جای خالی متقاعدسازی مردم / چه کسی پاسخگوی مرگ ۱۲۷ هزار ایرانی است؟

با طی ۲۲ ماه از همه گیری کرونا در ایران، امروزه علاوه بر عوارض منفی اقتصادی و اجتماعی و ابتلای ۶ میلیون ایرانی به این بیماری که قطعاً تهدید بالقوۀ مستمر برای سلامت آنان محسوب می شود، شاهد از دست دادن بیش از ۱۲۷ هزار هموطن هستیم که هم جان عزیزشان را از دست دادند و هم فقدان آنان، دارای پیامدهای منفی بسیار اجتماعی و عاطفی برای بازماندگان است؛ علاوه بر آنها، تاخت و تاز کرونا در ایران در قالب پنج موج، بهداشت روان اکثر هموطنان را تحت تأثیر منفی قرار داده است.

گرچه ویروس کووید ۱۹ و بیماری کرونا، همه جهان و جهانیان را در بر گرفته است، لیکن توجه به سهم سیاستگذاری های غلط در تشدید آن و تعیین سهم مسئولان در این خصوص، حائز اهمیت است.

بدیهی است در مدیریت این بیماری، تنها کادر سلامت و درمان مسئول نیستند و سهم اصلی به عهده مردمی است که باید پروتکل های بهداشتی را رعایت کنند؛ و این نکته ای است که همگان همواره بر آن اشاره و تأکید کرده اند؛ اما متأسفانه در حد “شعار” باقی مانده است.

باید پذیرفت که علوم ارتباطات اعم از تبلیغات، رسانه و روابط عمومی، اساساً در این زمینه ها، دارای کار ویژه ها و نقش اساسی هستند، اما، مسئولان ما اعم از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و کسانی که مسئولیت کارگروه اطلاع رسانی ستاد ملی کرونا را به عهده گرفته اند، همواره و صرفاً از مردم می خواهند پروتکل ها را رعایت کنند، اما به وظیفه خود برای متقاعدسازی و اقناع آنان عمل نکرده و نمی کنند.

نتیجه این کم کاری ها و بی توجهی ها، رسیدن به وضعیتی غیرقابل قبول در مهار و غلبه بر کرونا است.

در حالی که هنوز از پیک پنجم، خارج نشده ایم زمزمه هایی از احتمال وقوع پیک ششم به گوش می رسد، معاون بهداشت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در مصاحبه ای اعلام کرد که میزان رعایت پروتکل های بهداشتی در بین مردم زیر ۵۰ درصد است، از طرف دیگر، شاهدیم که متحجران و مخالفان علم، به واکسن ستیزی روی آورده و مردم را به عدم تزریق واکسن ترغیب می کنند، آمار رسمی نیز گویای آن است که حداقل ۲۵ درصد مردم، تمایلی به واکسیناسیون ندارند.

پس، ما با واقعیتی سه وجهی مواجه هستیم با این مولفه ها:

۱- حداقل ۵۰ درصد مردم پروتکل ها را رعایت نمی کنند.

۲- ۲۵ درصد مردم تمایلی به تزریق واکسن ندارند.

۳- متحجران در پی ترغیب مردم به عدم تزریق واکسن و بی اثر نشان دادن آنها هستند.

این جاست که باید پرسید: در برابر این واقعیات، چه نهادی مسئول اقناع و متقاعدسازی مردم و دعوت آنها به همکاری و مشارکت با استفاده از ظرفیت های علوم ارتباطات است؟

متأسفانه با اینکه ۲۲ ماه از ظهور و تداوم کرونا در ایران می گذرد هنوز کارزار جامع و ملی برای اقناع مردم شکل نگرفته است و با اینکه هر روز به طور میانگین حدود ۱۵۰ نفر از ایرانیان عزیز در اثر کرونا جان می بازند – و حتی آنانی که مبتلا شده و پس از بیماری، سلامت خود را باز می یابند، عملاً از لحاظ سلامتی، مسئله دار می شوند – با نوعی بی خیالی برخی از مسئولان مواجه هستیم که فقط مردم را به رعایت پروتکل ها دعوت می کنند و مردم را نصیحت می کنند، غافل از آنکه باید از علوم ارتباطات یاری گیرند؛ و کارزار فرهنگی را در کنار توصیه و برخی مقررات اجباری، به عنوان یک بسته جامع برای رعایت پروتکل های بهداشتی، مدنظر قرار دهند.راستی ، اگر از ابتدا کارزار ملی و جامعی در این خصوص اجرا می شد الان چند نفر از ۱۲۷ هزار نفر از فوت شدگان در قید حیات بودند ؟

به نظر نگارنده، آنان که در این زمینه، تعلل و کوتاهی کرده اند، سهم قابل توجهی در مرگ ۱۲۷ هزار ایرانی دارند و هم اینک نیز گویی به مرگ و میر شهروندان عادت کرده اند و هر روز که می گذرد، بی عملی آنان تشدید می شود.

البته لازم است یک اشتباه استراتژیک ستاد ملی کرونا، یعنی سپردن مسئولیت اطلاع رسانی و فرهنگ سازی کرونا به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را هم اشاره کنیم که عملاً نه توان آن را دارد و نه جامعیت لازم را؛ زیرا اقتدار لازم را برای هماهنگی صدا و سیما، رهبران فکری، توده مردم، خارج از اراده این وزارتخانه است؛ ضمن اینکه در ۲۲ ماه اخیر نیز کار اساسی و چشمگیر کشوری انجام نداده است.

شاهد این مدعا، آغاز به کار فعالیت مدارس از اول آذر ماه است؛ آیا در این خصوص کارزار ملی جامعی در حال انجام است؟

نکته پایانی، توصیه به دولت فعلی است که تا دیر نشده، با کاربست کارزار ملی و جامع و استفاده از همه توان ایرانیان در بخش های مختلف و استفاده از علوم ارتباطات، سه هدف را، محور اصلی کارزار یاد شده قرار دهد:

۱-خنثی سازی جریان واکسن ستیزی و تبیین اهمیت واکسیناسیون در مقابله با کرونا به عنوان یک وظیفه شرعی، اخلاقی و شهروندی

۲-ارتقای میزان رعایت پروتکل های بهداشتی توسط مردم از حدود ۵۰ درصد فعلی به حداکثر ممکن مثلاً ۹۰ درصد

۳-پایش دلایل عدم تمایل ۲۵ درصد از مردم به تزریق واکسن و تلاش برای کاهش مستمر آن

نکته آخر اینکه اطلاع رسانی کرونا، عدالت محور نبوده و صرفاً با بسنده کردن به مجراهای رسمی، صرفاً نخبه محور بوده و نتوانسته است در این زمینه بر شکاف آگاهی و فقر اطلاع رسانی غلبه کند؟! دقیقاً آنان که باید آگاهی بیشتری کسب کنند، به حداقل آگاهی دسترسی دارند و این گونه است که شدیداً نیازمند کارزار جامع و ملی اقناع مردم در زمینه رعایت پروتکل های بهداشتی و انجام واکسیناسیون با رویکرد عدالت گرایانه هستیم.

هوشمند سفیدی -روزنامه نگار، رئیس خانه روابط عمومی ایران و مدیرکل سابق روابط عمومی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی (۸۴ – ۱۳۸۰)