ایران در جام جهانی ۲۰۲۶ چه باید بکند!؟

جی پلاس؛ آخرین جام جهانی ۳۲ تیمی به میزبانی قطر برگزار شد تا ایران در تمام تاریخ این رویداد معتبر که با این فرمت برگزار می شود، هرگز موفق به صعود نشده باشد. عدم راه یابی به مرحله دوم جام جهانی در تاریخ فوتبال ایران بدون تردید یک ناکامی به شمار می رود. چرا که بسیاری از تیم های هم تراز ایران و یا حتی پایین تر از آسیایی گرفته تا آفریقایی و تیم های کونکاکاف، یک یا چند بار حضور در یک هشتم نهایی را تجربه کردند.

دغدغه فوتبال ایران همیشه یک چیز بوده است؛ راه یابی به جام جهانی و سپس تلاش برای صعود که البته نافرجام بوده است. این چرخه مرتب هر چهار سال یک بار تکرار شده است. اتفاقی که حالا دیگر نباید تکرار شود چرا که جام جهانی بعدی با تمام ادوار قبلی فرق دارد. جام جهانی ۲۰۲۶ فقط به خاطر این که سه میزبان دارد خاص نیست، بلکه نخستین جام جهانی تاریخ با حضور ۴۸ تیم است.

ناگفته پیداست که هدف گذاری و به دنبال آن برنامه ریزی برای یک تورنمنت ۴۸ تیمی باید با جام جهانی ۳۲ تیمی تفاوت داشته باشد. در جام جهانی بعدی صعود از گروهی که سه تیم دارد و دو تیم آن صعود می کند، مسلما یک دستاورد بزرگ تلقی نمی شود، خصوصا این که بدانیم که تیم های سوم هر گروه، تیم هایی حوالی رنکینگ ۴۰-۶۰ فیفا هستند و احتمالا به لطف افزایش تعداد تیم ها رنگ جام جهانی را دیده اند.

نکته دیگر این که در جام جهانی بعدی صعود از مرحله گروهی از نظر آماری معادل حضور در دوره های قبلی جام جهانی است. به عبارت دیگر دو تیمی که از گروه به مرحله بعدی صعود پیدا می کنند، به جمع ۳۲ تیم برتر جهان راه پیدا می کنند و این جمع معادل تعداد کل تیم های جام های جهانی فعلی است.

پیش بینی از فردای فوتبال ایران با وضعیتی که فوبال ایران در آن گرفتار است، کار سختی است چه برسد به چهار سال بعد، اما اگر اوضاع به همین شکل باشد ایران در جام جهانی بعدی که سه سید دارد، در سید دو (احتمالا) قرار می گیرد. به این ترتیب یک تیم قوی تر و یک تیم ضعیف تر در گروه ایران وجود خواهد داشت.

در جام جهانی بعدی ۱۶ تیم سرگروه وجود دارد و این خود یک فرصت مناسب برای سایر تیم هاست. چرا که ممکن است سرگروه یکی از هشت تیم اول جهان نباشد و به جای تیم های قدرتمند و صاحب نامی نظیر برزیل، آلمان، اسپانیا، ایتالیا، فرانسه، آرژانتین و … تیم های رده پایین تری مثل، دانمارک، سوئیس، مکزیک، کلمبیا یا حتی ژاپن و آمریکا سرگروه باشند.

با توضیحات داده شده درباره سیدبندی واضح است که صعود به مرحله بعدی از گروه سه تیمی، نه یک دستاورد بلکه یک اتفاق خیلی معمولی به شمار می رود و در واقع می توان گفت رخ ندادن آن یک فاجعه خواهد بود. اگر ایران در جام جهانی ۴۸ تیمی دوره بعد نتواند از گروهش صعود کند و به جمع ۳۲ تیم برتر نرسد، انگار اصلا به جام جهانی راه نیافته است.

بررسی یک گروه احتمالی:

با توجه به این که غیر از سه میزبان یعنی آمریکا، کانادا و مکزیک هنوز حضور هیچ تیمی در جام جهانی بعدی مشخص نیست، طبیعتا پیش بینی گروه هم کار غیرمنطقی است، اما برای ارزیابی می توان چند نمونه گروه ( با فرض صعود تیم ها) در نظر گرفت. حتی با فرض این که هیچ یک از ۴۸ برتر رده بندی فیفا جام جهانی را از دست نمی دهند (که بعید است)، گروه هایی به شکل زیر را تصور کرد.

دانمارک – ایران – اسکاتلند (قرعه مناسب)

کلمبیا – ایران – مالی (قرعه مناسب)

پرتغال – ایران – ایرلند (قرعه متوسط)

کرواسی – ایران – ساحل عاج (قرعه متوسط)

آلمان – ایران – اکوادور (قرعه سخت)

برزیل – ایران – جمهوری چک (قرعه سخت)

به این ترتیب مشخص است که حتی در قرعه های سخت با توجه به صعود دو تیم، آخر نشدن در گروه کار سختی نیست. اگر ایران بناست اتفاقی در جام جهانی بعدی رقم بزند که یک دستاورد خوب فوتبالی به شمار آید، باید علاوه بر صعود از گروه، در مرحله بعد نیز به پیروزی برسد و به جمع شانزده تیم برتر جهان راه پیدا کند. دستاوردی معادل صعود از جام های جهانی فعلی که هرگز برای ایران رقم نخورده است.