دو درس سیاست خارجی ایران پس از انقلاب اسلامی

دو درس سیاست خارجی ایران پس از انقلاب اسلامی

آرمان امروز- سرویس دیپلماسی: در آستانه سالروز چهل و چهارمین سالگرد انقلاب اسلامی و روی کارآمدن نظام جمهوری اسلامی، بسیاری ذره بین به دست در حال تحلیل عملکرد نظام در سال های اخیر هستند.
عملکردی که مشخصا در حوزه سیاست خارجی و بین المللی ابعادی متفاوت و بسیار دشوار داشته و سبب شده است تا درون کشور نیز دستخوش تحولات زیادی شود.
سیاست هایی که گاه ایران را تا آستانه جنگ پیش برده و گاه نیز کشور را از آستانه شروع جنگی جدید مصون نگه داشته است. سیاست هایی مثبت و منفی که تحلیلگران در خصوص آن نظرات متفاوتی دارند.

عبدالرضا فرجی راد، دیپلمات ایرانی در رابطه با دست آوردهای جمهوری اسلامی ایران در ۴۴ سال اخیر در حوزه سیاست خارجی و آن چه در این عرصه رقم خورده است، گفت: سیاست خارجی ایران در ۴۴ سال اخیر فراز و نشیب های فراوانی داشته که بیشتر این موارد مربوط به ارتباط با غرب بوده است که سبب شد کشور با مشکلات متعددی مواجه شود. مشخصا رفع این مشکلات با کشورهای غربی نیز دست آورد مهمی بود که چند سال پیش به دست آمد زیرا در طرف دیگر قدرت های جهانی بودند که به خواسته های ایران تن دادند و یک تعامل صورت گرفت و ایران نیز از زیر فشار خارج شد.

وی افزود: این گشایش در سیاست خارجی سبب شد تا کشور نیز گام هایی به سمت توسعه بردارد اما باز هم این گشایش با خلل مواجه شد و ایران بار دیگر درگیر پرونده تحریم و مسائل هسته ای شد که امروز دو دهه می شود‏‏ گرفتار این معضل شده و به همین علت نتوانسته دست آوردهای بیشتری در حوزه سیاست خارجی داشته باشد.
فرجی راد ادامه داد: ما در زمان احیای برجام تعامل خوبی با جهان داشتیم و سبب شد تا درهای کشور به روی جهان باز شود و سرمایه های خوبی وارد کشور شد. امروز طولانی شدن بن بست هسته ای برای کشور هزینه های زیادی ایجاد کرده است و ضربه سختی به کشور وارد کرده است و اگر در آینده قصد داریم از این بن بست خارج شویم و هزینه های کمتری به کشور تحمیل شود‏ باید در این حوزه اقداماتی انجام شود.
سفیر پیشین ایران در نروژ خاطرنشان کرد: این بن بست در حوزه سیاست خارجی سبب شده تا در داخل نیز مردم ناامید شوند و حتی برخی صف خود را از انقلاب جدا کنند.  در ۴ سال گذشته امیدهایی برای خروج از بن بست ایجاد شد اما تا به امروز هیچ نتیجه قطعی حاصل نشده است. تصور می شد که با روی کار آمدن دولت جدید بن بست سیاست خارجی باز شود اما علاوه بر این که این گره باز نشد بلکه گره های دیگری نیز در عرصه سیاست خارجی کشور بوجود آمد که سبب شد تا نتیجه آن در داخل کشور‏ مشاهده شود و مردم از وضع موجود ناراضی شوند.
از سوی دیگر برخی از تحلیلگران نظرات متفاوتی دارند و بر این باور هستند که تثبیت جایگاه ایران در عرصه بین الملل و سیاست متفاوتی که در سال های اخیر اتخاذ شده است، توانسته ایران را در موقعیتی قرار دهد که جز بازیگران موثر جهانی باشد.

حسن هانی زاده‏ با اشاره به دست آوردهای جمهوری اسلامی ایران در ۴۴ سال اخیر می گوید: انقلاب اسلامی ایران سبب شد تا ملت های مسلمان و مستضعف امیدوار شوند زیرا کشوری دیگر را در کنار خود می دیدند. انقلاب اسلامی ایران با انقلاب های دیگر تفاوت هایی اساسی داشت زیرا همچنان دست آوردهایی دارد و توانسته استقلال را به کشور هدیه دهد.
وی افزود: انقلاب اسلامی ایران هر روز پویاتر می شود و شعار استقلال خود را از دست نداده است. علیرغم فشارهای منطقه ای و جهانی علیه ایران باید توجه داشت که جایگاه ایران نسبت به گذشته تثبیت تر شده و دیگر تهدیدهای سخت نمی تواند علیه ایران نتیجه ای داشته باشد.
هانی زاده ادامه داد: پس از انقلاب اسلامی ایران توانسته در عرصه جهانی و منطقه ای نفوذ بیشتری داشته باشد و به یک بازیگر موثر بدل شود. از سوی دیگر ایران در بسیاری از حوزه ها به خودکفایی رسیده و حتی سایر کشورها نیز در برخی زمینه ها به ایران وابسته شده اند. سفیر پیشین ایران در لبنان خاطرنشان کرد: دست آورد مهم ایران در سال های اخیر دست یابی به انرژی هسته ای است که از طریق سیاست خارجی تثبیت آن حاصل شد. امروز سیاست مستقل ایران یک مولفه منحصربفرد در جهان است هرچند که سبب شده تا فشارهای زیادی بر ایران تحمیل شود. امروز نیز مشخصا تعامل با جهان می تواند گره گشا باشد و می توان در همکاری با سایر کشورها و اتکا به یک دیپلماسی فعال از زیر این فشار خارج شد.
آن چه در صحبت نظرات و تفکرات مختلف وجود دارد، این نکته است که تعامل با کشورهای جهان امری ضروری است و هر گاه این اتفاق رخ داده و کشور فارغ از تنش های بین المللی سیاستی مستقل را در پیش گرفته است، توانسته موفقیت هایی کسب کند.
سیاست هایی که در این برهه زمانی نیاز است بیشتر مورد توجه قرار گیرد تا مسیر توسعه در ابعاد مختلف هموار شود.