تاکید شورای امنیت بر بازگشت آمریکا و ایران به تعهدات برجام

شورای امنیت سازمان ملل متحد روز چهارشنبه نشستی برای بررسی یازدهمین گزارش دبیر کل این سازمان درباره روند اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ برگزار کرد.
پانزده عضو شورای امنیت درباره یازدهمین گزارش دبیرکل سازمان ملل متحد درمورد توافق برجام گفت‌وگو و از این گزارش حمایت کردند. دبیرکل سازمان ملل متحد هر شش ماه یک بار درباره برجام به شورای امنیت گزارش می‌دهد.

امروز در تازه‌ترین گزارش، آنتونیو گوترش از جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا خواسته که طبق توافق برجام در سال ۲۰۱۵، تمام تحریم‌ها علیه این کشور را لغو یا تعلیق کند. همچنین از ایران خواسته شده که به اجرای تعهدات کامل خود در برجام بازگردد و فورا همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را از سر گیرد.

نماینده آمریکا در سازمان ملل متحد در جلسه شورای امنیت درباره برجام گفت آخرین دور مذاکرات هسته‌ای وین “به شفاف شدن گزینه‌های پیش روی تهران و آمریکا برای تصمیم‌گیری” کمک کرد تا به یک مسیر مشترک بازگردند.

جفری دلارنتیس اضافه کرد: “آمریکا متعهد است که نگذارد ایران هیچ وقت به سلاح هسته‌ای دست پیدا کند، و ما معتقدیم که دیپلماسی در هماهنگی با متحدان و شرکای منطقه‌ای بهترین راه برای رسیدن به این هدف است.”
درخواست بریتانیا از ابراهیم رئیسی

باربارا وودورد، نماینده بریتانیا در سازمان ملل متحد با حمایت از یازدهمین گزارش دبیرکل سازمان ملل و مذاکرات احیای برجام در وین تاکید کرد که هم آمریکا باید به برجام بازگردد هم ایران تعهداتش را انجام دهد.

باربارا وودورد گفت با بیان اینکه “مذاکرات نمی‌تواند تا ابد ادامه پیدا کند”، درباره “نقض تعهدات برجام توسط ایران” ابراز نگرانی کرد.

او در پایان با نام بردن از ابراهیم رئیسی به عنوان رئیس جمهور جدید ایران، از او خواست ایران را وارد مسیر متفاوتی کند و “شهروندان دوتابعیتی بریتانیا” را آزاد کند. این دیپلمات انگلیسی گفت: او می‌تواند این کار را با پرداختن به نگرانی‌ها درباره برنامه هسته‌ای ایران، خاتمه دادن به فعالیت‌های ثبات‌زدای ایران و نقض حقوق بشر و آزاد کردن شهروندان انگلیسی بازداشت‌شده در ایران انجام دهد.

در واکنش مجید تخت‌روانچی، نماینده ایران در سازمان ملل متحد این اتهام‌ها را رد کرد و موضوع حقوق بشر را خارج از مساله جلسه دانست.

نماینده ایران در سازمان ملل متحد از باقی ماندن تحریم‌های آمریکا علیه کشورمان انتقاد کرد و گفت که ایران هم در برابر خروج ایالات متحده از توافق برجام حق اقدامات متقابل در کاهش تعهدات داشته است.

نماینده ایران در شورای امنیت گفت که سیاست “فشار حداکثری” دولت دونالد ترامپ در دوره ریاست جمهوری جو بایدن هنوز هم ادامه دارد.
موضع چین در نشست شورای امنیت

در همین حال نماینده چین در سازمان ملل از ایالات متحده آمریکا خواست با توجه به اینکه نخستین کشوری بوده که از توافق هسته‌ای خارج شده بدون هیچ قید و شرطی به این توافق بازگردد.

او گفت: آمریکا در اقدامی یکجانبه از برجام خارج شده و بر عهده این کشور است که بدون هیچ پیش‌شرطی نخستین گام را برای بازگشت به این توافق بردارد.ایران نیز بر همین اساس باید به پایبندی کامل برجام برگردد.»

نماینده آلمان هم با تأکید بر اینکه برجام جایگزین منطقی ندارد خواستار مصالحه طرف‌ها مختلف برای رسیدن به راه حل منطقی درباره احیای این توافق شد.

او گفت: «برجام هیچ جایگزین منطقی ندارد. ما می‌دانیم بازگرداندن این توافق به حیات، کاملاً امکان‌پذیر و شدنی است.مذاکرات نمی‌تواند بدون مصالحه به سرانجام برسد. ما با ارزیابی برخی از همکارانمان مبنی بر اینکه گام‌های هسته‌ای ایران کاملاً بازگشت‌پذیر هستند موافق نیستیم.این اقدامات باعث کسب دانش‌های تکنولوژیکی می‌شوند و منافع منع‌اشاعه‌ای برجام را تضعیف می‌کنند.»

دفاع روسیه از ایران

در این جلسه نماینده روسیه اتهامات کشورهای غربی درباره فعالیت‌های موشکی ایران را رد کرده و تصریح کرد طرف‌های غربی چنانچه خواستار توافق با ایران هستند سیاست «دیوسازی» از ایران را کنار گذاشته و احترام متقابل را در دستور کار قرار دهند.

او گفت: «اتهامات همکاران غربی‌مان درباره برنامه موشک‌های بالیستیک ایران هیچ اساسی ندارند و متکی به هیچ واقعیتی نیستند.کاملاً غیرقابل قبول است نماینده ایالات متحده که کشور خودش ناقض قطعنامه ۲۲۳۱ است ایران را به نقض مفاد این قطعنامه متهم کند.»

دیپلمات روسیه‌ای همچنین تصریح کرد: «سال‌ها است ما از شریکانمان خواسته‌ایم عقل سلیم خود را به کار بگیرند و برای آنها یک منطق ساده را توضیح داده‌ایم. اگر هدفتان رسیدن به توافق است نباید از ایران دیوسازی کنید و وانمود کنید که این کشور منشأ همه شرها است. ایران، یک شریک تمام‌عیار است که منافع، نگرانی‌ها و برداشت‌های خود از مخاطرات امنیتی را دارد. در روابط بین‌الملل لازم نیست کشورها یکدیگر را دوست بدارند اما باید با همدیگر با احترام برخورد کنند.»

او در ادامه تأکید کرد: «اگر این اصل در رفتار با ایران رعایت شود، روند [توافق با این کشور] سریع‌تر و آسان‌تر خواهد شد.»

نماینده روسیه همچنین گام‌های هسته‌ای ایران بعد از خروج آمریکا از برجام را «واکنشی مشروع» به اقدام طرف آمریکایی توصیف کرد.

او خاطرنشان کرد: «تمامی گام‌های ایران در متوقف کردن تعهدات برجامی‌اش، نقض ارادی توافق، آن‌طور که برخی از همکارانمان تلاش می‌کنند نشان دهند نیست.بلکه گام‌های ایران نوعی واکنش مشروع به عدم پایبندی آمریکا به توافق است.»

نماینده روسیه علاوه بر این، یادآوری کرد دولت فعلی آمریکا عملاً در حال ادامه سیاست فشار حداکثری است که دولت پیشین آمریکا آغاز کرد.

او گفت: «متأسفانه هنوز شاهد بازنگری واقعی در تصمیم‌های دولت سابق آمریکا نیستیم و طرف آمریکایی عملاً دارد سیاست فشار حداکثری علیه ایران را ادامه می‌دهد.»

او در بخش دیگری از اظهاراتش خاطرنشان کرد: «آمریکا همچنان ناقض قطعنامه ۲۲۳۱ است و به عنوان مثال، محدودیت‌های یکجانبه مربوط به ممنوعیت‌های تسلیحاتی علیه ایران را، علی‌رغم برداشته شدن تمامی محدودیت‌های سازمان ملل علیه این کشور حفظ کرده است.»

دیپلمات روسیه همچنین یادآوری کرد مسائل مربوط به امنیت منطقه خارج از چارچوب مذاکرات برجام هستند و بایستی از طریق مذاکره میان کشورهای منطقه حل و فصل شوند.

او گفت: مسائل مربوط به امنیت منطقه خارج از چارچوب مذاکرات برجام هستند. این مسائل، احتمالاً باید در آینده مورد بحث قرار بگیرند که کارکرد برجام، کاملاً احیا شده است.رویکرد ما درباره راه‌اندازی چارچوبی برای رایزنی درباره امنیت خلیج فارس برای شما شناخته شده است.»
هشدار فرانسه درباره فرصت نامحدود برای مذاکره

نماینده فرانسه در سازمان ملل متحد نیز با اشاره به اینکه وقت مذاکرات وین درباره برجام نامحدود نیست خواستار جمع‌بندی هر چه سریعتر این گفتگو‌ها و بازگشت به برجام شد.

او گفت: «بعد از شش دور مذاکرات برجام، معیار‌های بازگشت به برجام به روشنی مشخص شده‌اند. اکنون وقت آن است که تصمیم‌های شجاعانه‌ای گرفته شوند؛ بنابراین وقت آن است که مذاکرات خاتمه یافته و به همه طرف‌ها اجازه داده شود تا فوراً به توافق برگردند. روند مذاکرات نمی‌تواند برای مدت نامحدود ادامه پیدا کند، زیرا در صورت گذشت زمان زیاد، معیار‌های بازگشت به برجام و منافع آن دیگر یکی نخواهد بود.»

نماینده فرانسه همچنین از محدود شدن فعالیت‌های نظارتی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ایران ابراز نگرانی کرد و از ایران خواست دسترسی کامل این نهاد بین‌المللی را برقرار کند.

دیپلمات فرانسوی گفت: «اینکه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قادر به انجام فعالیت‌های نظارتی خود در ایران نیست بسیار نگران‌کننده است. از ایران می‌خواهیم همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را از سر گرفته و فوراً دسترسی کامل این نهاد بین‌المللی را برقرار کند.»

نماینده فرانسه در بخش دیگری از اظهاراتش گفت که پاریس، علاوه بر مسائل هسته‌ای اختلافات دیگری با ایران دارد که باید به آن‌ها پرداخته شود.

او گفت: «ما فراتر و بالاتر از این توافق هسته‌ای، نگرانی‌های دیگری از امنیت منطقه و جهان داریم که باید با مشارکت شرکا و کشور‌های منطقه به آن‌ها هم پرداخته شود.»
استقبال گوترش از بازگشت به برجام

گزارش دبیرکل سازمان ملل متحد همزمان با بروز تازه‌ترین اختلاف میان بازوی نظارتی سازمان ملل یعنی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و ایران تهیه شده است. مدیر کل آژانس به دبیرکل سازمان ملل و شورای امنیت نوشته که ایران برای انجام نظارت بر فعالیت‌های هسته‌ای “همکاری نمی‌کند.”

این اختلاف هم بر گزارش دبیرکل سازمان ملل متحد و هم بر مذاکرات وین اثر گذاشته و مشخص نیست مذاکرات وین کی از سر گرفته شود. دور ششم مذاکرات احیای توافق برجام هفته گذشته در وین پایان یافت و کارشناسان طرف‌های مذاکره برای مشورت به پایتخت‌های خود بازگشتند.

از یک سو وضعیت سیاسی داخلی ایران با انتخاب رئیس‌جمهور جدید متفاوت شده است و دقیقا مشخص نیست دولت آینده چه مسیری را در زمینه برجام در پیش خواهند گرفت.

با این حال گوترش از تحولات شش ماه گذشته در زمینه مذاکرات احیای برجام و احتمال پیوستن دوباره آمریکا به توافق برجام استقبال کرده است.
در گزارش گوترش چه آمده است؟

در گزارش یازدهم دبیرکل سازمان ملل متحد به شورای امنیت آمده است که از دسامبر ۲۰۲۰ ایران قدم‌هایی به قول او “نگران‌کننده‌ای” را به سوی کاهش تعهدات خود در قالب برجام برداشته است از جمله نصب سانتریفیوژ‌های پیشرفته نوع آی‌آر-۲ام و نوع آی‌آر-۴، افزایش غنی‌سازی اورانیوم به ۶۰ درصد، و آغاز فعالیت‌های تحقیقاتی برای ساخت فلز اورانیوم برای سوخت رآکتور تحقیقاتی تهران.

در این مطلب به گزارش سازمان بین‌المللی انرژی اتمی اشاره شده که در آن تخمین زده شده بود در ماه مه امسال ذخیره اورانیوم غنی شده ایران ۳ هزار و ۲۴۱ کیلوگرم بوده که بسیار بالاتر از ۲۰۲ کیلوگرم مجاز است.

بخش بزرگی از گزارش به برنامه موشکی ایران و ۸ نامه‌نگاری کشورهای مخالف برنامه موشکی ایران و شکایت آنها به سازمان ملل و پاسخ‌های ایران و حمایت نماینده روسیه اختصاص دارد. از جمله نامه ۱۸ فوریه ۲۰۲۱ بریتانیا، آلمان و فرانسه به سازمان ملل و هشدار درباره برنامه موشکی ایران و ماهواره ذوالجناح.

چند روز بعد در دوم ماه مارس نماینده روسیه در نامه‌ای به سازمان ملل با دفاع از ایران نوشته که برنامه موشکی ایران ناقض تعهدات برجام نیست و مسکو از این بابت مطمئن است.

منبع:فرارو