عملیات بولدوزر ؛ یک فرانظارت میدانی

مجلس یازدهم که با ترکیبی یکدست اصولگرا روی کار آمد و محمدباقر قالیباف را راهی کرسی میانی جایگاه مرتفع روبه‌روی صحن کرد تا سکان هدایت پارلمان را به دست بگیرد، خیلی زود اصطلاحی تازه در ادبیات سیاسی- رسانه‌ای کشور متولد شد که ظاهرا تیم رسانه‌ای رییس مجلس در واکنش به انتقادها از سفرهای گاه و بی‌گاه قالیباف پیش کشیده بودند؛ «نظارت میدانی»
این تعبیر اما در حالی ازسوی تیم رسانه‌ای رییس جدید مجلس به ‌منظور تاکید بر اجرای وظایف قالیباف به عنوان یکی از نمایندگان مجلس که با رای دیگر نمایندگان به ریاست پارلمان نیز رسیده، مطرح شده بود که منتقدان معتقد بودند سفر استانی شاید برای رییس قوه مجریه و دیگر مسوولان دولتی و اجرایی فضیلت به ‌شمار آید اما لزوما کیفیت کار مسوولی را که کارش قانون‌گذاری و نظارت بر اجرای قانون است، ارتقا نمی‌بخشد. به‌خصوص آنکه این «سفرهای استانی» یا همان «نظارت میدانی»، نخستین‌بار نیمه شهریورماه ۹۹ در شرایطی انجام شد که کشور در آستانه برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری سیزدهم قرار داشت و فضای سیاسی- رسانه‌ای آرام‌آرام «انتخاباتی» می‌شد و جالب‌تر آنکه این سفرها پس از یک دوره اوج در شش‌ماهه دوم همان سال ۹۹ درحالی حتی تا اردیبهشت و نیمه خردادماه سال بعد نیز با سفرهایی به مشهد و ایلام ادامه یافت که با پایان خرداد ۱۴۰۰ و برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری در واپسین روزهای خردادماه، دیگر خبری از این دست اقدامات رییس مجلس نبود و به این اعتبار، قالیباف حالا ۵ ماهی است که نه به‌ تعبیر منتقدان، خبری از «سفر استانی رییس مجلس» می‌شنویم، نه آن‌طورکه حامیان رییس مجلس می‌پسندیدند، خبری از «نظارت میدانی» مخابره می‌شود.
آنچه اما روز گذشته بار دیگر صحبت از «نظارت میدانی» را به‌خصوص در فضای مجازی و نزد کاربران شبکه‌های اجتماعی داغ کرد، خبری بود که از «نظارت میدانیِ» یکی از دیگر نمایندگان مجلس یکدست اصولگرای یازدهم یا به تعبیر دقیق‌تر «فرانظارت میدانی» این نماینده اصولگرا حکایت داشت. آنجا که ابوالفضل ابوترابی نماینده نجف‌آباد استان اصفهان سوار بر یک دستگاه بولدوزر بخشی از دیوار پروژه عمرانی درحال ساختی را تخریب کرد که متعلق به دانشگاه آزاد اسلامی بود. پروژه‌ای موسوم به احداث تقاطع غیرهمسطح شهدای دانشجو در شهرستان نجف‌آباد که مراسم مرام کلنگ‌زنی و آغاز عملیات اجرایی‌اش، همین ۴، ۵ روز پیش یعنی روز سه‌شنبه هفته‌ای که پشت سر گذاشتیم، با حضور مسوولان ملی و استانی برگزار شد و جالب آنکه آقای نماینده یکی از همین مسوولان ملی و استانی حاضر در مراسم بود و ازقضا دقایقی در حمایت از اجرای این پروژه سخنرانی کرد. ابوالفضل ابوترابی که سه‌شنبه هفته گذشته در مراسم کلنگ‌زنی این پروژه، آن را «در نوع خود مثال‌زدنی» توصیف کرده و گفته بود «برای اینکه کار پیش برود، باید همه دست به دست هم دهیم» و درنتیجه وعده داده بود که دفترش مسوولیت «خاکبرداری پروژه» را نیز برعهده خواهد گرفت تا با کمک دانشگاه آزاد، دیوار دانشگاه عقب‌نشینی کند و عملیات جابه‌جایی تاسیسات و دکل‌های برق به سرعت انجام شود، تنها ساعتی پس از پایان این نطق حمایتی، آستین‌ها را بالا زد و سوار بر یک دستگاه بولدوزر وارد گود شد. آنچه اما از تصاویر منتشرشده از این «فرانظارت میدانی» در فضای مجازی پیداست، نه اقدام با بولدوزر در راستای خاکبرداری، بلکه آن‌طورکه پیش از این اشاره شد، تخریب دیوار به مدد چنگک‌های پرتوان بولدوزر بود. بولدوزری که علاوه بر راننده، یک مرد میانسال کت‌وشلواری را نیز به عنوان سرنشین شاهد بود و در حالی اقدام به تخریب دیوار دانشگاه آزاد می‌کرد که ظاهرا مسوولان دانشگاه آزاد هم مخالفتی با عقب‌نشینی نداشتند.
آن‌طورکه روابط عمومی دانشگاه آزاد در اطلاعیه‌ای که در پی پرمخاطب شدن ویدیوی تخریب بخشی از دیوار این دانشگاه توسط بولدوزر حامل نماینده نجف‌آباد منتشر کرد، موردتاکید قرار داده، «احداث تقاطع غیرهمسطح در این میدان که از نقاط حادثه‌خیز و ناایمن راه‌های استان است، به دلیل همجواری با دانشگاه و اینکه محل تردد روزانه دانشجویان، اساتید و کارکنان این واحد دانشگاهی است، همواره یکی از مطالبات جدی دانشگاه از مسوولان شهرستان و استان بوده و دایما پیگیری می‌شده است.» همچنین درحالی‌که بنابر توضیحات ابوترابی علت این اقدام نامتعارف او، «آزادسازی زمین‌های در اختیار دانشگاه آزاد» بوده، روابط عمو//می این دانشگاه در همین اطلاعیه تاکید کرده است: «تقاضای رسمی آزادسازی حدود ۴ هزار متر مربع از اراضی حاشیه جنوبی دانشگاه به انضمام نقشه‌های اجرایی این طرح، طی نامه شماره ۴۰۰/۴۳۷۹۴ مورخ ۲۵/۷/۱۴۰۰ و پس از جلسه مورخ ۱۱/۷/۱۴۰۰ (اولین جلسه با حضور مسوولان دانشگاه برای موضوع آزادسازی) به دانشگاه اعلام و دانشگاه نیز بلافاصله موضوع را جهت انجام مراحل اداری و اخذ مجوزهای لازم از مراجع بالادستی در سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی، در دستور کار قرار داد که مراحل اداری آن با پیگیری‌های مداوم و مستمر در حال نهایی شدن است.» این اطلاعیه همچنین آورده است: «در جلسه ۱۱/۷/۱۴۰۰ دانشگاه خواستار مهلت حداقل یک‌ماهه پس از ابلاغ نقشه‌های اجرایی طرح برای طی سلسله‌مراتب اداری، عقد توافقنامه و تعیین تعهدات شهرداری و اخذ مجوزهای لازم شد که مورد موافقت اعضا قرار گرفت.»
با این حساب دانشگاه آزاد نه‌تنها مخالف آزادسازی زمین مورداشاره نبوده، بلکه خود پیگیر موضوع بوده است. موضوع اما از این هم جالب‌تر خواهد بود، وقتی بدانیم که ابوترابی نیز بر این نگاه و رویکرد دانشگاه آزاد واقف بوده و حتی اذعان کرده که مسوولان این دانشگاه با پیشبرد پروژه همراهی کرده‌اند. این نماینده اصولگرای مجلس در توضیحاتی که پس از حاشیه‌ساز شدن بولدوزرسواری‌اش در اختیار خبرگزاری فارس قرار داده، از این فراتر رفته و با بیان اینکه «رییس دانشگاه آزاد نجف‌آباد نهایت همراهی را داشت»، گفته است: «همراهی رییس دانشگاه آزاد واحد نجف‌آباد قابل‌تقدیر است.» هرچند او «بروکراسی اداری» را «مانع اقدام» خوانده و گفته است: «درحالی‌که پروژه معطل بود و هوای سرد هم نزدیک است، نیاز بود قسمتی از زمین‌های دانشگاه آزاد که توسط مردم به دانشگاه آزاد داده شده، آزاد شود.»
این تعامل میان نماینده نجف‌آباد و مسوولان دانشگاه آزاد این شهرستان تا حدی است که حتی پس از این اتفاق عجیب هم ظاهرا کدورتی میان دو طرف وجود ندارد و دست‌کم رییس دانشگاه آزاد تاکید کرده بنای شکایت از نماینده نجف‌آباد ندارد. نکته‌ای که در اطلاعیه قوه قضاییه که روز گذشته و در پی داغ شدن این بحث صادر شد، مورد تاکید قرار گرفته است. حال اینکه ابوترابی چرا به‌رغم اذعان به «همکاری قابل‌تقدیر رییس دانشگاه آزاد نجف‌آباد» با عملیات اجرای پروژه عمرانی که آن را «مثال‌زدنی» توصیف کرده، خود سوار بر بولدوزر وارد اقدام و عمل شده، پرسشی است که هنوز پاسخی برای آن نداریم. به‌خصوص آنکه اگرچه ابوترابی گفته گذر زمان و «بروکراسی اداری» او را به این نتیجه رسانده که نسبت ‌به تخریب دیوار با بولدوزر اقدام کند اما آنچه مسلم است هنوز حتی موعد اتمام آن مهلت یک‌ماهه‌ای که دانشگاه آزاد درخواست کرده، سر نرسیده و حتی اگر این روش، راه حل پیشبرد پروژه باشد، قاعدتا باید طی روزها و هفته‌های پیش‌رو درصورت عدم اجرای تعهدات دانشگاه آزاد شاهد می‌بودیم.
اینها البته نافی این مهم نیست که اساسا چنین اقدامی نه برازنده جایگاه نمایندگی ملت است، نه در حیطه اختیارات و وظایف یک نماینده مجلس. نماینده‌ای که نهایتا می‌تواند بر روند اجرای چنین پروژه‌ای نظارت کند و اگر با برآوردهای کارشناسی‌اش همخوان نبود، موضوع را از طریق ابزارهایی که قانون در اختیار پارلمان قرار داده، دنبال کند. ابزارهایی که اتفاقا تا طرح سوال و استیضاح شخص وزیر مربوطه و حتی فراتر از آن، استیضاح بالاترین مقام اجرایی کشور نیز اثرگذاری دارد. هرچند احتمالا پیگیری‌هایی از این دست فاقد این میزان بازتاب رسانه‌ای خواهد بود که در پی «فرانظارت میدانیِ» اخیر نماینده اصولگرای نجف‌آباد شاهد بودیم/اعتماد