رویارویی ایران- آمریکا در «نقطه صفر»

رویارویی ایران- آمریکا در «نقطه صفر»

آرمان امروز، گروه دیپلماسی: آمریکایی‌ها در تابستان سال گذشته به احیای توافق هسته‌ای موسوم به برجام امیدوار بودند در این مورد باید به متن پیشنهادی که توسط اتحادیه اروپا تهیه شده بود، مورد استقبال ایران و آمریکا قرار گرفت. آمریکا که منتظر یک سیگنال و چراغ سبز از سوی تهران بود تا متن توافق احیا کند ولی هیچ خبری از طرف ایرانی نشد. قطعنامه که در جریانش از ایران خواسته شد تا در باب ذرات ادعایی اوارنیوم در سه سایت اعلام نشده با نهاد ناظر همکاری داشته باشد. حالا ناظران پیش‌بینی می‌کنند، واکنش تهران به کنش شورای حکام باعث شتاب بیشتر به سوی گریز هسته‌ای می‌شود. این موضوع در کنار گزاره‌هایی چون ناآرامی‌ها در ایران و ادعای ارسال پهپادهای ایرانی به روسیه، عصر تازه از رویارویی میان ایران و غرب را تعریف کرده است؛ تحولی دراماتیک که پیشتر در سایه حمله روسیه به اوکراین و افزایش رقابت ها میان واشنگتن و پکن و توقف مذاکرات ۱۸ ماهه هسته ای قرار داشت.
نشریات آمریکایی معتقدند که امید جو بایدن برای احیای توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ ( برجام)، توافقی که «دونالد ترامپ» در می ۲۰۱۸ از آن خارج شد، کاملا از بین رفته است. رایزنی‌‎های هسته‌ای غیر مستقیم میان تهران و واشنگتن ماه سپتامبر متوقف شد و حالا دولت بایدن به جای فرصت‌سازی برای از سرگیری رایزنی‌ها، دور تازه‌ای از تحریم‌ها را به بهانه ناآرمی‌های داخلی در ایران و فروش ادعایی پهپاد به روسیه علیه تهران اعمال کرده است.
از همین رو، آنگونه که گروهی از مقام‌های دولت بایدن مدعی شدند در جلسه‌‎های امنیت ملی آمریکا درباره ایران، استراتژی مبتنی بر گفتگو با ایران برای احیای برجام دیگر در اولویت نیست و به جای آن محور اصلی رایزنی‌ها، تلاش برای تضعیف برنامه هسته‌ای ایران است و قطع زنجیره ادعایی ارسال سلاح  به مسکو را نشانی‌دهد.
پیام جدید آژانس به ایران
«جان کربی»، سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید ماه گذشته صراحتا مدعی شده بود که در حال حاضر در باب توافق با ایران گزینه های دیپلماتیک کنار گذاشته شده و در بن بست قرار داریم. هنری روم، کارشناس ارشد موسسه واشنگتن در این باره به نیویورک تایمز گفت، طبیعتا افزایش غنای اورانیوم به بالای ۶۰ درصد در سایت حساس فردو و به راه انداختن سانترفیوژهای پیشرفته، ( به ادعایش)می تواند تهدیدی باشد برای غرب و نشانی آشکار (ادعایی)از گریز هسته ای  ایران. به ادعای او مجموعه واکنش های غرب و تهران زمینه را برای افزایش تنش ها و پیچیده تر کردن روابط هموار کرده و موجب گشته طرفین در نقطه ای قرار بگیرند که توسل به دیپلماسی خالی از معنا شود و اجرایی شدن بدترین سناریوها در کوتاه مدت محتمل.
افزایش غنی سازی ۶۰درصدی در «فردو» به یکی از بزرگ‌ترین نگرانی‌های آمریکا و اسرائیل تبدیل شده است. این سایت محور اصلی مذاکرات ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۴۵ قلمداد می‌شد، رایزنی‌هایی که هدفش تحقق برجام بود. در همان برهه زمانی «باراک اوباما»، رئیس جمهوری وقت تلاش کرد تا سایت فردو را مسدود کند. «وندی شرمن»، مذاکره کننده اصلی تیم آمریکایی گفته بود که شکست در تحقق این خواسته بزرگ‌ترین ناامیدی را برایش رقم  خواهد زد. دولت آمریکا همه چیز را به نقطه صفر بازگردانده، سایت فردو فعال‌تر از گذشته میزبان غنای ۶۰ درصدی اورانیوم است. براساس ارزیابی انجام شده توسط دولت بایدن، ایران در عرصه برنامه هسته ای اش پیشرفت های برجسته ای داشته و در آستانه (به ادعای ناظران) گریز هسته ای است. با این همه گروهی دیگر می گویند غرب هنوز زمان دارد بالاخص آن که شاهد و دلیلی مبنی بر خواست ایران جهت دستیابی به سلاح نیز در دسترس نمی باشد. با این همه بازرسی‌های محدود شده و دوربین‌های خاموش شده آژانس، موجب گشته تا فضایی از بی‌اعتمادی هموار شود چرا که نهاد ناظر به بخشی از اطلاعاتی که به ادعای او باید در باب برنامه هسته‌ای ایران داشته باشد، دسترسی ندارد. به ادعای ناظران عمیق‌تر شدن شکاف میان ایران و نهاد ناظر صرفا مسیر را منحرف‌تر و تنش‌ها را بیشتر خواهد کرد.
ایران خود را برای شرایط سخت آماده کرده است
«فریدون مجلسی»، تحلیلگر مسایل ایران و آمریکا در پاسخ به این سوال که روابط آینده نزدیک این دو کشور باتوجه به صدور قطعامه‌ها علیه ایران، فعال شدن دو سایت «فردو» و «نطنز» و در دستو کار قرار گرفتن افزایش غنی‌سازی اورانیوم از سوی دولت ایران، به کجا خواهد رسید، به‌خبرنگار «آرمان امروز» می‌گوید: «روابط ایران و آمریکا باتوجه به تحولات اخیر، غبار آلودتر از قبل برجام شده است و باید بگوییم تصوری که جهان و به‌ویژه آمریکا از ایران داشت حالا دیگر وجود ندارد. به‌نظر می‌آید حالا چشم اندازی برای گفت‌وگو، میانجی‌گری و امضای توافقنامه وجود ندارد. قبل از سال ۲۰۱۵ که ایران با گروه ۱+۵ در قالب برجام به توافق رسید همه در این تصور بودند که بعد از اینکه ایران به جامعه جهانی متصل شود می‌توانند از دسترسی این کشور به بمب هسته‌ای جلوگیری کند ولی حالا این دیدگاه در نزد غربی‌ها وجود ندارد. آمریکا تلاش داشت که بعد از برجام بتواند روند روابط دو کشور به حالت عادی باز گردد و بتوانند وقایع گذشته که باعث تیره شدن روابط شده بود را فراموش کنند. همچنین مهمترین موضوعی که در این رابطه باید به آن اشاره کنیم تلاش آمریکا برای عادی سازی روابط ایران و اسراییل بود. کهدر این مورد باید بگوییم طیف اصولگرای ایران چنین چیزی را هرگز نپذیرفتند و بعد از آن در پیام‌هایی اعلام کردند که همچنان بر شعار «مرگ بر اسرائیل» تاکید دارند و مشروعیت این دولت را نخواهند پذیرفت.»
این تحلیلگر مسائل بین‌الملل در تشریح وضعیت کنونی ایران و آمریکا می‌گوید: «در سال انتهایی فعالیت دولت «حسن روحانی»، آمریکا پیشنهاداتی را برای بازگشت به برجام ارائه کرد و البته توسط دولت یازدهم هم پذیرفته شد ولی مخالفت مجلس شورای اسلامی اجازه توافق جدیدی را نداد. این بار هم اصولگرایان از ایجاد روابط بین ایران و آمریکا جلوگیری کردند. حالا هم باتوجه به گفته‌های هفته‌های اخیر مسئولان ایرانی، به‌نظر آنها از مردم می‌خواهند که خود را برای شرایط سخت آماده کنند. با همه این شرایط به این نتیجه می‌رسیم که ایران می‌داند در آینده نزدیک مذاکره‌ای در کار نخواهد بود. البته آمریکا هم در دور جدید اختلافات نشان داده است که در ادامه برخوردهای سختی را در دستور کار خود برای تقابل با ایران قرار داده است.»