بازگشت امریکا ؛ آیا فردا گره “برجام”باز می شود؟

ارمان شرق- جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا می‌تواند با اطمینان از قصد خود برای بازگشت به توافق هسته‌ای ایران در جریان کنفرانس امنیتی مونیخ سخن بگوید. بر اساس برنامه اعلام شده برای کنفرانس امنیتی مونیخ، جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا روز جمعه، ۱۹ فوریه در این کنفرانس سخنرانی خواهد کرد. آقای بایدن همچنین قرار است در همین روز در جلسه مجازی رهبران جهان، جی-۷ به میزبانی بوریس جانسون، نخست وزیر بریتانیا شرکت کند. موضوع این جلسه مجازی، پاسخ جهانی به همه‌گیری کرونا خواهد بود.

 کنفرانس امنیتی مونیخ در شرایطی فردا، جمعه برگزار می‌شود که نگاه‌های امیدوار منتظر شنیدن سخنانی هستند تا گره توافقنامه برجام گشوده شود.

به گزارش ، نشریه آتلانتیک در مورد اظهارات تازه بایدن و در پیش بودن کنفرانس امنیتی مونیخ نوشت: برخی کارشناسان که به دولت جدید آمریکا مشاوره می‌دهند، معتقدند که جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا می‌تواند با اطمینان از قصد خود برای بازگشت به توافق هسته‌ای ایران در جریان کنفرانس امنیتی مونیخ سخن بگوید.

بر اساس برنامه اعلام شده برای کنفرانس امنیتی مونیخ، جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا روز جمعه، ۱۹ فوریه در این کنفرانس سخنرانی خواهد کرد. آقای بایدن همچنین قرار است در همین روز در جلسه مجازی رهبران جهان، جی-۷ به میزبانی بوریس جانسون، نخست وزیر بریتانیا شرکت کند. موضوع این جلسه مجازی، پاسخ جهانی به همه‌گیری کرونا خواهد بود.

در حالی که تحولات پیرامون توافق هسته‌ای ایران شتاب گرفته و جهان شاهد کاهش گام به گام تعهدات برجامی از سوی ایران است، عنصر زمان بسیار تعیین کننده خواهد بود.از همین رو این وضعیت به عنصر دیپلماسی درباره اجرای برجام شتاب بخشیده است که نشانه‌های آن را می‌توان در گفت وگوهای چند روز گذشته مقام‌های اروپایی و آمریکایی از یک طرف و مقام های اروپایی با مقام‌های ایرانی از طرف دیگر مشاهده کرد. البته تعامل ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز در همین راستا ارزیابی می‌شود.

بنابراین زمان آن رسیده است تا سیگنال‌های مثبت از طرف طرف‌های درگیر در این پرونده ارسال شود. موضوعی که آنگلا مرکل، صدر اعظم آلمان نیز در تماس تلفنی روز گذشته خود با حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران بر آن تأکید کرد. زیرا به اعتقاد صدر اعظم آلمان، انجام این کار می‌تواند باعث ایجاد اعتماد به نفس و افزایش احتمال راه حل‌های دیپلماتیک شود.تأکید صدر اعظم آلمان بر لزوم ارسال سیگنال مثبت از سوی ایران در حالی بیان شده است که به اعتقاد برخی کارشناسان حوزه بین‌الملل، دولت جدید آمریکا از سیاست صبر در قبال ایران پیروی می‌کند. آنان معتقدند که هر اقدامی کمتر از دستور اجرایی رئیس جمهور آمریکا برای فراهم کردن مقدمات بازگشت این کشور به برجام و همچنین برداشتن قدم‌های اقتصادی مشخص جهت کاهش تحریم ها علیه تهران، برای منصرف کردن ایران از کاهش تعهدات برجامی اش کافی نخواهد بود.

ایران روز دوشنبه خبر داد که به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خبر داده است که اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را در ۲۳ فوریه متوقف می‌کند.

به گفته برخی کارشناسان حوزه روابط بین‌الملل، این تصمیم ایران، نشانه نارضایتی این کشور از کند بودن اقدام های دولت آقای بایدن برای بازگشت به برجام و کاهش تحریم‌ها است.

برنامه تهران برای توقف اجرای پروتکل الحاقی می‌تواند تأثیر جدی بر فعالیت‌های نظارتی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ایران داشته باشد.

این در حالی است که برخی منابع خبری از تصمیم ایران برای بررسی اقدام های دیگر از جمله تغییر بازه زمانی برای مطلع کردن آژانس در خصوص برنامه هایش برای تغییر در تأسیسات هسته‌ای اش خبر دادند.

انتشار این اخبار غیر رسمی باعث شد تا رافائل گروسی، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پس از ارائه درخواست برای سفر به تهران، در خصوص قصد تهران برای انجام اقدام های احتمالی آینده‌اش گفتگو کند.

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرد که آقای گروسی در اواخر هفته جاری به تهران سفر خواهد کرد تا با مقام‌های ایرانی راهی قابل قبول برای ادامه نظارت های این سازمان بر فعالیت‌های هسته ای ایران پیدا کند.

با این حال، تحلیلگران سیاسی معتقدند که دادن اطلاعیه بدون انجام اقدام های مشخص نمی‌تواند گره برجام را باز کند، چرا که دولت ایران فضای مانور کافی برای اجرای آنچه که در قانون جدید مجلس ایران آمده است، ندارد. بنابراین نیاز دولت ایران بیش از این حرف‌ها است.

برخی مقام های ایرانی که از محافظه کاران تندرو هستند برای تصویب قانون بازگشت فعالیت‌های آژانس انرژی هسته‌ای ایران به همان سطح قبل از رسیدن به برجام در سال ۲۰۱۵از ۲۳ فوریه، تلاش کردند.

با این حال آقای روحانی، رئیس جمهور ایران روز گذشته اعلام کرد که تهران هنوز هم از دیپلماسی استقبال می‌کند و اگر آمریکا به اجرای کامل برجام بازگردد، ایران نیز همان کار را انجام خواهد داد.

بنابراین همه نگاه‌ها به کنفرانس امنیتی مونیخ دوخته شده است تا ببیند که جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا چه خواهد گفت. آیا سخنان او به برداشتن گام‌های متقابل کمک خواهد کرد یا خیر؟ سؤالی است که مقام های سابق و فعلی برخی کشورهای درگیر در پرونده برجام در صدد هستند تا پاسخ آن را در جهت مثبت سوق دهند.

از همین رو جف راتکه، مقام سابق وزارت امور خارجه و کارشناس روابط آلمان و آمریکا گفت که دولت آلمان مشتاق همکاری با دولت بایدن است تا برای حفظ توافق هسته‌ای با ایران تلاش کند. راتکه، رئیس انستیتوی آمریکایی مطالعات معاصر آلمان در دانشگاه جان هاپکینز تأیید کرد که آلمانی‌ها مشتاق هستند تا این توافق را دوباره برقرار کنند.