گشت ارشاد ؛ عطوفت به‌جای خشونت

گشت ارشاد ؛ عطوفت به‌جای خشونت

هفته‌های اخیر اقشار مختلف جامعه به موضوع چگونگی برخورد با آنچه «بدحجابی» نام‌ می‌گیرند واکنش‌هایی را به‌همراه داشته و حتی نظر کارشناسان و افراد سیاسی را برانگیخته است و به‌نوعی از طرفین بخواهند که با احترام به حقوق شهروندی در مورد مسائل اجتماعی و فرهنگی نظیر حجاب به گفت‌وگو بپردازند، ولی حالا که چند روز از این حواشی دور نشده‌ایم ویدئویی در فضای مجازی منتشر شد که رفتاری خشونت آمیز را از سوی پلیس به نمایش گذاشت، به‌نحوی که پلیس را مجبور به عذرخواهی از خانواده فردی که توسط گشت ارشاد بازداشت شده بود، نمود. در این ویدئو می‌بینیم، مادری که فرزندش به‌دلیل آنچه بد‌حجابی عنوان شده توسط «ون‌های امنیت اخلاقی» دستگیر شده است، خود را در مقابل مسیر حرکت ون پلیس قرار می‌دهد و با التماس و اشاره به اینکه فرزندش بیمار است از ماموران پلیس می‌خواهد تا دخترش را رها کنند ولی راننده خودرو بدون در نظر گرفتن وضعیت فرزند و التماس‌های مادرانه و بدون اینکه ترمز کند به راه خود ادامه می‌دهد. این موضوع بار دیگر این بحث را مطرح می‌کند که نیروی انتظامی با توجه به همه زحماتی که برای آرامش جامعه انجام می‌دهد باید در نوع برخورد خود با شهروندان تجدید نظر انجام دهد.
پلیس عذرخواهی کرد
پلیس تهران صبح روز گذشته و بعد از دست به دست شدن فیلم برخورد نادرست پلیس امنیت اخلاقی با شهروندان بلافاصله در اطلاعیه‌ای از برخورد با سرتیم گشت انتظامی به خاطر برخورد خارج از ضوابط با یکی از شهروندان خبر داد. در این اطلاعیه پلیس تهران بزرگ که خطاب به شهروندان منتشر شده است آمده است: در پی اطلاع از برخورد خارج از ضوابط یکی از گشت‌های پلیس با یکی از شهروندان موضوع به سرعت رسیدگی و با سرتیم این واحد انتظامی به‌دلیل سو مدیریت برخورد انضباطی شد.
واکنش فرمانده ناجا به رفتار مامورن پلیس
«سردار حسین اشتری»، فرمانده نیروی انتظامی در مردادماه سال گذشته در آئین تجلیل از خبرنگاران و اصحاب رسانه در مورد نوع برخوردهایی که ماموران با شهروندان دارد گفت: در جریان اجرای مأموریتــ‌ها ممکن است قصور یا اشتباهی توسط یکی از نیروهای پلیس سر بزند که نباید یک رفتار اشتباه یا اشکال در شیوه اجرای مأموریت را به آحاد کارکنان خدوم و ایثارگر نیروی انتظامی و مجموعه عظیم نیروی انتظامی تعمیم داد. وی با بیان اینکه نسبت به  اشتباهات کاری یا رفتاری برخی از همکاران نه تنها بی‌تفاوت نیستیم بلکه از مردم عذرخواهی کرده‌ایم و برخوردهای لازم با فرد خاطی صورت گرفته، افزود: در تنوع و تکثر مأموریتهای پلیس نمی‌توان  از این دست اتفاقات ناگریز شد هر چند معتقدیم که حتی یک مورد هم زیاد است.
خطر تغییر چهره پلیس نزد مردم
«امیرمحمود حریرچی»، آسیب‌شناس اجتماعی و عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی در پاسخ به این سوال که نوع برخورد پلیس با شهروندان چه تاثیری در جامعه دارد، به‌خبرنگار «آرمان امروز» می‌گوید: «فلسفه پلیس این است که بر اساس عرف و قوانینی که در جامعه وجود دارد بتواند نظم و امنیت را برای شهروندان تامین کند تا شهروندان بتوانند با تکیه بر امنیتی که در شهرها و روستاها وجود دارد در آرامش زندگی کنند ولی رفتارهایی که از برخی ماموران پلیس مشاهده می‌شود می‌تواند کل سیستم انتظامی ایران را زیر سوال ببرد و خدمات آنها را کم‌رنگ کند. باتوجه به اینکه مسئولان رده بالای انتظامی بر رفتار همراه با آرامش ماموران با شهروندان تاکید دارند ولی باز هم در این حوزه نیاز به آموزش‌ها و برخوردهای جدی‌تری داریم.»
این جامعه شناس با اشاره به اینکه ماموران باید باتوجه به شرایط با شهروندان برخورد کنند ادامه می‌دهد: «طبق قانون ماموران پلیس به‌عنوان ضابط قضایی محسوب می‌شوند. با توجه به این تعریف باید انتظار داشته باشیم که یک مامور پلیس باید با توجه به شرایطی که رخ می‌دهد با شهروندان برخورد می‌کند. باتوجه به وضعیت به وجود آمده در جامعه که با افزایش روز افزون جرایم خرد روبه‌رو هستیم انتطار داریم که ماموران پلیس با مجرمان و اوباش که نظم جامعه را برهم می‎زنند برخورد خشن داشته باشند نه اینکه با یک مادری که نگران وضعیت فرزندش است برخورد خارج از عرف داشته باشند. این موضوع مستقیما به اعتمادی که شهروندان نسبت به پلیس دارند آسیب خواهد رساند. تک تک ماموران پلیس باید بدانند که کوچک‌ترین رفتار آنها از سوی شهروندان واکنش‌ برانگیز خواهد بود.»
حریرچی با تاکید بر اینکه پلیس باید در مقابله با ترویج خشونت گام مثبت بردارد می‌گوید: «طبق آخرین آماری که توسط پزشکی قانونی منتشر شدن نشان می‌دهد که روزانه ۳۰۰ درگیری فیزیکی بین شهروندان تهرانی رخ می‎دهد که منجرب به جرح می‌شود و پرونده قضایی برای آنها تشکیل می‌شود. این آمار به‌خوبی نشان می‌دهد که وضعیت خشونت در جامعه به چه وضعیتی رسیده است که عامل اصلی آن هم وضعیت اقتصادی کشور است. یکی از وظایف پلیس این است که از گسترش خشونت جلوگیری کند نه اینکه خودش به نوعی خشونت را ترویج بدهد. باید به این موضوع هم اشاره کنیم که نوع رفتار پلیس با شهروندان باید با رفتار دیگر نیروهای نظامی و … تفاوت داشته باشد ما از پلیس انتظار داریم در مواردی مانند برخورد با آنچه بدحجابی گفته می‌شود با ملایمت و مهربانی با شهروندان برخورد کنند و به دنبال طرح‌هایی برای جذب اعتماد شهروندان داشته باشند نه اینکه رفتارشان دافعه به وجود بیاورد و در چنین طرح‌هایی که سال‌ها نتیجه‌ای نداشته تجدیدنظر کنند.»
نیاز نیروی انتظامی به آموزش کارکنان
اینکه مسئولان پلیس ایران همواره بر نوع برخورد همراه با آرامش ماموران در مواجه با شهروندان تاکید دارند ولی بازهم می‌بینیم که چنین رفتارهایی همچنان ادامه دارد و در طول سال‌ بارها می‌بینیم که مسئولان پلیس بابت رفتارهای نادرست برخی ماموران از شهروندان عذرخواهی می‌کنند. این موضوع می‌رساند پلیس این چالش را به‌خوبی می‌داند که چنین برخوردهای نادرست که توسط برخی از افراد ناآگاه و آموزش ندیده در سیستم نیروی انتظامی صورت می‌گیرد، می‌تواند به چهره پلیس ضربه بزند و باعث کاهش اعتماد عمومی شود. بی‌شک یکی از وظایف پلیس این است که با آرامش با شهروندان برخورد کنند و در مقابل به‌نظر یکی از خواسته‌های شهروندان از پلیس هم همین موضوع است. در این میان کارشناسان باور دارند که باید آموزش اصول برخورد با شهروندان در زمینه‌ موضوعی که برای جامعه و نظام سیاسی و فرهنگی کشور، اینقدر حائز اهمیت است، بپرازد.