احتمال صدور قطعنامه از آنجا ناشی می‌شود که گزارش اخیر آژانس بین‌‌‌‌‌‌المللی انرژی اتمی که هفته گذشته به برخی رسانه‌‌‌‌‌‌ها درز پیدا کرد، از آمار جدید درباره ذخایر اورانیوم غنی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شده ۲۰ و ۶۰‌‌‌‌‌‌درصد ایران حکایت داشت.

روز گذشته نیز رافائل گروسی، مدیرکل آژانس در صحبت برای اعضای شورای حکام آژانس بین‌‌‌‌‌‌المللی انرژی اتمی مدعی شد که ایران توضیحاتی ارائه نکرده است که از نظر فنی در رابطه با یافته‌‌‌‌‌‌های آژانس در سه مکان اعلام‌نشده در ایران معتبر باشد.

رضا نصری، کارشناس مسائل بین‌الملل با اشاره به اینکه احتمال صدور قطعنامه در این نشست زیاد است، به روزنامه «دنیای‌اقتصاد» گفت که موضع رسمی ایران باید مبتنی بر حل‌‌‌‌‌‌وفصل مسالمت‌‌‌‌‌‌آمیز پرونده، تاکید بر دیپلماسی و قراردادن مذاکرات روی ریل «تنش‌‌‌‌‌‌زدایی» باشد.

احتمال صدور قطعنامه بالاست

رضا نصری درباره احتمال صدور قطعنامه در نشست شورای حکام علیه ایران گفت: «احتمال صدور قطعنامه زیاد است. این مساله که چشم‌‌‌‌‌‌انداز روشنی نسبت به موفقیت مذاکرات و احیای برجام وجود ندارد نیز این احتمال را افزایش داده است.‌»

نصری با اشاره به اینکه آمریکا و کشورهای غربی درگیر کردن مجدد شورای حکام را از دو جهت مفید می‌‌‌‌‌‌دانند، توضیح داد: «اول اینکه تصور می‌کنند می‌توانند از حربه شورای حکام و ظرفیت آن در ارجاع ایران به شورای امنیت به مثابه یک اهرم فشار در مذاکرات استفاده کنند و دوم اینکه می‌خواهند در صورتی‌که امید به موفقیت مذاکرات به کل قطع شد به‌واسطه مصوبات شورای حکام، «ایران» را مقصر این شکست جلوه دهند.‌»

قطعنامه پیشنهادی

روز چهارشنبه ۱۱ خرداد و پس از انتشار گزارش آژانس، رویترز در گزارشی نوشت که آمریکا و سه کشور اروپایی پیش‌‌‌‌‌‌نویس قطعنامه پیشنهادی مشترک خود به شورای حکام آژانس بین‌‌‌‌‌‌المللی انرژی اتمی را ارائه داده و عنوان کرده‌‌‌‌‌‌اند که حل‌نشدن موضوعات مرتبط با مواد اورانیوم پیداشده در سایت‌‌‌‌‌‌های اعلام نشده، به‌شدت مایه نگرانی است. این چهار کشور از ایران خواسته‌‌‌‌‌‌اند که «فورا پیشنهاد آژانس برای تعامل بیشتر با هدف حل و فصل همه مسائل پادمانی باقی‌مانده را بپذیرد.»

تعدیل فضای ضدایرانی

این کارشناس درباره این موضوع که ایران چطور می‌تواند فضای فعلی را تعدیل کند، گفت: «آنچه مهم است صرفا‌‌‌‌‌‌ عمل «صدور قطعنامه» نیست؛ بلکه متن و محتوای قطعنامه هم اهمیت بسیار زیادی دارد و در مسیر پرونده تعیین‌‌‌‌‌‌کننده است، در نتیجه حتی اگر ایران نتواند از صدور قطعنامه جلوگیری کند، رایزنی‌‌‌‌‌‌های ایران و آژانس و همچنین رایزنی‌‌‌‌‌‌های ایران و کشورهای غربی می‌تواند دست‌‌‌‌‌‌کم در تعدیل متن تاثیرگذار باشد. حال چه این رایزنی‌‌‌‌‌‌ها علنی باشد، چه در قالب رایزنی‌‌‌‌‌‌های محرمانه صورت بگیرد.‌»

به گفته نصری، یکی از فاکتورهایی که می‌تواند به تعدیل متن کمک کند، ایجاد یک چشم‌‌‌‌‌‌انداز مثبت برای احیای فرآیند مذاکرات است.

کارشناس مسائل بین‌الملل در ادامه گفت لازم است ایران موضع رسمی خود را با قید برخی نکات بیان کند؛ از جمله اینکه یادآوری کند محور اصلی تلاش‌‌‌‌‌‌ها، مقاومت‌‌‌‌‌‌ها و فداکاری‌‌‌‌‌‌های ایران در دو دهه گذشته در پرونده هسته‌‌‌‌‌‌ای تثبیت این باور در جامعه بین‌‌‌‌‌‌المللی است که «ایران تسلیم تهدید و زور نخواهد شد»، در نتیجه اگر بنا باشد دولت‌‌‌‌‌‌های غربی از سازوکارهای آژانس برای اعمال فشار مضاعف به ایران استفاده کنند، همان‌طور که این روش تاکنون نتیجه عکس داشته، این‌بار نیز واکنش دلخواه طرف مقابل را به‌دنبال نخواهد داشت.

نصری نکته دوم را این‌گونه بیان کرد: «مادام که تحریم‌ها از روی ایران برداشته نشود، ایران هیچ ضرورتی بر همکاری حداکثری و مشتاقانه با آژانس و رفع تمام دغدغه‌‌‌‌‌‌های ریز و درشت آن نمی‌‌‌‌‌‌بیند! به بیان دیگر، هرچند ایران در چارچوب وظایف خود عمل خواهد کرد، اما همکاری ایران و آژانس تا زمانی که تحریم‌ها برقرار است در حد «رفع تکلیف» و با بی‌میلی خواهد بود، از این‌رو اگر آژانس خواهان همکاری مشتاقانه و داوطلبانه ایران در تمام سطوح است، لازم است دست به اقدامی نزند که فرآیند رفع تحریم را دشوارتر سازد.‌» سومین نکته از نگاه این کارشناس این است که ایران تاکید کند؛ لازم می‌‌‌‌‌‌داند آژانس از همکاری با اسرائیل و دولت‌‌‌‌‌‌های متخاصمی که از ابتدا نیت‌‌‌‌‌‌شان نابودی برجام و فروپاشی فرآیند دیپلماسی بود، خودداری کند. از دید ایران منابع اطلاعاتی آژانس بین‌‌‌‌‌‌المللی انرژی اتمی باید صرفا محدود به یافته‌‌‌‌‌‌های بازرسان و سازوکارهای درون‌‌‌‌‌‌‌نهادی باشد و نه سرویس‌های اطلاعاتی اسرائیل و دولت‌‌‌‌‌‌های متخاصم مغرضی که «شواهد» دست‌‌‌‌‌‌کاری شده و «جهت‌‌‌‌‌‌دار» در اختیار آن قرار می‌دهند.

هشدار تهران به غرب

از سوی دیگر در آستانه آغاز نشست شورای‌حکام، حسین امیرعبداللهیان، وزیر امورخارجه ایران با توجه به احتمال صدور قطعنامه علیه ایران گفت که اگر بانیان قطعنامه ضــدایرانی در IAEA روش تهدید را دنبال کنند، مسوول همه عواقب آن هستند. امیرعبداللهیان در توییتی نوشت: «با جوزپ بورل در مورد مذاکره برای لغو تحریم‌ها و چگونگی ادامه آن رایزنی کردیم.‌» به گزارش خبر‌گزاری تسنیم، وی افزود: «ما از توافق خوب، قوی و پایدار استقبال می‌‌‌‌‌‌کنیم. توافق در دسترس است اگر آمریکا و سه کشور اروپایی واقع‌‌‌‌‌‌بین باشند.‌»

همچنین امیرعبداللهیان روز یکشنبه در تماس تلفنی با جوزپ بورل، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، اقدام اخیر آمریکا و سه کشور اروپایی در تهیه پیش‌‌‌‌‌‌نویس قطعنامه آژانس بین‌‌‌‌‌‌المللی انرژی اتمی را رفتاری خلاف رویه دیپلماسی، شتاب‌‌‌‌‌‌زده و غیرسازنده خواند که موجب سخت‌‌‌‌‌‌تر و پیچیده‌‌‌‌‌‌تر شدن روند مذاکرات خواهد شد.

استراتژی ایران

رضا نصری همچنین با اشاره به اینکه لازم است ایران یک نقشه‌‌‌‌‌‌راه و یک جدول زمان‌بندی‌‌‌‌‌‌شده (Timetable) واقع‌‌‌‌‌‌بینانه و کاربردی برای از سرگیری، خروج از انسداد و به نتیجه‌‌‌‌‌‌ رساندن مذاکرات در وین به طرف مقابل ارائه دهد، توضیح داد: «به‌نحوی‌که هم ایران به‌عنوان مبتکر احیای دیپلماسی ظاهر شود و هم اگر بنا باشد ضرب‌‌‌‌‌‌الاجلی تعیین شود، آن ضرب‌‌‌‌‌‌الاجل را «ایران» تعیین‌‌‌‌‌‌ کرده باشد. این نقشه‌‌‌‌‌‌راه و جدول زمانی باید به‌نحوی تنظیم و ارائه شود که مدیرکل آژانس و شورای حکام به این نتیجه برسند که مبادرت به هر اقدامی که مانع تحقق آن شود (مانند تصویب یک قطعنامه سختگیرانه) به زیان وجهه و اعتبار آژانس تمام خواهد شد.‌» روز گذشته و پس از صحبت‌‌‌‌‌‌های رافائل گروسی مبنی‌بر اینکه تصمیم‌گیری درباره قطعنامه شورای حکام علیه ایران به کشورهای عضو شورای حکام بستگی دارد، سعید خطیب‌‌‌‌‌‌زاده، سخنگوی دستگاه دیپلماسی تاکید کرد: «پیش‌داوری نمی‌‌‌‌‌‌کنیم، ولی متناسب با اقدامی که بیفتد پاسخ‌‌‌‌‌‌های خود را خواهیم داد.‌» نصری درخصوص اینکه ایران پیرو تصویب قطعنامه چه وظایفی (از نظر حقوقی) بر عهده خواهد داشت و اینکه آن وظایف تا چه حدی الزا‌‌‌‌‌‌م‌‌‌‌‌‌آور (Binding) و تا چه حدی تشویقی (Exhortatory) خواهد بود، گفت: «این مساله بستگی به متن و لحن قطعنامه دارد.‌»

وی ادامه داد: «در هر حال، برای پیشگیری از یک متن سختگیرانه و مهم‌تر از آن برای پیشگیری از تعیین‌‌‌‌‌‌ ضرب‌‌‌‌‌‌الاجل تهدید‌‌‌‌‌‌آمیز توسط شورای حکام، لازم است ایران در مقابل این قطعنامه احتمالی از هم‌‌‌‌‌‌اکنون طرح و نقشه‌‌‌‌‌‌راه خود را با قید نکاتی که ذکر شد ارائه دهد.‌»

اهرم فشار

کارشناس مسائل بین‌الملل در توضیح این موضوع که تهران چطور می‌تواند از ابزار افزایش اورانیوم غنی‌‌‌‌‌‌شده‌‌‌‌‌‌اش در مقابل غرب استفاده کند، گفت: «بهتر است ایران این تصویر را تقویت کند که می‌خواهد از دستاوردهای فناوری هسته‌‌‌‌‌‌ای و برنامه مسالمت‌‌‌‌‌‌آمیز خود به مثابه «اهرم‌‌‌‌‌‌ فشار» استفاده کند، با این‌حال اگر برنامه هسته‌‌‌‌‌‌ای ایران تلویحا ظرفیت اعمال فشار به طرف مقابل را دارد، نباید در ظاهر این‌‌‌‌‌‌چنین جلوه کند.‌»

ریل تنش‌‌‌‌‌‌زدایی

نصری با اشاره به اینکه سال‌هاست لابی‌‌‌‌‌‌های اسرائیل و دولت‌‌‌‌‌‌های متخاصم در واشنگتن تلاش می‌کنند، ایران را متهم به «باج‌‌‌‌‌‌گیری هسته‌‌‌‌‌‌ای»(Nuclear extortion) کنند و تقویت این گفتمان طبیعتا به نفع ایران نخواهد بود، اظهار کرد: «آنها می‌توانند به کمک این تصویر، تمام جامعه جهانی حتی کشورهای شرقی را با خود همراه و اقدام علیه ایران را توجیه کنند. ایجاد این تصویر در شرایطی که ممکن است پرونده ایران مجددا به شورای امنیت ارجاع شود به‌صورت مضاعف زیان‌‌‌‌‌‌بار خواهد بود!

همچنین سخنگوی دستگاه دیپلماسی ایران روز گذشته با تاکید بر اینکه گزارش آژانس تلاش دارد که یک روایت شاذ و بعید را درخصوص برنامه‌‌‌‌‌‌های هسته‌‌‌‌‌‌ای ایران جا بیندازد که بیشترشان بر اساس موارد ادعایی است، گفته بود: «معلوم است رد پای رژیم صهیونیستی در آن وجود دارد.‌» نصری با اشاره به ضرورت حل مسالمت‌آمیز پرونده ایران در آژانس تاکید کرد: «معتقدم جدا از تصویری که طرف مقابل از ظرفیت‌‌‌‌‌‌های برنامه هسته‌‌‌‌‌‌ای ایران و ذخایر اورانیوم غنی‌‌‌‌‌‌شده آن دارد، موضع رسمی ایران باید مبتنی بر حل‌‌‌‌‌‌وفصل مسالمت‌‌‌‌‌‌آمیز پرونده، تاکید بر دیپلماسی و قرار‌دادن مذاکرات روی ریل «تنش‌‌‌‌‌‌زدایی» (De-escalation) باشد.‌»/دنیای اقتصاد