اگر محارب کسی را بکشد،حکم اعدام دارد / ترساندن و تهدید کردن، حکم محارب ندارد

آیت الله مرتضی مقتدایی رئیس سابق حوزه‌های علمیه کل کشور در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در پاسخ به این سؤال که تعریف علمی و فقهی کلمه محاربه چیست؟ اظهار داشت: محاربه از ماده حرب است؛ حرب به معنای جنگ است؛ محاربه یعنی جنگ کردن؛ و بالاخره به کسی می گویند محارب، که آثار آمادگی برای جنگ در او دیده شود.

عضو ارشد جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، افزود: مثلا فرض کنید، فرد، شمشیری، اسلحه‌ای، یا حتی چاقویی داشته باشد و هدفش هم این باشد که نسبت به یک گروه قصد حمله دارد؛ حالا یا واقعا می‌کشد یا تهدید می کند و یا فقط می‌ترساند؛ همین که اسلحه‌ای در دست دارد و از آن طرف به یک گروهی هم حمله می‌کند، به این فرد حکم محارب اطلاق می‌شود؛ البته در مواردی که یک نفر با یک گروه درگیر نمی شود و فقط با یک نفر درگیر می‌شود، به آن فرد محارب نمی‌گویند.

آیت الله مقتدایی با بیان این که محارب یعنی کسی که آماده جنگ است، اضافه کرد: بنابراین اگر فردی اسلحه جنگی و حتی چاقو در دست داشته باشد و به گروهی حمله کند که یا بکشد یا تهدید کند و بترساند؛ یعنی حتی اگر از سلاحی که در دست دارد استفاده هم نکند، کلمه جنگ یا حرب بر او صدق می کند و حکم محارب دارد اما اگر اسلحه ندارد و مثلا فقط یک چوب دارد، حکم محارب ندارد.

رئیس سابق دیوان عالی کشور، در پاسخ به این سؤال که آیا همه افرادی که حکم محارب به آن ها اطلاق می‌شود، همه حکم اعدام دارند یا این احکام می‌تواند چیزی غیر از اعدام باشد؟ گفت: همه افرادی که حکم محارب دارند، حکم اعدام ندارند؛ ممکن است کسی محارب باشد اما حکم اعدام به او تعلق نگیرد؛ اگر محارب کسی را بکشد، بله حکم اعدام دارد اما اگر فقط تهدید کند و بترساند، اگرچه حکم محارب هم داشته باشد، حکم اعدام ندارد؛ یعنی محاربی است که اعدام ندارد.

آیت الله مقتدایی با بیان این که اگر فردی حکم محارب بر او صدق کرد اما تا کسی را نکشد حکم اعدام بر او صدق نمی‌کند، گفت: هر محاربی حکمش اعدام نیست؛ محاربی که کسی را بکشد حکمش می شود اعدام اما اگر کسی را نکشد حکمش اعدام نیست؛ اگرچه محارب است و کیفر و مجازات هم می شود، اما حکمش اعدام نیست.