نرخ رشد اقتصادی ایران چند است؟

گزارش جدید رشد اقتصادی به روایت بانک مرکزی و مرکز آمار ایران اعلام شد که حاوی ادامه اختلاف آماری این دو نهاد دارد.

بانک مرکزی امروز گزارش رشد اقتصادی ۶ ماهه اول امسال را منتشر کرد که براساس آن رشد اقتصادی به ۳.۳ درصد رسید. در این دوره رشد بخش خدمات ۵.۷ درصد، صنایع و معادل منفی ۱.۹ درصد، نفت ۱۵.۱ درصد و کشاورزی منفی ۲ درصد بود.

مرکز آمار ایران اما در گزارش دیگری که در اختلاف آماری با گزارش بانک مرکزی است، رشد اقتصادی شش ماهه نخست سال جاری را ۵.۹ درصد و رشد اقتصادی بدون نفت به ۴.۱ درصد اعلام کرد.

اختلاف آماری میان بانک مرکزی و مرکز آمار ایران نه در این دولت، بلکه در دولت های قبل هم نمود و مشاهده شد. اگرچه برخی آن را طبیعی و دلیل اصلی را ناشی از نحوه محاسبه آن و به نوعی روش شناسی کار میدانند، اما شکاف اختلاف ها گاها بسیار زیاد میشود که مورد تامل است.

در ارجحیت و اولویت اینکه کدام نهاد باید مرجع اصلی برای پژوهشگران، محققان یا فعالان اقتصادی باشد، هم اختلاف وجود دارد؛ بیشتر اقتصاددانان روی دقت آمار بانک مرکزی به عنوان نهاد سیاست‌گذار تاکید دارند و بیشتر سیاستمداران مرکز آمار را مرجع واحد در همه آمار تلقی میکنند.

بحث بر سر اینکه کدام یک در اولویت باشد، هم درازدامن است و هم در وسعت این متن نمیگنجد، لذا بهتر با مروری بر گزارش های دو مرکز و روش شناسی آن ها به درک گویاتری در این خصوص رسید.

برای آشنایی بیشتر با نحوه محاسبه و گزارش های اعلامی این دو نهاد جزییات بیشتر آن در پی می آید.
رشد اقتصادی ایران به روایت بانک مرکزی

بر اساس محاسبات مقدماتی اداره حساب‌های اقتصادی بانک مرکزی، عملکرد تولید ناخالص داخلی کشور به قیمت‌های ثابت سال ۱۳۹۵ در نیمه نخست سال ۱۴۰۰ به رقم ۷۵۳۰.۵ هزار میلیارد ریال رسید که نسبت به رقم مشابه سال قبل به میزان ۳.۳ درصد افزایش یافته است.

تولید ناخالص داخلی به قیمت پایه (و به قیمت‌های ثابت سال ۱۳۹۵) در سه ماهه دوم سال ۱۴۰۰ به رقم ۴۰۵۴.۶ هزار میلیارد ریال رسید که نسبت به سه ماهه دوم سال ۱۳۹۹، رشد ۱.۰ درصدی را نشان می‌دهد.

رشد اقتصادی بدون نفت طی دوره مذکور معادل ۰.۵ درصد بوده است. رشد عملکرد تولید ناخالص داخلی در سه ماهه دوم سال جاری حاصل تحقق رشد مثبت ارزش افزوده گروه‌های “خدمات” و “نفت” به ترتیب معادل ۴.۲ و ۷.۴ درصد نسبت به دوره مشابه سال قبل است.

گروه‌های “کشاورزی” و “صنایع و معادن” طی همین مدت متاثر از مواجهه با مشکلاتی همچون کاهش میزان بارندگی‌ها و محدودیت در تامین برق مورد نیاز برخی واحدهای صنعتی در تابستان سال جاری و نیز کاهش ارزش افزوده فعالیت‌های ساختمانی با کاهش عملکردی به ترتیب معادل ۱.۹ و ۵.۳ درصد مواجه بوده‌اند.

در مجموع عملکرد تولید ناخالص داخلی کشور به قیمت‌های ثابت سال ۱۳۹۵ در نیمه نخست سال ۱۴۰۰ به رقم ۷۵۳۰.۵ هزار میلیارد ریال رسید که نسبت به رقم مشابه سال قبل به میزان ۳.۳ درصد افزایش یافت. رشد اقتصادی بدون نفت نیز در این دوره به قیمت‌های ثابت ۱۳۹۵ از رشد ۲.۴ درصدی برخوردار بوده است.

رشد اقتصادی نیمه نخست سال جاری در نتیجه تحقق رشد مثبت ارزش افزوده گروه‌های “خدمات” و “نفت” به ترتیب معادل ۵.۷ و ۱۵.۱ درصد نسبت به دوره مشابه سال قبل است؛ به طوری که گروه‌های مزبور به ترتیب سهم ۳.۰ و ۱.۱ واحد درصدی در رشد اقتصادی شش ماهه اول سال جاری داشته‌اند.

با این وجود رشد ارزش افزوده گروه‌های “کشاورزی” و “صنایع و معادن” در شش ماهه اول سال جاری نسبت به دوره مشابه سال قبل به ترتیب معادل ۲.۰- و ۱.۹- درصد بود.

رشد ۵.۷ درصدی ارزش افزوده گروه خدمات در نیمه نخست سال جاری عمدتاً متاثر از تحولات زیر بخش‌های “بهداشت و مددکاری اجتماعی”، “اطلاعات و ارتباطات”، “حمل و نقل و انبارداری”، “اداره عمومی، دفاع و تامین اجتماعی” و “عمده فروشی، خرده فروشی و تعمیر وسایل نقلیه موتوری” بود؛ به طوری که گروه‌های مذکور به ترتیب سهم ۰.۶، ۰.۶، ۰.۵، ۰.۴ و ۰.۴ واحد درصدی از رشد تولید ناخالص داخلی داشته‌اند.

رشد اقتصادی ایران به روایت مرکز آمار

بر اساس تازه ترین نتایج حساب‌های ملی فصلی مرکز آمار ایران، محصول ناخالص داخلیGDP به قیمت ثابت سال ۱۳۹۰ در شش ماهه اول سال ۱۴۰۰ به رقم ۳۶۶۰ هزار میلیارد ریال با نفت و ۳۱۳۶ هزار میلیارد ریال بدون احتساب نفت رسید.

در حالیکه رقم مذکور در مدت مشابه سال قبل با نفت ۳۴۵۶ هزار میلیارد ریال و بدون نفت ۳۰۱۲ هزار میلیارد ریال بوده که نشان از رشد ۵,۹ درصدی محصول ناخالص داخلی با نفت و ۴,۱ درصدی محصول ناخالص داخلی بدون نفت در شش ماهه اول سال ۱۴۰۰ دارد.

سهم گروه های عمده اقتصادی از محصول ناخالص داخلی به قیمتهای ثابت و نرخ رشد آنها در شش ماهه اول ۱۴۰۰ نسبت به مدت مشابه سال گذشته به قرار است:

نتایج محاسبات حاکی از آن است که رشته فعالیت‌های گروه کشاورزی ۴,۳- درصد (شامل زیر بخش های زراعت و باغداری، دامداری، جنگلداری و ماهیگیری)، گروه صنایع و معادن ۹,۵ درصد شامل: استخراج نفت خام و گاز طبیعی ۱۸,۳، سایر معادن ۱,۹- صنعت ۳,۸، انرژی ۸,۲ و ساختمان ۷,۰ درصد و فعالیتهای گروه خدمات ۴,۸ درصد شامل زیر بخشهای عمده و خرده فروشی، فعالیت‌های خدماتی مربوط به تأمین جا و غذا، حمل ونقل، انبارداری، پست، اطلاعات و ارتباطات، فعالیت‌های مالی و بیمه، مستغلات، کرایه وخدمات کسب وکار و دامپزشکی، اداره امور عمومی وخدمات شهری، آموزش، فعالیت‌های مربوط به سلامت انسان و مددکاری اجتماعی و سایرخدمات عمومی، اجتماعی، شخصی وخانگی نسبت به شش ماهه اول سال ۱۳۹۹ رشد داشت./اقتصادنیوز