شب یلدا برای ۸۰ درصد زیر خط فقر زندگی رنگ باخته است

مدیر گروه های مسائل و آسیب های اجتماعی در انجمن جامعه شناسی ایران با بیان اینکه در ایران ۱۴۰۰ شب یلدا دچار دگردیسی شده است، خاطر نشان کرد: تمام هدف برگزاری مراسم هایی مانند یلدا در ایران قدیم با هدف ایجاد صمیمیت بیشتر برگزار می شد اما امروزه به دلیل چشم و هم چشمی ها و تغییر الگوی مصرف این پدیده معنی واقعی خود را از دست داده است.

«یلدا» برگرفته از یک واژهٔ سریانی به‌ معنای زایش است؛ به معنی تولد خورشید در روز اول دی که در این روز، نفس به زمین بر می گردد و گرما و خورشید رو به بلندی می رود و «چله» به معنی زه کمان و در واقع به معنی آخرین حالت کشیدگی و انتظار دلالت دارد و جریانی است که در پس این سرما ،گرما و تولد خورشید خواهد آمد.

« شب یلدا » که به عنوان یکی از شب‌های مقدس در ایران باستان مطرح بوده به‌صورت رسمی در تقویم روز شمار باستان از سال ۵۰۲ پیش از میلاد در زمان پادشاهی داریوش یکم به تقویم رسمی ایرانیان باستان راه یافت و هر ساله توسط ایرانیان در سراسر کشور به عنوان یک جشن مبارک برگزار می شد و در این شب خانواده ها به دیدار بزرگترها و به طور معمول به دیدار پدر بزرگ یا مادر بزرگ می رفتند و رسم شاهنامه خوانی و فال حافظ را به جا می آوردند.

اما در سالیان اخیر به مرور بسیاری از آیین های سنتی یا به فراموشی سپرده شده است یا به دلیل مسائل بی شمار موجود در جامعه ایران از جمله مشکلات معیشتی و پاندمی کرونا بسیار کمرنگ شده و صرفا توسط قشر خاصی از جامعه گرامی نگه داشته می شود.
گرانی های افسار گسیخته، سفره یلدا را کوچکتر کرده است

این روزها گرانی های افسار گسیخته، سفره یلدا را کوچکتر و افزایش شدید قیمت‌ مواد خوراکی به خصوص قیمت آجیل و خشکبار کام مردم را تلخ‌تر کرده است.

یکی از فروشندگان آجیل در تهران گفته است، قیمت آجیل نسبت به سال گذشته تقریبا ۲ برابر شده و مشتریان ما نیز عمدتا افراد طبقه مرفه جامعه هستند و تقریبا افراد کم درآمد تمایلی به خرید آجیل ندارند و اگر خریدی هم داشته باشند نهایتا حدود ۱۰۰ گرم تخمه یا پسته است.

اگرچه شدت بیماری کرونا با وجود واکسیناسیون سراسری کاهش یافته و شرایط سلامت جامعه بهتر شده اما به دلیل گرانی های اخیر، خانواده ها تمایل و توانی برای برپایی میهمانی های خانوادگی ندارند.

قیمت‌ها بسیار افزایش یافته و مردم تنها توانایی خرید اقلام اساسی را دارند و با این قیمت‌ها و وضعیت اقتصادی، آجیل که تولید داخلی است دیگر جز اقلام لاکچری به حساب می آید.
مصرف آجیل مخصوص به قشر خاص جامعه شده است

امروزه با توجه به زندگی صنعتی و ضرورت استفاده از مواد مغذی برای تامین کمبودهای پروتئینی بدن، باید جامعه به سمت استفاده از آجیل حرکت کند اما برای کشوری که کیفیت آجیل و تولید آن زبانزد دنیاست آمار مصرف این دانه های پروتئینی به شدت کاهشی و مخصوص به اقشار خاص جامعه شده است.

احمد بخارایی جامعه شناس در گفتگو با موج در خصوص پدیده شب یلدا از گذشته های دور تا ایران ۱۴۰۰ گفت: شب یلدا مانند همه پدیده های اجتماعی شامل جنبه های مثبت و منفی است.

عضو هیات علمی دانشگاه با اشاره به جنبه مثبت پدیده شب یلدا در جامعه ایران بیان کرد: در فرهنگ ایرانی مناسبت های متفاوتی مانند عید باستانی نوروز و یلدا به جهت ایجاد تقویت نشاط و افزایش محبت در جامعه بنا شده است که از لحاظ صورت و شکل ضروری بوده و کارکرد مثبت به همراه دارد اما اینکه تاثیر این پدیده ها در سطح جامعه امروز سطحی یا عمقی است مسئله اصلی است.

این جامعه شناس با اشاره به تاثیر شب یلدا در ایران قدیم افزود: به دلیل کمبود ارتباطات در گذشته تک رخدادهایی مانند شب یلدا در زندگی معمولی مردم برجسته می شد اما امروزه به دلیل سهولت در ارتباطات نقش این پدیده ها کمرنگ تر شده است و خانواده هایی که از تمکن مالی برخوردار هستند این روزها به دلایل گوناگون شادی افراطی خود را بروز می دهند.
طبقه متوسط جامعه در حال تبخیر شدن است

وی با اشاره به مشکلات معیشتی گسترده در کشور گفت: طبقه متوسط جامعه در حال تبخیر شدن بوده و دو قطبی خطرناکی در کشور در حال شکل گرفتن است به نحوی که خوشی ها و تفریحات برای قشر مرفه جامعه رنگ و بویی دیگر دارد اما برای ۸۰ درصد دیگر جامعه که زیر خط فقر زندگی می کنند برپایی مناسبت ها کمرنگ تر شده است.

بخارایی افزود: برای جامعه ای که خط فقر یک خانواده ۴ نفره ۱۵ میلیون تومان اعلام شده است و قیمت چند کیلو آجیل و میوه برای برپایی مراسم شب یلدا با حقوق یک کارگر یا معلم در جامعه برابری می کند مناسبت هایی از قبیل شب یلدا دیگر رنگ و بوی سالیان گذشته را ندارد.

مدیر گروه های مسائل و آسیب های اجتماعی در انجمن جامعه شناسی ایران افزایش الگوی مصرف در جامعه ایران را نگران کننده عنوان کرد و افزود: این روزها الگوی مصرف که پدیده ایی فرهنگی است به پدیده اجتماعی تبدیل شده که در این حالت منافع فردی به منافع جمعی ترجیح داده می شود و به دلیل تبعیض های موجود در جامعه، مردم خود را موجه می دانند که برای دیده شدن دست به هر کاری بزنند و خود را توجیه کنند.

رانت و فساد به یک حالت ساختاری در جامعه تبدیل شده است

این جامعه شناس اظهار کرد: در جامعه ای که امکانات در اختیار همه افراد قرار نگیرد عده ای از مردم برای درجا نزدن و پیشرفت به رانت و فساد روی می آورند که این اتفاق به مرور زمان به یک حالت ساختاری در جامعه تبدیل می شود.

وی با بیان اینکه در ایران ۱۴۰۰ شب یلدا دچار دگردیسی شده است، خاطر نشان کرد: تمام هدف برگزاری مراسم هایی مانند یلدا در ایران قدیم با هدف ایجاد صمیمیت بیشتر برگزار می شد اما امروزه به دلیل چشم و هم چشمی ها و تغییر الگوی مصرف این پدیده معنی واقعی خود را از دست داده است.

علت اصلی عدم امید به آینده در جامعه ایرانی، احساس بی هویتی است

مدیر گروه های مسائل و آسیب های اجتماعی در انجمن جامعه شناسی ایران در پایان علت اصلی عدم امید به آینده در جامعه ایرانی را حس بی هویتی در دل مردم برشمرد و خاطر نشان کرد: جامعه از هویت های مختلفی تشکیل می شود و هویت ها باید در کنار هم همزیستی مسالمت آمیز داشته باشند. در پی آن فردی که در جامعه احساس هویت نکند، نمی تواند به آینده امیدوار باشد، حتی با برگزاری آیین های سنتی_ایرانی.

به گزارش خبرگزاری موج، با افزایش مجدد قیمت میوه، افزایش ۳۰ درصدی قیمت گل و افزایش۷۰ تا ۱۰۰ درصدی قیمت آجیل در آستانه شب یلدا برپایی مراسم هایی از قبیل «یلدا» به مرور به خاطره ها سپرده می شود و با این وضعیت آیین های باستانی ایران از یاد مردم خواهد رفت.