آیا مدیتیشن می‌تواند سیستم ایمنی بدن را تقویت کند؟

آرمان شرق- گروه جامعه:انجام مدیتیشن در سطح بالا می‌تواند به تقویت قابل توجه عملکرد درونی سیستم ایمنی بدن کمک کند. این یافته به دنبال تجزیه و تحلیل نمونه خونی و فعالیت ژن‌هایی است که قبل و بعد از مدیتیشن از حدود ۱۰۰ مرد و زن به دست آمده است.

بررسی ها نشان می‌دهد که مدیتیشن فعالیت صد‌ها ژن را که به طور مستقیم در تنظیم ایمنی بدن نقش دارند، افزایش می‌دهد. البته محققان تاکید دارند که مطالعه‌ای که آن‌ها اخیرا انجام داده‌اند شامل جلسات مدیتیشن روزانه به مدت ۱۰ ساعت ماراتن مانند بوده است که طی هشت روز متوالی در سکوت کامل انجام شد، اما در دنیای واقعی اکثر مردم به سختی می‌توانند چنین روش‌هایی را دنبال کنند.
یکی از محققان این مطالعه می‌گوید با وجود شرایط خاص تحقیقات، یافته‌ها نشان می‌دهد که مدیتیشن می‌تواند نقش مهمی در درمان بیماری‌های مختلف مرتبط با ضعف سیستم ایمنی داشته باشد.

وی که استادیار اطفال و علوم اعصاب در کالج پزشکی دانشگاه فلوریداست اذعان دارد با وجود اینکه ساعات انجام این تحقیق طی روز زیاد بود، اما مدت زمان آن فقط هشت روز به طول انجامید از این رو، مدیتیشن طولانی مدت برای زمان کوتاهی در هر روز، ممکن است سیستم ایمنی بدن را نیز بهبود بخشد. او ابراز می‌کند که تیمش این احتمال را با آنکه از سختی کمتری برخوردار است هنوز آزمایش نکرده است.

با این حال این استاد دانشگاه خود این راه را طی کرده است. وی قبل از شروع مطالعه، برنامه ۴۸ روزه خود را به اتمام رسانده است که بر اساس آن تقریباً ۲۰ دقیقه در روز به مراقبه در خانه می‌پرداخت. این آزمایش باعث شد او نسبت به احساس خود آگاهی بهتر و تمرکز بیشتری نیز داشته باشد؛ بنابراین تصمیم گرفته برای کشف مکانیسم مولکولی زیربنایی که توسط آن مدیتیشن ممکن است برای بدن مفید باشد، مطالعات عمیق‌تری انجام دهد. این مطالعه شامل ۱۰۶ مرد و زن، با میانگین سنی ۴۰ سال می‌گردید که همگی در یک دوره مراقبه درمانی شرکت کرده بودند. طی آزمایش نمونه خون چندگانه از همه شرکت کنندگان در چندین نوبت گرفته شد: پنج تا هشت هفته قبل از شروع مراقبه، دقیقا قبل از شروع آن و سه ماه پس از تکمیل دوره مراقبه.

طی این دوره مراقبه هشت روزه، برای همه شرکت کنندگان غذا‌های گیاهی فراهم گردید و همه از یک برنامه خواب منظم پیروی کردند. جلسات مدیتیشن ۱۰ ساعت در روز و در سکوت انجام می‌شد.

نتیجه این بود که سه ماه پس از پایان دوره، افزایشی در فعالیت ۲۲۰ ژن مرتبط با سیستم ایمنی، از جمله ۶۸ ژن درگیر در به اصطلاح «سیگنال دهی اینترفرون» پیدا کردند.

نویسندگان مطالعه خاطرنشان کرده‌اند با توجه به اینکه پروتئین‌های اینترفرون به طور موثر به عنوان محرک‌های سیستم ایمنی عمل می‌کنند، چنین سیگنال‌هایی می‌تواند برای ایجاد یک دفاع موثر در برابر شرایط مختلف سلامتی از جمله سرطان، اسکلروزیس چندگانه یا حتی کووید-۱۹ بسیار کلیدی باشد.

استاد دانشگاه فلوریدا خاطرنشان می‌کند که در میان بیماران مبتلا به کووید-۱۹ که به شکل حاد با این بیماری درگیر بوده اند، فعالیت ناکافی اینترفرون به عنوان یک مشکل ذکر شده است. او توضیح می‌دهد که تقریباً تمام (۹۷ ٪) «ژن‌های پذیرنده» اینترفرون به دنبال دوره مراقبه درمانی فعال می‌شوند. اما وی و همکارانش با تکیه بر داده‌های فعالیت ژنی در دسترس عموم که از بیماران کووید-۱۹ به دست می‌آیند، این رقم را ۷۶ درصد در میان مبتلایان به بیماری خفیف کووید و در میان شدیدترین موارد فقط ۳۱ درصد گزارش کردند.

به طور هم زمان، محققان دریافتند در حالی که فعالیت ژن سیگنال‌دهنده التهاب پس از مدیتیشن عمیق ثابت باقی می‌ماند، این سیگنال‌ها در میان بیماران مبتلا به کووید-۱۹ حاد، متوقف می‌شوند.

محققان همچنین خاطرنشان کرده اند در میان شرکت کنندگان دوره مراقبه درمانی، تأثیر آشکاری بر فعالیت مولکولی مشاهده می‌شود که این تاثیر حتی پس از در نظر گرفتن الگو‌های رژیم غذایی و خواب همچنان ادامه دارد؛ اگرچه یافته‌ها به طور قطع ثابت نمی‌کند که مدیتیشن در واقع باعث ایجاد تغییرات ژنی شده است.

با این حال آنان می‌گویند یافته‌ها نشان می‌دهد که مدیتیشن می‌تواند روزی به درمان‌های رفتاری طراحی‌شده برای حفظ سلامت مغز و اصلاح بیماری‌های عصبی غیرقابل برگشت فعلی تبدیل شود.

الکس پرسیوتی، دکترای روانشناسی بالینی، می‌گوید: «مطالعات قبلی بسیاری در مورد ارتباط مثبت تمرین‌های مراقبه بر سلامت روانی و جسمانی صورت گرفته است. این مطالعه اخیر با شناسایی مکانیسم‌های بالقوه‌ای که نقش محافظتی تمرین‌های مراقبه را بر بهزیستی روانی و جسمانی هدایت می‌کند، کمک زیادی به پیشرفت در این زمینه می‌کند.»

البته وی هشدار می‌دهد که بر اساس این مطالعه، نمی‌توانیم ادعا کنیم یک فرد معمولی که در خانه مدیتیشن می‌کند همان «تقویت سیستم ایمنی» را که در این مطالعه مشاهده می‌شود، تجربه می‌کند. با این حال، با توجه به مطالعات فراوان در مورد فواید تمرین مراقبه در بهروزی و سلامت، این احتمال وجود دارد که فردی با سطح متوسط که در خانه مراقبه می‌کند نیز درجاتی از سود را تجربه کند.
منبع: webmed/فرارو