تیراژ خودرو ۲۵ درصد از برنامه وزارت صمت عقب ماند

آمار تولید هفت‌ماهه خودروی سواری با وعده‌های رشد تیراژ ۱۴۰۰ همخوانی ندارد. اگرچه تولید هفت‌ماهه رشد ۲درصدی به خود می‌بیند، اما تیراژ ماهانه ۱۴درصد افت کرده است که این موضوع از عقب‌ماندگی ۲۵درصدی از برنامه تولید حکایت دارد. مشکلات نقدینگی و همچنین بحران جهانی کمبود ریزتراشه مهم‌ترین دلایل افت تولید خودروسازی عنوان می‌شود.

آمار تولید هفت ماهه خودروی سواری، روز گذشته در شرایطی منتشر شد که تیراژ خودروسازان با وعده‌های وزیر مبنی بر رشد تولید ۱۴۰۰ همخوانی ندارد.طبق برنامه‌ریزی سیاست‌گذار خودرو، تیراژ تا پایان سال جاری باید به یک میلیون و ۲۵۰ هزار دستگاه برسد که از این تعداد ۱۵۰ هزار خودرو سهم خودروسازان بخش خصوصی است. بر این اساس با توجه به تیراژ تعیین شده از سوی وزارت صمت، خودروسازان به‌طور ماهانه باید ۹۲ هزار و ۵۰۰ دستگاه خودرو تولید کنند این در شرایطی است که آمار هفت ماهه حکایت از عقب‌ماندگی ۲۵درصدی از برنامه‌ریزی‌ها دارد. آمارهای استخراج شده از سایت کدال بورس نشان از آن دارد که سه خودروساز بزرگ کشور در هفت ماهه ۱۴۰۰ نسبت به بازه زمانی سال گذشته ۲درصد در تیراژ خودرو رشد داشته‌اند حال آنکه تیراژ ماهانه افت ۱۴ درصدی را به خود می‌بیند. خودروسازان تا مهرماه ۴۸۷ هزار و ۵۰۰ دستگاه خودرو سواری تولید کرده‌اند که همان‌طور که عنوان شد نسبت به سال گذشته تنها ۲درصد رشد را در تیراژ تجربه کردند. به این‌ترتیب رشد اندک هفت ماهه و افت چشمگیر ماهانه (کاهش ۱۴ درصدی تولید در مهرماه نسبت به شهریور) تولید از وضعیت نه چندان خوشایند خودروسازی با وجود وعده‌های سیاست‌گذار خودرو حکایت دارد. سیدرضا فاطمی‌امین در ماه‌های حضور خود در وزارت صمت از یکسو خواستار تعویق واردات خودرو شده و از سوی دیگر اهداف بلند پروازانه‌ای برای رشد کمی و کیفی خودرو تبیین کرده است. افزایش ۱۰۰ هزار دستگاهی تولید خودرو در سال جاری نسبت به آمار سال ۹۹، تولید یک میلیون و ۶۰۰ هزار دستگاه خودرو تا پایان سال ۱۴۰۱ و در نهایت رشد تیراژ به سه میلیون دستگاه، وعده‌های خودرویی وزیر صمت محسوب می‌شود. هر چند وی تاکنون سازوکاری برای رشد تولید ارائه نکرده با این حال در اظهارات خود مکررا بر عدم رشد قیمت تاکید دارد. با این حال طی یک هفته گذشته «دنیای اقتصاد» از منابع غیررسمی برخی از برنامه‌های رشد تولید وزارت صمت را جسته و گریخته اطلاع‌رسانی کرد. از جمله این برنامه‌ها حذف شورای رقابت از مرجعیت قیمت‌گذاری خودرو و جایگزین کردن سازمان حمایت یا سازمان حسابرسی به جای این شورا است. همچنین تعیین قیمت خودرو مابین قیمت‌گذاری شورای رقابت و حاشیه بازار نیز یکی از برنامه‌های وزارت صمت در این زمینه عنوان شده است. بر این اساس خرید مواد اولیه با قیمت کمتر، در راستای کاهش هزینه‌های تولید نیز دیگر تمهیدات اندیشیده شده در این زمینه است. برنامه‌های خروج خودرو از بحران در شرایطی هنوز در دست بررسی است که تولید روند نزولی ماهانه خود را حفظ کرده و تولید سالانه هم تقریبا به ثبات رسیده است، بنابراین رشد ۱۰۰ هزار دستگاهی تولید در سال جاری که وزیر صمت وعده داده، کمی سخت و دشوار به نظر می‌رسد. آنچه مشخص است دو مشکل عمده در کنار دیگر چالش‌های خودروسازی مانع از رسیدن تیراژ به برنامه‌ریزی‌های وزارت صمت شده است. مشکل نقدینگی و تامین تراشه‌های الکترونیک دو مانع مهمی است که از ابتدای سال جاری، تولید را در مدار نزولی قرار داده است. واضح است مشکل نقدینگی که می‌توانست با حذف قیمت‌گذاری دستوری، قدم به قدم رفع شود، با گره‌های اساسی در وزارت صمت روبه‌رو است. سیاست‌گذار خودرو با ادعای حمایت از مصرف‌کنندگان خودرو، به جاری بودن قیمت‌گذاری دستوری رضایت دارد حال آنکه به واسطه این اقدام، مصرف‌کننده واقعی باید خودروی مورد نیاز خود را با چندین برابر قیمت کارخانه از واسطه‌گر خرید کند و خودروساز نیز با ضرر و زیان فراوان خودروی تولیدی خود را به بازار عرضه کند. این روش اما تیراژ را نیز متاثر از خود کرده به‌طوری‌که به واسطه مشکلات نقدینگی، خودروساز قادر به پرداخت بدهی خود به قطعه‌ساز نیست و از این رو مشکل تامین قطعه، بسیاری از خطوط تولید را متوقف یا کند کرده است. اما بحران جهانی کسری تراشه‌های الکترونیکی از سال گذشته و عدم تامین مجموعه‌های‌ ‌ FAM،‌‌ BCM، مالتی مدیا، ECU، ACU‌های الکترونیکی خودرو مانند کیسه هوا، نمایشگر، تولید در شرکت‌های خودروساز را متاثر کرده و روند نزولی تیراژ را کلید زده است. هر چند کسری تراشه، بحران جهانی است، اما به دلیل مشکلات نقدینگی، خودروسازان قادر به پیش‌پرداخت برای ثبت سفارش‌گذاری نیستند که همین امر بر کندی روند تولید افزوده است. با توجه به مشکلات خودروسازان به نظر می‌رسد رشد تولید با وعده و وعید محقق نمی‌شود و در قدم اول نیازمند اصلاح شیوه قیمت‌گذاری بر مبنای مولفه‌های اقتصادی است.

افت و خیز تولید در سه شرکت خودروساز

همان‌طور که عنوان شد بر اساس آمارهای سایت کدال بورس سه خودروساز بزرگ کشور در پایان هفتمین ماه از سال ۱۴۰۰ در مجموع تولید بیش از ۴۸۷ هزار و ۵۰۰ دستگاه خودروی سواری را نهایی کردند. مقایسه آمار یاد شده با تولید خودروی سواری در مدت مشابه سال گذشته گویای رشد حدود ۲ درصدی تولید خودروی سواری در سال جاری است. سال گذشته خودروسازان تا پایان مهرماه بیش از ۴۷۹ هزار و ۵۰۰ دستگاه خودروی سواری تولید کردند.

در شرایطی که آمار تولید سالانه خودروسازان از رشد تولید حکایت دارد، بررسی آمار یک ماهه مهر در قیاس با شهریور امسال افت تولید را نشان می‌دهد. خودروسازان در مهر ماه بیش از ۷۰ هزار و ۲۰۰ دستگاه خودروی سواری تولید کردند این در حالی است که طی شهریور در مجموع تیراژ حدود ۸۱ هزار و ۵۰۰ دستگاهی در کارنامه خودروسازان درج شد. مقایسه دو آمار یاد شده از افت تولید ماهانه حدود ۱۴ درصدی حکایت دارد. حال نگاهی به جزئیات آمار تولید شرکت‌های خودروساز بیندازیم و وضعیت تولید آنها را تا پایان مهرماه سال ۱۴۰۰ بررسی ‌کنیم تا مشخص شود غول‌های جاده مخصوص چه افت و خیزی را در این بازه زمانی تجربه کردند. طبق آمار استخراج‌شده از صورت‌های مالی ایران‌خودرو، این خودروساز تا پایان مهرماه سال جاری در مجموع تولید نزدیک به ۲۴۲ هزار و ۳۰۰ دستگاه از انواع محصولات سواری خود را نهایی کرده است. این آمار تولید نسبت به مدت مشابه سال گذشته از افت سه درصدی حکایت دارد. بررسی آمار ماهانه ایران‌خودرو در مهرماه نسبت به شهریورماه اما از رشد ماهانه تولید در این شرکت خودروساز خبر می‌دهد. ایران‌خودرویی‌ها در یک ماهه مهر در مجموع بیش از ۳۶ هزار و ۳۰۰ دستگاه از انواع محصولات سواری خود را در خطوط تولید تکمیل کردند. این در حالی است که در شهریور‌ ماه سال جاری آبی‌های جاده مخصوص توانسته بودند تولید حدود ۳۵ هزار و ۹۰۰دستگاه خودروی سواری را نهایی کنند، بنابراین شاهد رشد تولید ماهانه یک درصدی در این خودروساز هستیم. دیگر خودروساز بزرگ کشور یعنی خودروسازی سایپا نیز طی ۷ماهی که از سال جاری گذشته توانست بیش از ۱۷۸ هزار و ۵۰۰ دستگاه انواع محصولات سواری حاضر در سبد محصولاتی خود را تولید کند. تولید این تعداد خودرو در بازه زمانی ذکر شده در مقابل تیراژ حدود ۱۷۱ هزار و ۹۰۰ دستگاهی سال گذشته این خودروساز در همین بازه زمانی رشد تولید حدود ۴ درصدی را نشان می‌دهد. اما تولید ماهانه این خودروساز در مهر به نسبت شهریور سال جاری افتی در حدود ۲۰ درصدی را به خود دیده است. نارنجی‌های جاده مخصوص مهرماه امسال بیش از ۲۵ هزار و ۱۰۰ دستگاه انواع خودروی سواری تولید کردند. اما در آخرین ماه از فصل تابستان این خودروساز تیراژی حدود ۳۱ هزار و ۳۰۰ دستگاهی را در آمار تولید خود ثبت کرده بود. پارس‌خودرو نیز به عنوان سومین خودروساز بزرگ کشور در بازه ۷ ماهه سال جاری بیش از ۶۶هزار و ۷۰۰ دستگاه خودروی سواری تولید کرد. تولید این تعداد دستگاه خودرو توسط این خودروساز در قیاس با تولید حدود ۵۸ هزار و ۲۰۰ دستگاهی در سال گذشته از رشد تولیدی حدود ۱۴ درصدی حکایت دارد. پارس‌خودرویی‌ها طی یک ماهه مهر توانستند بیش از ۸ هزار و ۷۰۰ دستگاه انواع خودروی سواری تولید کنند. در یک ماهه شهریور این خودروساز تولید بیش از ۱۴ هزار و ۲۰۰ دستگاهی را در کارنامه خود به ثبت رسانده بود. بنابراین مقایسه آمار تولید مهر و شهریور بر اساس اطلاعات درج شده در صورت‌های مالی این خودروساز از افت تولیدی حدود ۳۹ درصدی خبر می‌دهد.

اما از گروه پژو در ایران‌خودرو در بازه زمانی ۷ ماهه در مجموع بیش از ۱۵۹ هزار دستگاه تولید شده است. این میزان تولید در قیاس با تولید حدود ۱۸۰ هزار دستگاهی که تا پایان مهرماه سال گذشته نهایی شد افت تولیدی بیش از ۱۱ درصد را نشان می‌دهد. آبی‌های جاده مخصوص در تولید گروه سمند رشد را در کارنامه خود ثبت کرده‌اند. تا پایان مهرماه سال جاری در مجموع بیش از ۳۰ هزار و ۸۰۰ دستگاه انواع سمند در خطوط تولید ایران‌خودرو تکمیل شد. این در حالی است که در همین بازه زمانی در سال ۹۹ حدود ۲۶ هزار و ۴۰۰ دستگاه انواع سمند تولید شده بود.

مقایسه این دو آمار از رشد بیش از ۱۶ درصدی خبر می‌دهد. اما نمودار تولید دنا در پایان نخستین ماه از فصل پاییز ۱۴۰۰ در قیاس با مدت مشابه سال گذشته نزولی بوده است. تا پایان مهرماه امسال تولید حدود ۲۹ هزار و ۲۰۰ دستگاه دنا در خطوط تولید ایران‌خودرو به سرانجام رسید، این در شرایطی است که سال گذشته در همین مدت بیش از ۳۰ هزار و ۳۰۰ دستگاه انواع دنا تولید شده بود. بنابراین افت بیش از ۳ درصدی تولید دنا در کارنامه آبی‌های جاده مخصوص به ثبت رسیده است. بررسی تولید رانا نشان می‌دهد این محصول بر خلاف دنا در جاده رشد تولید حرکت کرده است.

خودروساز ساکن کیلومتر ۱۴ جاده مخصوص طی بازه زمانی یاد شده در سال جاری توانسته تولید بیش از ۱۶ هزار و ۹۰۰ دستگاه رانا را نهایی کند. تولید این تعداد رانا در حالی تا پایان مهرماه امسال محقق شده است که در مدت مشابه سال گذشته این خودروساز حدود ۶ هزار دستگاه رانا تولید کرده بود. مقایسه آمارهای یاد شده از رشد تولید بیش از ۱۸۵ درصدی حکایت دارد.

هایما تنها محصول مونتاژی ایران‌خودرو نیز در جاده رشد تولید حرکت کرده است. آبی‌های جاده مخصوص تا پایان مهرماه سال جاری نزدیک به ۳ هزار و ۲۵۰ دستگاه انواع هایما تولید کردند. اما سال گذشته در همین بازه زمانی تولید هایما در صورت مالی این خودروساز حدود ۲ هزار و ۲۰۰ دستگاه درج شده بود، بنابراین شاهد رشد حدود ۴۸ درصد تولید هایما در مهرماه سال ۱۴۰۰ به نسبت مهرماه سال قبل از آن هستیم. ایران خودرویی‌ها طی ۷ ماهی که از سال جاری گذشته توانسته‌اند بیش از ۲ هزار و ۹۰۰ دستگاه تارا تولید کنند. حال به سراغ ریز تولید دیگر خودروساز بزرگ کشور یعنی سایپا می‌رویم. این خودروساز طی ۷ ماه گذشته تولید حدود ۱۶۶ هزار و ۶۰۰ دستگاه انواع تیبا را نهایی کرد. سال گذشته در همین بازه زمانی نارنجی‌های جاده مخصوص موفق شدند نزدیک به ۱۲۱ هزار و ۵۰۰ دستگاه انواع تیبا را تولید کنند. بنابراین این خودروی پر‌طرفدار رشد تولید حدود ۳۷ درصدی را در بازه زمانی یاد شده به خود دیده است.

سایپایی‌ها در پایان نخستین ماه از فصل پاییز سال جاری در مجموع بیش از ۱۱ هزار و ۷۰۰ دستگاه شاهین تولید کردند. جزئیات تولید پارس‌خودرو به عنوان سومین خودروساز بزرگ کشور نشان می‌دهد این خودروساز در تمام محصولات خود به غیر از گروه برلیانس با رشد تولید روبه‌رو بوده است. تا پایان مهرماه امسال تولید بیش از ۳۵ هزار و ۳۰۰ دستگاه از محصولات حاضر در گروه Q200 مانند (کوییک R، کوییک S و کوییک اتوماتیک) در خطوط تولید پارس‌خودرو نهایی شده است. سال گذشته در همین مدت این خودروساز حدود ۲۰ هزار و ۶۰۰ دستگاه از محصولات این گروه را در خطوط تولید خود تکمیل کرده بود. بنابراین شاهد رشد بیش از ۷۱ درصدی در تولید گروه Q200 هستیم.

کوییک معمولی نیز رشد تولید را به خود دیده است. تا پایان مهرماه امسال تولید حدود ۱۷ هزار و ۷۰۰ دستگاه از این خودرو عملیاتی شد. این میزان تولید در مقایسه با تولید بیش از ۵ هزار دستگاهی در همین بازه زمانی در سال گذشته از رشد نزدیک به ۲۵۳ درصدی خبر می‌دهد. گروه S200 (ساینا) نیز در جاده رشد تولید حرکت کرده است. پارس‌خودرویی‌ها سال گذشته در بازه زمانی ۷ ماهه حدود ۳ هزار و ۱۰۰ دستگاه از محصولات این گروه خودرویی را نهایی کردند، اما طی سال جاری در همین بازه زمانی بیش از ۱۳ هزار و ۱۰۰ دستگاه از محصولات گروه S200 در خطوط تولید پارس‌خودرو تکمیل شده است. تولید این تعداد از محصولات گروه S200 به معنای رشد تولید حدود ۳۲۲ درصدی این گروه خودرویی است.

اما همان‌طور که اشاره شد تولید گروه برلیانس افت کرده است. پارس‌خودرو سال گذشته تا پایان مهرماه توانسته بود نزدیک به ۲ هزار و ۸۰۰ دستگاه انواع برلیانس را تولید کند، اما امسال در همین بازه زمانی حدود ۵۰۰ دستگاه برلیانس را تکمیل کرده است. بنابراین افت بیش از ۸۰ درصدی برای این محصول مونتاژی چینی در کارنامه این خودروساز درج شده است./دنیای اقتصاد