با دولت اصولگرا روابط ایران و غرب پرتنش خواهد شد؟

یک کارشناس سیاست خارجی و حقوقدان بین الملل به رویکرد محافظه کاران در خصوص برجام پرداخت و به این سوال پاسخ داد که آیا این میراث ملی می شود و یا همچنان دستاویزی برای موضوعات جناحی خواهد بود.

به گزارش خبرآنلاین، رضا نصری در این باره گفت: محافظه‌کاران در خوش‌بینانه‌ترین حالت از دستاوردهای برجام بهره‌برداری خواهند کرد و تاثیرات مثبت آن بر اقتصاد و معیشت مردم را به نام خود و قابلیت‌های مدیریتی خود ثبت خواهند کرد. در بدترین حالت،‌ با رفتارها و گفتارهای نامتعارف در مجامع بین‌االمللی، اتخاذ سیاست‌های حساسیت‌برانگیز و فقدان دانش فنی آن را بر باد خواهند داد. اگر تیم مذاکره‌کننده در وین موفق شود به یک توافق دست یابد، حفظ آن توافق در سال‌های آینده مستلزم تلاش مستمر از سوی همه کشورهای متعاهد خواهد بود. در واقع، برجام مانند نهالی است که نیازمند باغ‌بانی و نگه‌داری است تا از گزند تغییرات سیاسی و تحولات بین‌المللی در سال‌های آینده – تا زمان انقضاء – در امان بماند. طبیعتاً دولت بعدی در ایران باید هم از نظر رویکرد سیاسی و هم از نظر دانش فنی کفایت و قابلیت لازم را برای حفظ و نگه‌داری از این توافق داشته باشد. در سال‌های گذشته، برخی از نامزدهای کنونی انتخابات مواضع تندی علیه برجام داشتند و حتی هرگونه تعامل با غرب و آمریکا را نوعی «تسلیم» و «ذلت» و «سازش» می‌دانستند. پس در اینکه باور راسخ به حفظ برجام و باغ‌بانی از آن داشته باشند، محل تردید است. در حوزه قابلیت و دانش فنی نیز، کارنامه برخی از آن‌ها در زمان مسئولیت‌شان کارنامه درخشانی نیست. در هر حال، تمام قطعنامه‌های شورای امنیت در زمان آن‌ها با اجماع کامل جهانی علیه ایران به تصویب رسید و برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران نیز در زمان آن‌ها به مهم‌ترین بحران بین‌المللی کشور در هشتاد سال اخیر تبدیل شد. در واقع، آن‌ها در عرض هشت سال مذاکره با غرب نتوانسته بودند حتی بر سر «کلیات» با طرف مقابل به یک توافق موفق دست یابند، چه برسد به اینکه آن‌ها را متقاعد کنند قطعنامه فصل هفتمی شورای امنیت لغو کنند! انتقاداتی هم که برخی از آن‌ها در سال‌های اخیر نسبت به برجام مطرح می‌کردند، حاکی از این است که تسلط و دانش کافی نسبت به متن قرارداد هم ندارند. یعنی گاه حتی در ترجمهٔ یک اصطلاح فنی حقوقی – مثلاً در حوزه حقوق اتحادیه اروپا – دچار اشتباه می‌شدند و بر اساس همان اشتباه به برجام و تیم مذاکره‌کننده ایراد می‌گرفتند. این‌ها مواردی است که موجب نگرانی برای آینده برجام و تحریم‌ها می‌شود.

وی در پیش بینی احتمال لغو تحریم ها گفت: در واقع، پیش‌بینی می‌کنم در چنین شرایطی جریان متخاصم بتواند – با بهره‌برداری از ظرفیت‌های حقوقی و حساسیت‌هایی که می‌توانند به راحتی نسبت به یک فرد یا یک جریان خاص بوجود بیاورد – این بار «اروپا» را به سمت کارشکنی و دردسر سازی در برجام هدایت کند. به نظرم دولت اصولگرای بعدی به شدت با اروپا دچار تنش و معضل خواهد شد.

این کارشناس در پایان در تحلیل فضای مثبت شکل گرفته در خاورمیانه و تاثیر مثبت آن برای ایران نیز گفت: کشورهای همسایه تجربهٔ فشار حداکثری و همکاری با تندترین جناح واشنگتن علیه ایران را آزموده‌اند. اما امروز می‌بینند علیرغم سه سال فشار بی وقفه، دولت آمریکا مجدداً بر سر میز مذاکره بازگشته و خواستار احیای برجام شده است. آن‌ها معتقدند احیای برجام نیز موجب رشد اقتصادی ایران خواهد شد، جایگاه راهبردی ایران را ارتقأ خواهد بخشید و نقش تهران را در مناسبات بین‌المللی و منطقه‌ای پُررنگ‌تر خواهد کرد. علاوه بر این، آن‌ها تصور می‌کنند تجربهٔ موفق مذاکرات وین مستعد این است که تهران و واشنگتن را به سمت «مدیریت تنش» یا «تعلیق تنش» از طریق تعامل دیپلماتیک سوق دهد و تکرار تجربه باعث شود فشارها و تنش‌های فرسایشی از روی تهران پس از چند دهه برداشته شود. طبیعتاً، این اتفاق بر محاسبات عربستان سعودی و اقمار آن نیز در قبال ایران تاثیر بسزایی داشته و آن‌ها را ترغیب کرده تا به پیشنهاد تعامل مستقیم با ایران سرانجام پاسخ مثبت بدهند. چنانچه دولت بعدی بتواند از برجام به خوبی در برابر فشارهای جریان متخاصم محافظت کند، تنش‌زدایی در منطقه نیز در دسترس خواهد بود. البته شرط لازم این است که دولت بعدی عزم و توان و دانش فنی لازم را برای محافظت از برجام داشته باشد و طرف مقابل نیز حاضر به تعامل با آن باشد.