روحانی از جانب ملتی با تمدن چندهزارساله و نه فقط نماینده جمهوری اسلامی سخن بگوید/روحانی برای صلح در خاورمیانه پیشنهاد تشکیل مجمعی با حضور همه قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی را دهد/جمهوری‌اسلامی باید نگاه ویژه‌ای به این دور داشته باشد

آرمان شرق-جواد مرشدی:چند روزی تا سفر روحانی به نیویورک و شرکت در هفتاد و سومین نشست سازمان ملل نمانده ،سفری که بالاخره علیرغم برخی مخالفت ها و گمانه زنی ها انجام خواهد شد . شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل که از زمان رئیس دولت اصلاحات باب شد این بار می تواند در برهه کنونی برای ایران از اهمیت ویژه ای برخوردار باشد ،هم زمانی این سفر با نشست شورای امنیت و از طرفی نزدیکی به تحریم های ثانویه آمریکا جلوه خاصی به این سفر داده . صرف نظر از گفت و گو های دو جانبه ای که میان مقامات کشور های دیگر و خصوصا اروپایی ها با دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی پیش خواهد آمد، سخنان رئیس دولت ایران از اهمیت ویژه ای بر خوردار خواهد بود ،سخنانی که با درآمیختگی با تبحر شیخ دیپلمات شاید در این برهه گره کور سیاست خارجی را باز کند . براستی روحانی چه چیزهایی باید بگوید .آرمان شرق در گفت و گویی با دکتر مهدی مطهر نیا استاد دانشگاه به آنچه بهتر است روحانی در این نشست بگوید پرداخته که در پی می آید.

اهم سخنانی که آقای روحانی در مجمع عمومی ملل متحد باید مورد اشاره قرار دهد که منافع ملی را درعرصه جهانی با توجه به جایگاه ایران تامین کند چه نکاتی است؟

در مورد نخست روحانی نه بلکه تمام روسای جمهور در ایران باید بدانند که در ساختار قدرت سیاسی در ایران پس از انقلاب نماینده جمهور ملت ایران با آرای مستقیم ملتی هستند که تنها سابقه ۴ دهه حیات سیاسی ندارند، بلکه حیات سیاسی هزاره ای پشتیبان آنهاست .ملتی که از فرهنگ و تمدن هزاره ای برخوردار است و جزو ۵ تمدن بزرگ دنیا محسوب می شود و رئیس جمهور، رئیس جمهوری تمامی ملت ایران است که این پشتوانه را با خود حمل می کند .پس رئیس جمهور ایران باید زمینه ساز و زمینه پرور ایجاد فضای مناسب در بعد منطقه ای و بین المللی در حوزه سیاست خارجی برای فرهنگ و تمدن ایرانی باشد که در چهار دهه اخیر با وجود انقلاب اسلامی در ایران جهت گیری مذهبی را وارد حوزه سیاسی کرده و این ۴دهه جزئی از اجزای زمان بندی شده پیوست به این تاریخ پر عظمت را با خود به همراه دارد .فلذا در واقع هویت یابی و جایگاه شناسی رئیس جمهور و باور اینکه این جایگاه باید برای روسای جمهور ایران مورد توجه قرار گیرد و او باید در صحنه های بین المللی بویژه مجمع عمومی سازمان ملل متحد سخنگوی قدرتمند و زبان گویای چنین فرهنگ وتمدنی باشد .زمانی که محمد خاتمی این جایگاه را باز یافت و با چنین هویتی در جایگاه رئیس جمهور ایران از گفت و گوی تمدن ها با تاکید براین جایگاه سخن گفت جهان سخن او را شنید و از این جایگاه به سخن او احترام نهاد .لذا اگر موضعی از مواضع ساختار قدرت در نظام جمهوری اسلامی هم بیان می شود این بیان باید متکی بر این جایگاه و از این منطق سرچشمه بگیرد و آنگاه قدرت و نفوذ بیشتری پیدا خواهد کرد .

 رئیس جمهور در آنجا باید ازچه سخن بگوید؟

به هر تقدیر نماینده مردمی با این سابقه فرهنگی و تمدنی بالطبع باید از نیازهای روز و خواست های فردا و آرمان های دور ملت ایران برای دستیابی به حقایقی سخن گوید که در این فرهنگ پر تمدن پرورش یافته و به صورت آمال و آرزو های این مردم بارور شده است .فلذا در عین دیدن واقعیت ها باید حقایق را در نظر بگیرد و در عین در نظر گرفتن حقایق باید آرزوهای ملت ایران رادر چارچوب بین المللی و جهانی آن برای مردم جهان از این تریبون به بیان نشیند و این نیازمند آن است که او( تاکید می کنم بار دیگر )خود را نه نماینده صرف حکومت جمهوری اسلامی ایران بلکه نماینده ملت ایران بداند و بخواند .از این منظر باید دید نیازهای امروز ملت ایران چیست .بالاترین نیاز ملت ایران در حال حاضر آرامش است و این آرامش در صحنه بین المللی مورد هجمه های گوناگونی است که در راس آن تحریم های ایالات متحده آمریکا قرار دارد .او باید این معنا را بتواند به نظام بین الملل القا کند که تحریم های فلج کننده کنونی گلوی ملت ایران را گرفته است و با قبول کاستی های موجود در خدمت رسانی به ملت ایران در درون خواهان آن شود که به جای ایجاد فضای فشار بین المللی بر ایران در حمایت از ملت ایران و دولتمردان و حاکمانی برخیزند که دراجزای کنونی موجود خواهان خدمت به ملت ایران هستند .در بعد منطقه ای این آرامش استمرار پیدا می کند و با جهت گیری گسترش صلح از منطقه به نظام بین الملل باید مورد توجه قرار گیرد.ایجاد صلح منطقه ای در یک نشست میان تمام اجزای موجود در منطقه منجمله تمام سران کشور های در گیر بحران و حاشیه بحران در خاورمیانه در یک مجمع بین المللی زیر نظر شورای امنیت سازمان ملل متحد و با حضور اعضای موجود در این شورای امنیت و دبیر کل سازمان ملل متحد پیشنهادی است که من دارم ،معتقد هستم که ایران باید اعلام کند که برای ایجاد صلح و ثبات در منطقه تنها ایران یا روسیه و یا ترکیه تصمیم گیرنده نیستند ،تمام کشور های منطقه منجمله سران کشور های عربی ،سران کشور های فاری زبان و کشور هایی که در درون بحران و در حاشیه بحران های مختلف موجود در منطقه هستند با حضور رئیس سازمان ملل متحد به صورت سمبلیک و همچنین اعضای دائمی و غیر دائمی شورای امنیت در زمانی که کنفرانس برگزار می شود باید دور هم بنشینند و اراده بین الملی و منطقه ای را برای ایجاد آرامش در منطقه در صحن علنی سیاست در جهان به جهانیان نشان دهند .در کنار این معنا می توانیم به گسترش باند این تلاش برای ایجاد صلح از حوزه منطقه ای به بین المللی تلاش کنیم و در همین کنفرانس دبیرخانه دائمی برای صلح و ثبات در منطقه با حضور کشور های موثر منطقه ای و بین المللی با نمایندگی مستقیم در جلسه تشکیل دهیم و بدین ترتیب زمینه های کم کاری منطقه ای و بین المللی برای استقرار صلح را با وجود سازمان ملل متحد پی بگیریم.

برخی می گوینداین دوره از مهمترین دوره های نشست سازمان ملل است ،چون همزمان با اوج فشار و تحریم های ثانویه آمریکا همراه است .آیا این مهمترین نشست برای ایران است و اینکه آقای روحانی برای اینکه بتواند این جو را بشکند و فضا را متوازن کند چگونه باید عمل کند ؟

شتاب تحولات در نظام بین الملل و لایه های گوناگون هندسه جهانی قدرت از منظر لایه برونی و تغییر و تحول در هویت قدرت از منظر درونی به گونه ای در حال پیشرفت است که ماه ها و سال های اینده نه تنها برای مردم ایران و دولت و حکومت در ایران که برای همه جهان وضعیت بسیار مخاطره انگیز و حساسی را ایجاد خواهد کرد .فلذا این دور بسیار اهمیت دارد اما اهمیت اساسی بعد از گذار از این دور خود را به نمایش خواهد گذاشت .برای ملت ایران،بخاطر آغاز دوره بعدی تحریم ها در ۱۳ ابان و همچنین قبل از آن برگزاری جلسه ۴ مهر در شورای امنیت سازمان ملل متحد به ریاست ترامپ که اکنون در مرکز ثقل اهمیت آن جلسه موضوع ایران قرار گرفته و امریکایی ها تلاش دارند با گسترش باند پهنای موضوعات مطرح در این نشست زمینه های حقوقی اجبار به دعوت ایران به این نشست را نیز از بین برده و بدین ترتیب عدم شرکت ایران در این جلسه را نیز در صورت عدم پذیرش تهران بتوانند پوشش حقوقی دهند، همگی نشانگر آن است که وضعیت حضور اینبار رئیس جمهور ایران در مجمع عمومی سازمان ملل متحد و به پیروی از آن در شورای امنیت سازمان ملل متحد از اهمیت بسزایی برخوردار است و باید جمهوری اسلامی ایران به آن نگاه ویژه داشته باشد .

آیا می توانیم امیدوار باشیم به اینکه با بهره گیری از ظرفیت های دیپلماسی و شخص آقای روحانی که خود دیپلمات برجسته ای هستند گره کور سیاست خارجی ما گشوده شود؟

من بر این باور هستم که سیاست خارجی ایران در نهایت در دستان روحانی یا دیپلمات برجسته ای مانند ظریف نیست ،اگر چه آنها اهمیت بسیار بالایی در تصمیم سازی و اجرای تصمیم ها بر عهده دارند اما تصمیم گیری در عرصه سیاست خارجی ایران و اساسا تصمیم گیری در صحنه سیاسی ایران حتی در بسیاری از مسائل داخلی در نهایت به رهبری نظام جمهوری اسلامی ایران منتهی می شود .این هم در قانون اساسی جلوه هایی را به نمایش می گذارد و هم در سوابق دهه های اخیر به خوبی مورد ردیابی و قابل تایید و وثوق است ،فلذا آنچه که روحانی انجام خواهد داد و می تواند دهد ایجاد یک هماهنگی معنادار ،تعریف شده و پر استحکام با رهبری نظام جمهوری اسلامی ایران در ایجاد تحول در حوزه سیاست خارجی است که می تواند قدرت دیپلماتیک شیخ دیپلمات و قدرت بالا و والای وزیر امور خارجه مشهور وموفق اش یعنی محمد جواد ظریف را در عرصه بین  المللی در اختیار گیرد و زمینه های حل و فصل موضوع را به این ترتیب فراهم سازد.