نسخه معلول دولت برای رتق و فتق مشکلات اقتصادی

آرمان شرق– عبدالرضا کنی: جلسه سران قوا امروز با محوریت موضوعات اقتصادی و حل مشکلات معیشتی برگزار شد. فارغ از اینکه صرف چنین هم اندیشی هایی که روند پرشتابی نیز طی ماه اخیر گرفته مثبت و مفید است و می تواند به هم افزایی و همنوایی بیش تر قوا انجامیده و گره های ناخوشایند در حوزه های مختلف را با سرعت و دقت بیش تری بگشاید، سخنان رئیس جمهوری در پایان این نشست و اعلام مهم ترین خروجی جلسه، به نظر نمی رسد که راه معقول و درستی برای رتق و فتق مشکلات اقتصادی و معیشتی پیرامون چشم کشور ترسیم کند.

به گزارش آرمان شرق، حسن روحانی در پایان نشست سران قوا، مهم ترین خروجی ملموس جلسه را فارغ از سخنان تکراری در مذمت ایالات متحده و شکست تحریم های آن با حضور ملت همیشه در صحنه، چنین بازگو کرد: «دولت اولین بسته حمایت غذایی را در ماه آبان به افرادی که مشکلات بیشتری دارند و در فشار بیشتری هستند پرداخت خواهد کرد و ان شاء الله این روند تا پایان سال در چند نوبت ادامه می یابد تا بتوانیم مشکلاتی که برای مردم پیش آمده است را تا حدی جبران کنیم.»

همه می دانیم افزایش قیمت ها و نوسانات اقتصادی رقم خورده، بخش های بسیار عمده ای از جامعه را با مشکلات و نابسامانی های اقتصادی در تدبیر امور روزمره زندگی روبرو ساخته است، کسی در خصوص این مهم شک و شبهه ای ندارد اما سئوال اینجاست که راه حل درست و منطقی برای زدودن این مشکلات آنهم در قالب ساز و کارهای پایدار و ماندگار چیست و البته که ریشه یابی علت های بروز این معضلات و مشکلات نیز می تواند کمک شایان توجهی برای دست یابی به راه حل ها کند.

درست است که تحریم های ظالمانه و زیاده خواهانه دولت ایالات متحده در بروز رخ دادهای اخیر اقتصادی بی تاثیر نیست اما بی گمان علت اصلی نیست و به مثابه نیش تری می ماند که بر زخم خورده و منجر به بالاآمدن و به رخ کشیدن زخم های ریشه ای و چندین و چند دهه ای اقتصاد ایران شده است.

اقتصادی که نه به تمامی در حیطه اقتصاد بازار آزاد و سازو کارهای آن می گنجد و نه تکلیف آن با سیاست های حمایتی و حضور وثیق دولت و اضلاع مختلف حاکمیتی در اقتصاد آن روشن است!

نمونه واضح و مبرهن این بلاتکلیفی و سردرگمی را در اجرای قانون هدفمندی یارانه ها ملاحظه کردیم و خروجی آن هدررفت ماهیانه هزاران میلیارد در قالب پرداخت یارانه نقدی است که نه هدفمند به اقشار ضعیف و نابرخوردار می رسد و نه توانسته فاصله طبقاتی و ضریب جینی را کاهش دهد و نه نیز توانسته از اتلاف منابع انرژی جلوگیری کند و تولید و اشتغال را رونقی بخشد.

حالا در نمونه ای دیگر دولت دوازدهم می خواهد بسته های حمایت غذایی برای اقشار کم درآمد و ضعیف ارائه دهد و در این میان چندین و چند سئوال جای طرح و گلایه دارد.

اول آنکه بسته های ارائه شده به واقع می تواند جبران کننده مشکلات اقتصادی همان قشر کم درآمد باشد یا به مثابه یک قرص مسکن چند ساعتی یا فوق آن چند چند روزی است؟ در حالیکه منابع بسیار کلانی در کلیت ماجرا از جیب دولت و بیت المال خالی شده و در واقع نه آن قشر ضعیف بهره مند آنچنانی می شود و نه دولت توانسته از منابع گرانبهایی که در این وانفسای اقتصادی دارد و مصروف می دارد به درستی استفاده کند!

نکته دوم آنست، که گیریم بخش نا برخوردار با این بسته های حمایتی رفع مشکلی شدند، تکلیف طبقه متوسط که قالب ۷۰ یا ۸۰ درصد جامعه را تشکیل می دهند و اتفاقا آنها در این بحران اقتصادی بیش ترین فشار و ضربه را متحمل شده اند، چه می شود؟ بخشی که در تامین آن منابع بیش ترین نقش را در درآمدهای دولت دارند و به خاطر سبک زندگی خود بیش از همه اقشار در تلاطم های اینچنینی اقتصادی ضربه می خورند و اکنون نیز هیچ تدبیری برای آنان اندیشیده نشده است.

نکته سوم و از همه مهم تر آنست که نسخه ی بسته حمایت غذایی دولت، برآمده از نگاه معلولی به مشکلات است، حال آنکه برای زدون معضلات و مشکلات اقتصادی می بایست در مسیر علت یابی و ریشه یابی مشکلات حرکت کرد و الا دیر یا زدود، با تحریم یا بدون تحریم یکبار دیگر و در جایی دیگر این مشکلات سر باز کرده و با این تدابیر به طور قطع نمی توان برای آن موقع و لحظه کاری کرد.

شاید البته دولت مردان بگویند که این بسته ها در کنار دیگر تدابیر دولت در عرصه اقتصادی ارائه می شود اما سئوال بزرگ آنست که اقتصاد این روزها نحیف تر ایران تا کی می تواند چنین بارهای ناخوشایند و سنگینی را تحمل کند، در دیگر سو فرهنگ سازی و مصرف گرایی همراه این پدیده را چگونه می توان رفع و رجوع کرد؟

و البته که نکته ناخوشایند ماجرا به نوع نگاه دولت مردان به حل مشکلات اقتصادی باز می گردد که آنان از نسخه های حمایتی دفعی و آنی به عنوان مهم ترین ابزار بهره می گیرند که اگر نبود، آنان به رغم بروز چنین مشکلاتی با مردم صادقانه سخن می گفتند و با اذعان به چالش ها و مخاطرات پیش رو، آنان را آگاه می کردند که به رغم خوشایند بودن دریافت چنین محموله های حمایت غذایی، راهکار حل مشکلات اقتصادی از این معبر نمی گذرد و این دریافت مُسکن نه فقط مریض را خوب نمی کند که در ادامه او را ضعیف تر در برابر ویروس های اقتصادی می کند و می بایست از این فرصت سخت و پیچ خطرناک با اهتمام بیش تر، تحمل مصائب و کمی رنج فزون تر گذر کرد وزیر ساخت های اقتصادی و تولید را با همین منابع اندک سامان داد و آنگاه در بازه زمانی بلند مدت شهد شیرین این سختی را چشید، بی گمان مردم آگاه و فکور ما نیز با تشریح درست این موضوعات همدلی و همراهی خود را نشان می داده و می دهند، آنگونه که تاکنون بوده، البته به شرط صداقت و اقناع درست و منطقی آنان و آگاهی بخشی فراگیر و همگانی فهم موضوعات و معضلات اقتصادی برای عموم مردم.