هوشمند سفیدی / جامعه شناس سیاسی

آرمان امروز  : آیا سهم خواهی سیاسی مذموم است یا ممدوح ؟ توزیع عادلانه فرصت های سیاسی و دسترسی مردم به مناصب سیاسی ، مطالبه ای مهم برای دستیابی به عدالت سیاسی است . بر این اساس ، سهم خواهی سیاسی یا درخواست افراد و گروه ها برای تصاحب مناصب سیاسی ، نه تنها مذموم نیست ، بلکه باید آن را از شاخص های جامعه مدنی برشمرد؛ به بیان دیگر ، اگر تمایل یا تلاش برای دسترسی به مناصب سیاسی را، سیاه و غیر اخلاقی تلقی کنیم. آنگاه در واقع، هرگونه مبارزه سیاسی و اهتمام برای کسب قدرت سیاسی را زیر سوال برده ایم. باید فرصت های سیاسی همانند فرصت های اقتصادی در معرض عموم مردم قرار گیرد. بدیهی است مطالبه گر قدرت سیاسی و یا کسب منصب سیاسی ،باید دارای شایستگی های اولیه باشد ؛ در این صورت سهم خواهی سیاسی و تلاش برای موقعیت و مناصب سیاسی، نه تنها مذموم نیست، بلکه ممدوح است.
متاسفانه ما در حال حاضر شاخص روشنی مثل ضریب جینی که در حوزه نابرابری درآمد مطرح است ، در علوم سیاسی نداریم ، ولی می توان در آینده به شاخص توزیع برابر فرصت های سیاسی( index of distribution of political opportunities ) دست یافت .
متاسفانه بعضا شاهدیم بعضی با هجمه به کسانی که تلاش می کنند منصب سیاسی را که در دوره های قبلی به ناحق امکان دسترسی به آن را نداشته اند، را مورد مذمت قرار دهند ؛ بی‌تردید، این رویه ای نا صواب است، مضاف بر اینکه این گونه تلاش ها ، خود مبین مسیر ناهموار و دشوار دسترسی به مناصب سیاسی در یک فرآیند دموکراتیک است . اگر ما کسب یک منصب سیاسی را، فرصتی برای خدمت به مردم تلقی کنیم ، چرا نباید برای قرار گرفتن در چنین موقعیتی تلاش نکنیم ؛ به ویژه اینکه جمع کثیری که در سالهای اخیر با رویکرد های پوپولیسی، شبه اعتدال گرایانه و خالص سازی ، از مدیریت سیاسی دور نگه داشته شده اند ، به این دولت وفاق ملی -که بی تردید به هیچ شخصی یا گروهی تعلق ندارد، بلکه محصول اراده عمومی است، دل بسته‌اند و از طرف دیگر صرفا به عدالت اجتماعی و اقتصادی بسنده نمی کنند و تلاش می کنند تا به ویژه عدالت سیاسی را محقق کنند، در این صورت، کنشی شایسته، قابل درک و کاملا منطقی بروز می دهند.
توجه به این نکته ضروری که اگر فرصت ها و مناصب سیاسی عادلانه توزیع شوند، هرگونه تلاشی برای دسترسی به عدالت اجتماعی و اقتصادی ناکام خواهد ماند ضروری است، زیرا در این صورت، فساد سیاسی ناشی از آن می‌تواند به سدی در برابر تلاش های معطوف به عدالت اجتماعی و اقتصادی تبدیل شود.
همچنین باید توجه داشت یکی از منابع فقر سیاسی نیز همین توزیع نابرابر فرصت ها و مناصب سیاسی است؛ وجود نابرابری گسترده در توزیع فرصت های سیاسی به بروز فقر سیاسی و افزایش دامنه آن منجر می شود و علاوه بر آن انفعال سیاسی و کاهش مشارکت سیاسی را در پی دارد.
با توجه به مطالب یاد شده ، هرگونه مقاومت با چنین مطالبه ای ، غیر دموکراتیک ، انحصارگرایانه و مذموم است و باید از مطالبه گری توزیع عادلانه و برابر فرصت‌های سیاسی استقبال کرد و به آن پاسخ منطقی و تبیینی داد .