سوال بزرگ: آیا مصلحت انتخابات مهم نیست؟

جعفر گلابی در روزنامه اعتماد نوشت:بالاخره سمت و سوی انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۴۰۰ با تایید صلاحیت ۷ نفر روشن شد و اگرچه بسیاری از نخبگان و ناظران و بخشی از جامعه که مسائل سیاسی را دنبال می‌کنند را شوکه کرد ولی مجموع رویدادهای چند سال اخیر تا حدودی همین روند را نشان می‌داد و تنها خیل خوشبینان بودند که انتظار دیگری داشتند. در مقابل با حضور جدی و حداکثری مردم در انتخابات، مشارکت و مسوولیت‌پذیری قاطبه مردم در همه زمینه‌های ضروری به دست می‌آید و اداره کشور آسان و پرثمر و پرسرعت می‌شود. مردمی که حاکمان خود را انتخاب می‌کنند و با آنها احساس قرابت دارند، افزون بر اعتماد کردن از سیاست‌ها و تصمیم‌های گرفته شده، حمایت می‌کنند و بی‌اغراق نیاز به مدیریت‌های نبوغ‌آسا و قهرمانان مقابله با مشکلات و معضلات که البته اغلب فقط شعاردهندگان خوبی هستند، برطرف می‌شود. تجربه ثابت کرده است در بسیاری از زمینه‌ها با عدم مشارکت بالای مردم حتی قوانین که حتما دارای نقاط ضعف و خلل هستند به سرعت کارکرد خود را از دست می‌دهند و قانون به ضد خودش تبدیل می‌شود و فساد می‌آورد. به عبارت روشن‌تر بدون جلب مشارکت واقعی و احساس مسوولیت مردم در اداره امور بهترین قانون‌ها و بهترین مدیران هم کاری از پیش نمی‌برند و اغلب، کار به داغ و درفش می‌کشد که آن هم کارکردی حداقلی دارد. انواع نابسامانی‌های موجود حاصل عدم سرمایه‌گذاری روی جذب مشارکت و احساس مسوولیت مردم است. ما کاری کرده‌ایم که همه احساس کنند باید فقط به فکر خود باشند و گلیم خویش را از آب بیرون بکشند! عده‌ای در انواع صور آن با زبان و عمل خویش این پیام را به مردم ارسال می‌کنند که مملکت مال آنها نیست، تمایلات مردم ارزش چندانی ندارد! مملکت ملک طلق عده‌ای از تصمیم‌گیران است و آنها هستند که صلاح همه را تشخیص می‌دهند! این پیام خسارت‌های عظیمی به بار می‌آورد و یأس و ناامیدی را در جامعه به اوج می‌رساند و همکاری و تعامل جامعه را مخدوش می‌کند. اتفاقا انتخابات کلید پیام‌رسانی مناسب و مثبت به مردم است، انتخابات اهمیت استراتژیک و اساسی و تاریخی دارد و حاصل مبارزات حداقل یک قرن اخیر مردم برای تسلط بر سرنوشت خویش است، با جدی و رقابتی شدن انتخابات‌ها افراد ملت این احساس نجات‌بخش را پیدا می‌کنند که همه با هم باید مسیر پیشرفت کشور را تعیین و آن را بسازیم و از مرزهایش دفاع کنیم و از هر خسارتی که ممکن است به وجود ‌آید، جلوگیری کنیم. نه ‌تنها ضروری است که مردم از میان گزینه‌های مختلف موارد دلخواه خود را انتخاب کنند بلکه باید احساس کنند که به انتخاب آنها احترام گذاشته می‌شود و کشور براساس تمایلات جامعه اداره می‌شود. بر این اساس دولتی که با سازوکار رقابتی و آزادانه و حداکثری تشکیل نشود با هر میزان از توانایی و مدیریت موفق به رفع موانع و انبوه مشکلات فزاینده نخواهد شد. در انتخابات پیش رو انواع سلایق و گرایش‌ها به صحنه آمدند و نمایندگانی معرفی کردند و امیدهای اجتماعی رو به افزایش بود ولی فقط ۷ نفر تایید شدند که ۵ نفر از آنها گرایش همسو دارند. شورای نگهبان معتقد است که کار او طبق قانون فقط بررسی صلاحیت‌هاست و رقابتی کردن انتخابات براساس مصالح کشور از حیطه وظایفش خارج است. در این صورت این سوال بزرگ پدید می‌آید که پس در این موضوع بسیار مهم و کلیدی و اساسی تکلیف مصالح عالیه کشور چه می‌شود؟ اگر قانون اساسی برای موضوعات جزیی و قوانین عادی، سازوکاری برای تشخیص مصالح نظام در نظر گرفته است، چگونه در این موضوع خطیر برای تعیین مصالح راهکاری تعبیه نکرده است؟ در اینجا یا یک خلأ قانونی وجود دارد یا قانونگذار نیازی به آن ندیده و حضورکاندیداهای واجد شرایط از سلایق و گرایشات مختلف را بدیهی دانسته است. حضوری که انتخابات و هزینه‌ها و تبعات مختلف آن را با معنا می‌کند. به هر حال اکنون نهاد انتخابات با پرسش و چالش جدی مواجه شده و ظاهرا مطلوب برخی همین است و اساسا نیاز نمی‌بینند که انتخابات، میزان و فصل‌الخطاب بسیاری از مجادلات و دو راهی‌ها و منشأ تصمیم‌ها و سیاست‌های مهم و انرژی‌دهنده جدید باشد. در چنین شرایطی با انبوه مشکلاتی که کشور با آن روبه‌رو است شاید ابتدا و برای اقناع مردم گشایش‌هایی صورت گیرد ولی به سرعت سختی‌های کار که نیاز به مشارکت مردم دارند از راه می‌رسند و یکدست بودن حاکمیت هم کارگر نخواهد افتاد کما اینکه حداقل یک ‌بار همه قوا و نهادهای کشور، حامی و مقوم دولت شدند و نتیجه‌اش را دیدیم.