حضور ایران در عراق و سوریه ربطی به جمهوری اسلامی ندارد و یک بحث استراتژیک است/آمریکایی‌ها به دنبال امتیازگیری از ایران در عراق هستند/حذف ایران از منطقه شدنی نیست اما هزینه‌اش را می‌توانند افزایش دهند

آرمان شرق-شایان مظاهری:نخست وزیرعراق که قبلا از همراهی با آمریکا در مورد تحریم های ایران گفته بود حالا یک یار غار ایران در عراق را نیز از کار برکنار کرد ،فالح الفیاض رئیس سازمان حشد الشعبی ومشاور امنیت ملی عراق بود .اگر چه سخنگوی وزارت خارجه کشورمان این موضوع را یک مسئله داخلی دانست و در آن دخالتی نکرد اما بر همگان مبرهن است که وی روابط خوبی با ایران داشت و وقتی این اقدام را کنار صحبت های قبلی حیدر العبادی در مورد تحریم ها می گذاریم به رد پای نفوذ و ادامه سیاست های خصمانه برای کاهش نفوذ ایران در عراق می رسیم و این نگرانی پیش می آید که در عراق با توجه به تحولات اخیر به کدام سمت خواهیم رفت؟کشوری که در آن هزینه بالایی داده ایم.از طرفی در فضای پسا داعش هم جایگاه چندان خوبی نداریم  و حالت تدافعی گرفته ایم و آنها هم سعی دارند ما را به کنج معادلات ببرند.آرمان شرق در گفت و گویی با محسن جلیلوند کارشناس مسائل خاورمیانه به هزینه و فایده حضور ایران در عراق و سوریه پرداخته که در پی می آید.

 نخست وزیر عراق در حکمی رئیس حشد الشعبی این کشور را از تمامی مناصب دولتی‌اش و از ریاست حشد الشعبی برکنار کرد و سخنگوی وزارت خارجه هم گفت این یک موضوع داخلی است اما به طور طبیعی می دانیم که وی با ایران روابط خوبی داشت . برکناری فالح الفیاض در کنار اظهارات قبلی حیدر العبادی در مورد همراهی با  آمریکا در تحریم ها نشان دهنده چیست؟

آمریکایی ها به دنبال تضعیف مواضع ایران در عراق هستند و با این ائتلاف صدر و حیدر العبادی می خواهند یک جوری اینها را به هم وصل کنند تا بتوانند نفوذ ایران را کاهش دهند .تمام اینها بستگی به این دارد که ایران چه رفتارهایی را بخواهد آنجا انجام دهد ،با توجه به فشارهایی هم که الان ترامپ به ما می آورد فکر می کنم، آمریکا یی ها ما را در موقعیتی قرار خواهند داد که ناچار شویم به نحوی یک تصمیماتی بگیریم که این تصمیمات منجر به کاهش فشار آمریکا در بقیه حوزه ها در عراق شود. من احساس می کنم که این اتفاق خواهد افتاد، البته باید ببینیم عکس العمل ایران چیست ولی در نهایت آمریکا یی ها به دنبال کاهش نفوذ ایران در عراق هستند .

با توجه به تحولات اخیر به نظر شما وضعیت ایران در عراق به چه سمت و سویی می رود؟

ایران اگر بخواهد نفوذ خود را در عراق کاهش دهد خیلی دشوار است چون الان ما با عراق پیوند های بسیاری داریم .من احساس می کنم آمریکا یی ها بیشتر از اینکه بخواهند نفوذ ایران را کاهش دهند به دنبال امیتاز گیری از ایران هستند،مثلا در عراق به ایران فشار می آورند تا ایران در یمن به عربستان امتیاز دهد ،یعنی بده بستان های ژئوپولیتیکی می کنند،این بستگی به این دارد که آنها چه عملی انجام می دهند تا ایران عکس العمل انجام دهد .ولی به طور سنتی نمی توانند نفوذ ایران را در عراق کاهش دهند.

دو رسانه معتبر بین المللی ادعا کرده اند که ایران درعراق کارخانه موشکی دارد و تصاویر ماهواره ای هم نشان می دهند که ایران در سوریه هم کارخانه موشکی دارد،سخنگوی وزارت خارجه کشور هم این موضوع را تکذیب کرده ،هم زمانی این مسائل با هم نشانگر چیست؟

اگر این موضوع واقعیت داشته باشد که خوب تکذیب هم شده ،اولا اینکه ایران بخواهد آنجا کارخانه موشکی احداث کند یک مقدار برای من جای سوال دارد چون ایران با توجه به برد موشک ها نیازی ندارد که آنجا اینکار را انجام دهد ،برد موشک های ایران به هر جایی که بخواهد می رسد.ولی اگر برای تقویت نیروهایی که در سوریه و عراق هستند؛ باشد خوب طبیعی است ایران حتی برای مقابله با داعش هم به نیرو هایی که در سوریه و عراق می جنگیدند کمک کرده .به عقیده من هزینه اینکار برای ایران خیلی زیاد است چون برد موشک ها ی ایران به آن اهداف می رسد و لزومی ندارد که اینها را به عراق یا سوریه ببرد.اگر هم قصد امریکایی ها این باشد که واقعا در شرایطی قرار داریم که عکس العمل نشان دهند که برایشان فرقی نمی کند که کجا باشد ،چه در ایران چه در سوریه و چه در عراق باشد هرجا که باشد مقابله خواهند کرد.من فکر نمی کنم که ایران این کار را کرده باشد چون هزینه اش زیاد‌تر از فایده آن است .

به نظر می رسد که سه کشور آمریکا ،انگلیس و فرانسه برای حمله به سوریه آماده می شوند ،به نظر شما ایران باید چه موضعی بگیرد که منافع خود را درعراق و سوریه از دست ندهد؟

لنگر اصلی مقابله در سوریه برای این کشور ها ایران نیست ،روسیه است و اگر ایران بخواهد آنجا عمل کند حتما با هماهنگی روسیه عمل می کند .بنابراین تصور من این نیست که ایران بخواهد آنجا به صورت فردی با اینها مقابله کند.ایران با روس ها هماهنگی می کند تا ببیند عکس العمل آنها چیست، بعد در راستای عکس العمل آنها عمل می کند،اگر بخواهد به تنهایی عمل کند هزینه اش خیلی بالا می رود ولی وقتی روس ها هم آنجا عمل می کنند طبیعتا هزینه ایران هم کمتر می شود .

در فضای پسا داعشی شاهد هستیم که ایران به نوعی در یک حالت تدافعی قرار گرفته و آنها می خواهند ایران را به کنج معادلات ببرند .برای اینکه این اتفاق نیافتد و ایران بتواند بهره برداری لازم را در منطقه و عراق و سوریه داشته باشد باید چه واکنشی نشان دهد ؟

در هر صورت ایران یک بازیگر عمده در منطقه است  و آنها نمی توانند ایران را بطور کلی از منطقه جارو کنند ولی هزینه هایش را می توانند بالا ببرند و طبیعتا وقتی ایران احساس کند که هزینه هایش بالا می رود در سیاست های خود به شکل دیگری عمل خواهد کرد .باز تاکید می کنم آنها نمی توانند بطور کلی ایران را نادیده بگیرند و نقش منطقه ای ایران را از بین ببرند ولی خوب انقدر فشار خواهند آورد که هزینه های ایران بالا برود چون از طرف دیگر اوضاع اقتصادی را هم دارند با تحریم ها تحت فشار قرار می دهند، دنبال این هستند که هزینه های ایران را بالا ببرند و وقتی هم که هزینه های ایران بالا برود، طبیعتا باید عکس العمل های خاص خود را نشان دهد که آنها هم به دنبال همین هستند .

ما در سوریه و عراق خیلی هزینه دادیم و به نوعی داعش را ما از این کشورها بیرون کردیم ،هزینه و فایده حضور ایران در عراق و سوریه چیست و چگونه باید این را مدیریت کنیم تا فایده بهتری ببریم ؟

این اصلا یک بحث استراتژیک است ،یعنی در قرن های گذشته هم ایران در عراق و سوریه بوده .عراق که تا چند وقت پیش جزیی از خاک ایران بود .خیلی از سیاست هایی که در عراق و سوریه انجام می شود از زمان رژیم گذشته هم بوده ، حمایت هایی که از حافظ اسد می کرد ،برای گروه های حافظ صلح دلار فرستاد وحمایت هایی که در لبنان می کرد ،اینها ارتباطی به جمهوری اسلامی ندارد و یک سیاست های استراتژیک است یعنی از نظر ژئوپولیتیک ایران مجبور است که در این دو کشور دخالت کند.طبیعتا چون همیشه از طرف عراق تهدید می شده باید این کشور را از دشمنی با خود خارج کند ،سوریه را هم به عنوان متحد خود باید حفظ کند .این اصلا ارتباطی به جمهوری اسلامی هم ندارد .بنابراین هزینه فایده کردن بستگی به عکس العمل قدرت های بزرگ دارد ،اگر واقعا آمریکایی ها پای کار بیایند قاعدتا هزینه های ایران بالا می رود، ولی اگر ایران بتواند با روس ها جوری هماهنگ کند که امریکا یی ها احساس کنند که اگر بخواهند هزینه های ایران را بالا ببرند، برایشان صرف نمی کند، خوب به این قضیه ورود نمی کنند ولی من معتقدم که این سیاست های ایران سیاست های استراتژیک است