازی نیروی دریایی خود هزینه کرده و سرعت بالای آن در این بخش، باعث ایجاد ترس و وحشت در کشور‌های رقیب چین بویژه آمریکا شده است. ناوشکن‌های Type ۰۵۲ D در حقیقت مدل پیشرفته شده از نمونه‌های ۰۵۲ بی و سی است و در مقایسه با نمونه‌های دیگر، می‌توان گفت که این شناور چینی یک کشتی جنگی کاملا بومی و ثمره خودکفایی صنایع نظامی این کشور محسوب می‌شود. این ناوشکن که از طراحی پنهانکار بهره می‌برد، تقریبا در تمامی بخش‌ها از سامانه‌های ساخت چین بهره می‌برد.

این ناوشکن‌ها دارای حدود ۷۵۰۰ تن وزن، ۱۵۶ متر طول و ۱۸ متر عرض بوده و ۲۸۰ نفر خدمه دارند. این شناور‌ها از دو موتور توربین گازی چینی QC-۲۸۰ به توان هر کدام ۲۸ مگاوات و دو موتور دیزل آلمانی هر کدام به قدرت ۶ مگاوات استفاده می‌کند. این شناور‌ها سرعتی در حدود ۵۵ کیلومتر داشته و برد آن در هنگام حرکت با سرعت ۳۳ کیلومتر بر ساعت در حدود ۹۳۰۰ کیلومتر است.

تایپ ۰۵۲ دی از جمله سنگین‌ترین و در عین حال پیشرفته‌ترین ناو‌های ساخت چین محسوب می‌شود و از جهاتی، مشابه ناوشکن‌های مشهور کلاس آلری بورک آمریکایی محسوب می‌شود. از سوی دیگر این کلاس از ناوشکن‌ها جزو جدیدترین شناور‌های نیروی دریایی چین محسوب می‌شود به طوریکه ناوشکن نانینگ که هم اکنون مهمان نیروی دریایی ارتش ایران است، در سال ۲۰۱۹ میلادی به نیروی دریایی چین ملحق شده که نشان دهنده جوان بودن این شناور نسبت به بسیاری از شناور‌های این رده است.

این ناوشکن همچنین به دلیل برخورداری از آشیانه، قابلیت حمل بالگرد را به صورت بلند مدت دارد. از جمله بالگرد‌هایی که این ناوشکن قابلیت حمل آن‌ها را دارد می‌توان به بالگرد هاربین Z-۹، بالگرد ضدزیردریایی کاموف-۲۸ و بالگرد کاموف-۳۱ اشاره کرد. در بُعد تسلیحات نیز، ناوشکن Xining دارای ۶۴ سلول پرتاب عمودی موشک است که از این تعداد ۳۲ سلول در مقابل پل فرماندهی و ۳۲ سلول دیگر در قسمت میانی ناوشکن قرار دارد. از این ۶۴ سلول برای پرتاب موشک‌های پدافندی HHQ-۹، موشک‌های کروز ضدکشتی YJ-۱۸ و موشک‌های ضدزیردریایی CY-۵ استفاده می‌شود. توپ اصلی این ناوشکن نیز یک توپ ۱۳۰ میلیمتری چینی است.

همچنین Xining از یک سامانه دفاع نقطه‌ای نزدیک با نام Type ۷۳۰ چینی نیز برای مقابله با تهدیدات هوایی نزدیک برخوردار است. این ناوشکن از نظر تجهیزات الکترونیکی و راداری نیز مجهز به رادار آرایه فازی و چند منظوره Type ۳۴۶ A است که از آن با نام «چشم اژدها» نیز یاد می‌شود. این ناوشکن به جهت برخورداری از رادار Type ۳۴۶ A که راداری چهار وجهی است و در چهار طرف پل فرماندهی نصب شده و شباهت‌هایی به سامانه Aegis ناوشکن‌های آمریکایی دارد، در رسانه‌های تخصصی به «ایجیس چینی» مشهور است. دیگر رادار‌های این ناوشکن شامل رادار جستجوگر هوایی و سطحی Type ۳۴۶، رادار جستجو و ردگیری اهداف سطحی Type ۳۶۶، رادار جستجوگر هوایی Type ۵۱۷ H، رادار ناوبری Type ۷۶۰ و رادار کنترل آتش Type ۳۴۹ A است.

راه حل چینی برای شکار اف-۳۵ در دریا

عملیاتی شدن این نسل از ناوشکن‌ها (Type ۰۵۲ D) در نیروی دریایی چین طی سال‌های اخیر، زنگ هشدار را برای مقامات غربی و طراحان جنگنده پنهان کار اف ۳۵ به صدا درآورده است به گونه‌ای که موسسه خدمات متحد سلطنتی انگلیس (RUSI) در گزارش تحلیلی که به قلم یکی از کارشناسان خود در سال ۲۰۱۳ و همزمان با ورود اولین نمونه‌های این شناور چینی به یگان‌های عملیاتی منتشر کرده، هشدار می‌دهد که “روس‌ها و چینی‌ها پیشرفت‌های زیادی در زمینه فناور‌های کشف سامانه‌های پنهان کار داشته و می‌توانند با پرنده‌های پنهان کار ما مقابله کنند… با تکنولوژی‌های جدید و خصوصا رادار نصب شده روی ناوشکن چینی تایپ ۰۵۲ D، امکان شناسایی اف ۳۵ وجود دارد. ”

بخشی از سامانه‌های نصب شده روی شناور Xiamen از نسل

ضمن آنکه دو منبع روس نیز در تحلیل خود برای رسانه‌های این کشور در سال‌های گذشته، اعلام کردند که رادار این شناور می‌تواند هواپیمای اف ۳۵ را در فاصله‌ای در حدود ۳۵۰ کیلومتری شناسایی کند. البته منابع آمریکایی، این گزارشات را دقیق نمی‌دانند، اما نکته‌ای که بر آن اشتراک نظر دارند این است که با ورود این شناور‌های تایپ ۵۲ دی، گام بلندی در افزایش قدرت دریایی چین برداشته شده و یک خلأ بزرگ پدافندی نیز برای این کشور رفع شده است. پیش از این، بحث ایجاد یک چتر دفاعی مطمئن در برابر حملات هوا پایه یکی از نقاط ضعف اصلی نیروی دریایی چین به شمار می‌آمد که به نظر با ورود به خدمت این ناوشکن، این مشکل تا حد زیادی رفع شده است.

چرا رزمایش دریایی با چین و روسیه اهمیت دارد؟

باید توجه داشت رزمایش‌های دریایی به دلیل پارامتر‌های مهمی، چون مسافت بین کشور‌هایی که دور از یکدیگر هستند، زیاد رخ نمی‌دهد، اما امروز شاهد رزمایشی هستیم که نیرو‌های دو قدرت دریایی جهان در آن شرکت دارند. اگر در اخبار چند سال اخیر کمی به جستجو بپردازیم متوجه می‌شویم که رزمایش‌هایی با حضور چند کشور و آن هم در این بعد فاصله، امری است که بسیار کم رخ می‌دهد. در بحث دو کشور روسیه و چین اگر بخواهیم به صورت خاص صحبت کنیم باید به این مسئله اشاره شود که شاید برگزاری یک رزمایش با نیروی دریایی سپاه و ارتش، حاوی پیام کوتاه مدتی باشد، اما در نظر گرفتن رزمایش سالانه با ایران، نشان می‌دهد آن‌ها در تلاش برای تعمیق و گسترش روابط نظامی بویژه دریایی با کشورمان هستند چراکه معدود کشور‌هایی در جهان، میزبان رزمایش همزمان با دو قدرت بزرگ دریایی جهان هستند.

طبیعتا برای ایران، روسیه و چین تامین امنیت کشتیرانی بین‌المللی حائز اهمیت ویژه است چراکه بخش عمده تجارت بین المللی روسیه با کشتی انجام می‌شود، ایران برای صادرات نفت خود به شبکه کشتیرانی متکی بوده و واردات نفت و گاز و تجارت خارجی چین هم به همین شکل است. بویژه آنکه در سال‌های گذشته، قدرت و توان بالای نیروی دریایی کشورمان موجب شده تا تعدی و دست درازی به برخی از شناور‌های ایرانی، با پاسخ قاطع مواجه و ریشه کن شود.