عماد افروغ : صدای جنبش‌های دانشجویی شنیده شود

در آرزوی تبلور جنبش‌های دانشجویی

عماد افروغ / جامعه شناس    

در نشستی که در دانشگاه تهران داشتم بر ضرورت تشکیل جنبش‌های دانشجویی نوظهور تاکید کردم. جنبش‌هایی که تلاش می‌کنند تا مشکلات صنفی و دیگر دغدغه های دانشجویان را حل و فصل کنند و در ادامه خط سیرجنبش‌های تاریخی کشورمان به حساب می‌آید، چرا که چه بخواهیم و چه نخواهیم «روز دانشجو» نمادی است از جنبش‌هایی که حوادث مهمی چون ۱۶ آذر را رقم زدند و برخی از حرکت‌های عدالت خواهی که ویژگی آنها ضد استبدادی و ضد استکباری بودن آنها بوده و هست. جنبش‌هایی که بوی هویت و تاریخ ما را می‌دهد و به بیگانگان وابسته نیستند، بلکه تنها وابستگی آن به دانشگاه و محیط علم اندوزی است. اما برخی از جنبش‌های دانشجویی به نقد و نقادی خود ادامه ندادند و در دام سیاست‌های جناحی و طیفی افتادند. در واقع به‌جای آنکه نقاد سیاسی باشند، در تار و پود سیاست‌های نقادانه که از سوی جریان یا برخی چهره‌های خاص رهبری می‌شوند، گرفتار شدند که این مساله مانع از شکل گیری جنبشی پویا و نقاد می شود، در حالی‌که این دو ویژگی در کنار روشنفکری جز لاینفک جنبش های دانشجویی هستند. از جنبش‌های دانشجویی انتظار می‌رود تا از اقدامات القایی و اقوایی قدرت دوری کرده و با آنها مبارزه کنند و زبان بی‌زبان‌ها باشند، چرا‌که در غیر این صورت فلسفه و ضرورت تشکیل جنبش‌های نوظهور دانشجویی کمرنگ می‌شود و حتی ممکن است زیر سوال برود. در حقیقت جنبش‌های دانشجویی جدید باید مدافع حقوق هموطنان و هر آنچه مانع از ابراز مطالبات مردمی می‌شود، باشند. این درسی است که  جنبش‌های دانشجویی در طول تاریخ برای دانشجویان یادگار گذاشته‌اند و باید سرلوحه. فعالان عرصه جنبش‌های دانشجویی کنونی باشد. به بیانی، جنبش‌های دانشجویی به جای آنکه به حرکت‌هایی بی‌سامان، گنگ و مبهم که دغدغه‌ها و مسیر حرکت اشان ربطی به مشکلات ما و جامعه ندارد،  بدل شوند. باید با یک رهبری فکری منسجم و اندیشمند و آزادی خواه به جریانی تبدیل شوند و بتوانند یک جنبش اجتماعی را رقم بزنند. چنین گفت‌وگوهایی باید آداب گفت‌وگو با سایران و به‌خصوص منتقدان و مخالفان خود را نیز بیاموزند و در برابر آنها تاب آوری و تحمل خود را بیشتر کنند. ضمن آنکه دانشجو و جنبش دانشجویی نباید به‌دنبال مصلحت اندیشی باشد. در مقابل دولتمردان ما نیز باید ظرفیت نظام سیاسی ما را به‌گونه ای افزایش دهند که صدای جنبش‌های دانشجویی را که به نوعی زبان نقد جامعه و پلی برای بیان مطالبات برحق مردم محسوب می‌شوند، بشنوند، آن‌هم بدون شبهه یا اینکه بخواهند آنها را تجزیه طلب بدانند و…
به هر تقدیر ضمن تبریک این روز به تمامی دانشجویان و دانشگاهیان و آزاد اندیشان، امیدواریم در آینده‌ای نزدیک شاهد تبلور جنبش‌هایی در حد و قامت واقعی و تاثیر گذار خود باشند.
عماد افروغ / جامعه شناس