سخنان آیت الله العظمی صافی گلپایگانی چیزی نبود جز فریاد دل مردم گرفتار در چنگال فقر

آیت الله موسوی خوئینی در بیانیه ای ضمن حمایت از بیانات اخیر آیت الله العظمی صافی گلپایگانی، تاکید کرد: «استقلال حوزه‌های علمیه و عالمان بزرگوار و مراجع معظم، اعلی الله کلمتهم، از قدرت مسلّط و حاکم بر مقدرات کشور همواره ضامن اعتبار آنان در میان اقشار وسیع و گستردۀ مردم بوده و موجب استمرار سیرۀ مرضیۀ آنان در حمایت از مردم در مشکلات و گرفتاری‌هاست. آنان، برای انتقال معارف اهل‌بیت عصمت و طهارت، علیهم السلام، به آحاد ارادتمندان خاندان رسالت در هر کجا که هستند، نیازی به ابزار حکومت‌ها و قدرت‌ها نداشته‌اند و اکنون نیز ندارند؛ و به یاری خدا همگان در حفظ استقلال حوزه‌های علمیه و علما و مراجع تقلید استوار خواهند بود.»

در بیانیه آیت الله سید محمد موسوی خوئینی آماده است:

بسم الله الرحمن الرحیم

اظهارات مشفقانۀ آیت الله العظمی صافی گلپایگانی در دیدار با رئیس مجلس قانون‌گذاری و سخنان همدلانۀ معظم‌له با مردم شریف ایران واکنش‌هایی را در موافقت و مخالفت برانگیخت. ادبیات مخالفان در برابر این اظهاراتِ خیرخواهانه، از نگاه محافل و مجامع مختلف روحانی و غیرروحانی، نوعی اسائۀ ادب تلقی شد و عالمان برجسته و مراجع تقلید، به شیوه‌های مختلف، به این‌گونه برخورد با پرسابقه‌ترین فقیه زمان حاضر عکس‌العمل نشان دادند؛ رفتار آیت الله العظمی سیستانی در این رابطه نیز بازتابی فراتر از مرزهای داخل کشور داشت.

سخنان آیت الله العظمی صافی گلپایگانی چیزی نبود جز فریاد دل مردمِ گرفتار در چنگال فقر و بیکاری و گرانیِ طاقت‌فرسا و ده‌ها پیامد این پدیدۀ شوم، همچون ناهنجاری‌های ایمان‌سوز‌ اجتماعی، فرهنگی و اخلاقی. وضعیت موجود نه‌تنها معیشت مردم را در تنگنایی سخت گرفتار کرده است، که دین و ایمان اقشاری را هم تهدید می‌کند.

توصیۀ این فقیه پرسابقۀ حوزۀ علمیۀ قم به راه و روشی بود که، از نظر تمام عقلاء و صاحب‌نظرانِ حوزۀ حکمرانی، امری بدیهی است و نیز توصیۀ خیل عظیمی از صاحب‌نظران کشور است.

واکنش بسیاری از فضلا و علما و مراجع بزرگوار درقبال برخورد برخی از مخالفان چه‌بسا علاوه‌بر تجلیل از جایگاه شخصیتی عالی‌مقام در حوزه‌های علمیه، که کاری شایسته و در خور تقدیر است، در اذهان بخش عظیمی از مردم ایران به‌عنوان همراهی تلویحی با آن اظهارات و تأیید نگرانی و نیز توصیۀ آیت الله صافی تلقی گردید. و چه‌بسا انتظار مردم این است که آنان نیز به‌صراحت با مردم همدلی کنند و بر آن نکات تاکید فرمایند.

باید یاد آوری کرد که این واکنش‌ها هرگز به معنای آن نیست که عالمان دین، حتی آنان که در جایگاه رفیع مرجعیت قرار دارند، برتر از نقد مخالفان در عرصۀ مسائل سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و غیره هستند؛ هیچ مقامی، حتی در عالی‌ترین جایگاه حکمرانی، نیز نباید خود را دور از نقد ناقدان قرار دهد. اما آنچه در مخالفت با سخن آیت الله صافی در برخی رسانه‌ها آمده بود نقد کارشناسانۀ آن سخن نبود. علما و مراجع محترم محتوا و هدف این‌گونه مقالات را نقض استقلال حوزه‌های علمیه و مراجع بزرگوار دانستند، که گویا نویسندگان و ناشران این مطالب، از عالمان دین و مراجع معظم تقلید کاری را نمی‌پسندند و تحمل نمی‌کنند جز در حمایت و تأیید.

آن‌ها چنان به این شیوۀ ناپسند عادت کرده‌اند که تاختن بر عالِمی در طراز آیت الله صافی نه‌تنها به‌نظرشان ناپسند نیست، که وظیفه‌ای شرعی و برای تقویت نظام است. این‌گونه نوشتن‌ها و گفتن‌ها دربارۀ مراجع یادآور گذشته‌های دور است که در آن زمان هم قلم‌های تلخ و گزنده نتیجه‌ای جز حسرت و پشیمانی برای بانیان و مباشران هتک حرمتِ مراجع دینی بر جای نگذاشت.

شگفت‌آور اینکه برخی از آنان صریحاً به مراجع دینی تذکر می‌دهند که شما فقط در امور دین مرجع هستید و امور دنیای مردم را به ما تحصیل‌کرده‌ها واگذارید! یعنی علمای اسلام باید فقر و بیکاری، گرانیِ بی‌حد و ناهنجاری‌هایی را که اکثرِ مردم در آن دست‌وپا می‌زنند ببینند و سکوت کنند و به فکر کشور و ملت نباشند و خدای نخواسته روزی فرا برسد که چارۀ کار از دست همه خارج شده باشد. این به‌اصطلاح نصایح به عالمان دین، که همواره حامی مردم بوده‌اند، عمق درک ناصحان را در دفاع از نظامی نشان می‌دهد که مولود تفکری است که سیاست را در متن اسلام جست‌وجو می‌کند و اسلامِ بدون سیاست را پرداختۀ دست اجانب می‌داند.

مردم ایران، به‌ویژه تحصیل‌کردگان و نخبگان و کنشگران سیاسی، خوب به یاد دارند که این پرخاشگران و اقران آنان تا دیروز همواره خود را حامیان سینه‌چاک علما و مراجع می‌دانستند و مراجع را پشتیبان تصمیمات ناصواب خود معرفی می‌کردند.

در پایان، متواضعانه و در کمال ادب، سخنی به حوزه‌های علوم دینی و به فضلا و علما و مراجع بزرگواری که وارثان نبی اکرم، صلی الله علیه و آله و سلّم، و اوصیاء گرامی‌اش هستند عرض می‌کنم: استقلال حوزه‌های علمیه و عالمان بزرگوار و مراجع معظم، اعلی الله کلمتهم، از قدرت مسلّط و حاکم بر مقدرات کشور همواره ضامن اعتبار آنان در میان اقشار وسیع و گستردۀ مردم بوده و موجب استمرار سیرۀ مرضیۀ آنان در حمایت از مردم در مشکلات و گرفتاری‌هاست. آنان، برای انتقال معارف اهل‌بیت عصمت و طهارت، علیهم السلام، به آحاد ارادتمندان خاندان رسالت در هر کجا که هستند، نیازی به ابزار حکومت‌ها و قدرت‌ها نداشته‌اند و اکنون نیز ندارند؛ و به یاری خدا همگان در حفظ استقلال حوزه‌های علمیه و علما و مراجع تقلید استوار خواهند بود.

سید محمد موسوی خوئینی/ جماران