برزیل در آستانه رنسانس سیاسی؟

اما بولسونارو در دور اول رای‌گیری این ماه بهتر از نظرسنجی‌ها عمل کرد و بسیاری از تحلیلگران می‌گویند که انتخابات می‌تواند به سوی یکی از طرفین میل کند. الجزیره در گزارش ۲۹اکتبر در همین رابطه نوشت، در جریان مناظره روز جمعه، این دو چهره به‌شدت به شخصیت و سوابق یکدیگر حمله کردند، یکدیگر را به دروغگویی متهم کردند و بارها از پاسخ دادن به سوالات یکدیگر خودداری کردند. درحالی‌که این دو نامزد بر سر حداقل دستمزد و سابقه اتهامات مربوط به فساد سیاستمداران چپ‌گرا سر شاخ شده بودند، لولا گفت: «برزیلی‌ها می‌دانند که دروغگو کیست.» بولسونارو هم گفت: «لولا، بس کن. دروغ نگو! خیلی زشته.» لولا که بین سال‌های ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۰ رئیس‌‌جمهور بود، تاکید کرد که دولت بولسونارو هنوز حداقل دستمزد را بالاتر از تورم افزایش نداده است.

لولا در مناظره تلویزیونی «گلوبو» در ریودوژانیرو که دو ساعت و نیم به طول انجامید، گفت: «این مرد چهار سال حکومت کرد و یک درصد بهبود واقعی نداشت.» او گفت که ارزش حداقل دستمزد اکنون کمتر از زمانی است که بولسونارو به قدرت رسید. بولسونارو به سرعت وعده داد که حداقل دستمزد را از ۲۲۹دلار در ماه به ۲۶۵دلار در سال آینده افزایش دهد، اگرچه این مبلغ در پیشنهاد بودجه سال۲۰۲۳ او که به کنگره ارسال شد (که از قضا متحدان رئیس‌جمهور فعلی کنترل آن را کنترل می‌کنند) گنجانده نشده است. این مناظره دومین رویارویی چهره به چهره بین این دو نفر بود و مشخصه این فینال بزرگ، کارزار خشونت‌باری است که با ماه‌ها لجن‌پراکنی، تبلیغات منفی و سیل اطلاعات نادرست در رسانه‌های اجتماعی مشخص می‌شود.

لولا در نظرسنجی‌ها پیشتاز است

الجزیره در بخش دیگری از گزارش خود می‌نویسد، با این حال، اکثر تحلیلگران و گروه‌های متمرکز بر رای‌‌دهندگان بلاتکلیف معتقدند که رئیس‌‌جمهور کار چندانی برای متزلزل ساختن رقابتی که در نظرسنجی‌ها ثابت مانده است آن هم از زمانی که لولا در دور اول رای‌‌گیری در ۲اکتبر با ۵درصد پیشتاز بود، انجام نداده است. این نتیجه برای بولسونارو بهتر از چیزی بود که اکثر نظرسنجی‌‌ها نشان داده بودند و به او انگیزه‌‌ای برای شروع ماه می‌‌داد، اما دو هفته گذشته مبارزات انتخاباتی با بادهای مخالف همراه بود. روز یکشنبه [هفته گذشته] یکی از متحدان بولسونارو به سمت افسران پلیس فدرال که برای دستگیری او آمده بودند، تیراندازی کرد.

یک هفته قبل از آن، بولسونارو مجبور شد از خود در برابر حملات تبلیغی دفاع کند؛ زیرا او روایتی را درباره ملاقات با دختران مهاجر ونزوئلایی با عبارات موهوم بیان کرد. لولا در اولین مناظره رودرروی خود در این ماه، از مدیریت بولسونارو درباره کرونا که در آن نزدیک به ۷۰۰هزار برزیلی جان خود را از دست دادند، انتقاد کرد؛ درحالی‌که بولسونارو بر رسوایی‌های فسادی که شهرت حزب کارگران لولا را خدشه‌دار کرد، تمرکز داشت. جمعه شب، هر دو نامزد بارها به دو دوره ریاست جمهوری لولا از سال ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۰ بازگشتند، زمانی که قیمت‌های بالای کالاها به تقویت اقتصاد و مبارزه با فقر کمک کرد. لولا وعده داد که آن دوران رونق را احیا کند، درحالیک‌ه بولسونارو گفت که برنامه‌های اجتماعی فعلی موثرتر هستند.

«ریکاردو بریتو» و «رودریگو ویگا گایر» هم در گزارش ۲۹اکتبر در رویترز نوشتند، مقامات انتخاباتی برزیل خود را برای یک انتخابات رقابتی در روز یکشنبه (امروز) آماده می‌‌کنند. نتیجه این رقابت ممکن است چالش‌برانگیز باشد؛ زیرا ممکن است بولسونارو، رئیس‌‌جمهور راست افراطی و ترامپ برزیل، در برابر لولا بازنده شود؛ زیرا این رقیب چپ‌‌گرا در نظرسنجی‌‌های اخیر پیشتاز است. به گفته افرادی که با مسائل قضایی آشنا هستند و خواستند نامشان فاش نشود، دادگاه عالی انتخابات برزیل (TSE) به رهبری قضات دادگاه عالی آماده است تا به نفع بولسونارو، پیروزی رئیس‌جمهور سابق، لوئیز ایناسیو لولا داسیلوا را به چالش بکشد که این هم احتمالا موجب دامن زدن به اعتراضات خشمگینانه خواهد شد.

یک منبع ارشد قضایی درحالی‌که خطر ناآرامی‌های گسترده را کم‌اهمیت جلوه می‌دهد، به رویترز گفت: «آنچه می‌بینیم مجموعه‌ای از چیزهایی است که هدفشان بی‌ثبات کردن و اخلال در روند انتخابات است.» این منبع گفت: «ما باید آنچه را که اتفاق خواهد افتاد از نزدیک دنبال کنیم و با نیروهای امنیتی در تماس باشیم تا از شورش در خیابان‌ها جلوگیری کنیم.» چهار منبع به رویترز گفتند که دادگاه عالی انتخابات برزیل (TSE) و دیوان عالی برنامه‌هایی برای تقویت امنیت قضات و موسسات در روز یکشنبه دارند و آنها انتظار دارند که تنش‌‌ها تا زمان تایید نتایج انتخابات ریاست‌‌جمهوری در ۱۹دسامبر ادامه یابد. دو نظرسنجی در روز پنج‌شنبه نشان داد که لولا با برتری ۵ یا ۶درصدی خود در دور اول رای گیری در ۲اکتبر، برتری خود را حفظ کرده است.

بازارهای مالی تا حد زیادی روی پیروزی لولا سرمایه‌گذاری کرده‌اند؛ اما عدم قطعیت درباره نتیجه مورد چالش تا حدودی اضطراب‌هایی در پی داشته است. «امی شایو»، استراتژیست سهام جی پی مورگان گفت: «این درک وجود دارد که آیا به نتیجه انتخابات احترام گذاشته می‌شود یا خیر؟» او گفت: «آنچه در حال حاضر همه می‌خواهند، یک تعریف است، صرف نظر از اینکه آن تعریف چیست.» به نوشته «بریتو-گایر»، بولسونارو، یک پوپولیست راست افراطی، که بدون مدرک ادعا می‌کند که سیستم رای‌گیری الکترونیکی برزیل در برابر تقلب آسیب‌پذیر است، این هفته حملات خود را به دادگاه عالی انتخابات برزیل (TSE) افزایش داد. او دادگاه را متهم کرد که به شکایتی مبنی بر اینکه ایستگاه‌های رادیویی به لولا زمان بیشتری برای پخش تبلیغات انتخاباتی داده‌اند، رسیدگی نکرده است. این پوپولیست راست افراطی قائل به هیچ چیز نیست حتی حامیان خود در نهادهای قضایی را هم از انتقاد بی‌نصیب نمی‌گذارد.

دادگاه عالی انتخابات برزیل (TSE) در حکمی روز چهارشنبه، به‌دلیل کمبود شواهد، این شکایت را رد کرد و از دادستان ارشد برزیل خواست که درباره کمپین بولسونارو به‌دلیل قصد احتمالی برای اخلال در انتخابات تحقیق کند. یکی از پسران رئیس‌جمهور، سناتور فلاویو بولسونارو، در شبکه‌های اجتماعی گفت که پدرش قربانی «بزرگ‌ترین تقلب انتخاباتی است که تا به حال دیده شده است.» پسر دیگر، ادواردو بولسونارو، نماینده کنگره به خبرنگاران گفت که پرداختن به این موضوع به درستی ممکن است مستلزم به تعویق انداختن انتخابات باشد. مقامات ارشد کارزار بولسونارو علنا گفته‌اند که به تعویق افتادن انتخابات قابل بحث نیست. به گفته منابع این کارزار، این موضوع مشاوران رئیس‌جمهور را دچار انشعاب کرد. برخی از آنها این استراتژی را منحرف کردن حواس از جلب نظر رای‌دهندگان مردد می‌دانند.

یکی دیگر از مقامات ارشد قضایی به رویترز گفت که چرخش بولسونارو به سمت حمله به دادگاه عالی انتخابات برزیل (TSE) – که از متحدان او هستند- چشم‌انداز پس از انتخابات را «غیرقابل پیش‌بینی» کرده است. متحدان بولسونارو از حامیان خود خواسته‌اند که روز یکشنبه در میدان مرکزی برازیلیا حضور یابند تا شمارش آرا را در آنچه برگزارکنندگان آن «حزب پیروزی» نامیده‌اند، دنبال کنند. بولسونارو همچنین از حامیان خود خواسته که تا ساعت ۵ بعدازظهر روز یکشنبه در محل‌های رای‌گیری بمانند؛ امری که منتقدان می‌گویند می‌تواند رای‌دهندگان را بترساند و منجر به درگیری شود. لولا، رهبر سابق اتحادیه کارگری که «حزب کارگران» را تاسیس کرد و از ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۰ برزیل را رهبری کرد، از رای‌دهندگان خواسته است تا از دموکراسی برزیل در برابر «نوفاشیسم» بولسونارو دفاع کنند.

بولسونارو، سرهنگ سابق ارتش، با دامن زدن به جو عدم اطمینان، ارتش را وادار کرد تا به‌طور علنی ادعاهای او را مبنی بر آسیب‌پذیر بودن سیستم رای‌گیری در برابر تقلب تایید کند. نیروهای مسلح برخی از دستگاه‌های رای‌گیری را در طول رای‌گیری دور اول بررسی کردند تا مطمئن شوند که رسیدهای کاغذی با نتایج به‌صورت دیجیتالی ارسال شده است؛ اما یافته‌های خود را گزارش نکردند. دستیاران لولا، از جمله «سلسو آموریم»، وزیر دفاع سابق گفته‌اند که برای ناآرامی آماده هستند؛ اما هیچ روشی را نمی‌بینند که بر اساس آن نیروهای مسلح از هرگونه حرکت غیرقانونی بولسونارو حمایت کنند.