آرمان امروز:‌ در شرایطی که این روزها زنان و دختران ایرانی مطالبات انباشت، از اتفاقات اخیر گلایه دارند و برخی از آنها اعتراضات‌شان را در خیابان‌ها نشان می‌دهند، روز ۲۱ مهر و همزمان با روز جهانی دختر، دیوارنگاره میدان ولیعصر (عج) ضلع شمال غربی، در اختیار سازمان فرهنگی- رسانه ای اوج است بار دیگر جنجال برانگیز شد، این‌بار به دلیل انتشار تصاویر زنان بدون اجازه صاحبان عکس‌ها. این دیوارنگاره با طرحی از مجتبی حسن‌زاده و تصویرهایی از چهره‌های فرهنگی، هنری، ورزشی، علمی، اجتماعی و سیاسی از حوزه بانوان ایران اکران شد. نکته قابل توجه در این دیوارنگاره، تصویر زنانی منتشر شد که خودشان در اعتراضات اخیر یا سال‌های گذشته مانند فاطمه معتمد آریا، معترض بودند. در این دیوار نگاره چهره‌هایی چون پروین اعتصامی، طاهره صفارزاده، بدرالزمان قریب، فاطمه معتمدآریا، نرگس آبیار، ایران درودی، سیمین دانشور، هما روستا، ثریا قاسمی، حمیده خیرآبادی، مرضیه برومند، مریلا زارعی، توران میرهادی، سیده زهرا حسینی، فروغ فرخزاد، پروانه معصومی، مریم میرزاخانی، فاطمه رهبر، بی‌بی‌ مریم بختیاری، زهره کودایی و تعدادی دیگر از بانوان ورزشکار و سیاستمدار به چشم می‌خورد.

اعتراض شدید به دیوار نگاره

همان‌طور که پیش بینی می‌شد یک روز پس از اکران این دیوارنگاره و به‌دنبال اعتراض هنرمندان زنی که در این دیوارنگاره تصویر آنها بدون اجازه منتشر شده در کنار برخی کاربران شبکه‌های اجتماعی، دیوارنگاره میدان ولیعصر تغییر کرد. برخی دیگر از زنان یا خانواده هنرمندانی که در قید حیات نبودند، گفته‌اند که با آنها هماهنگی انجام نشده است. پروانه کاظمی، کوهنورد ایرانی فاتح اورست در واکنش به انتشار تصویرش در دیوارنگاره میدان ولیعصر گفت: « این تصویر فقط برای سواستفاده، نام و تصویر ما زنان ایران استفاده می‌شود!» فاطمه معتمدآریا نیز با انتشار ویدئویی اعتراض شدید خود را به اقدام شهرداری مطرح کرد. مرضیه برومند هم نسبت به این موضوع معترض و خواستار حذف عکسش شد.  فرزند هما روستا هم با انتشار تصویری بی‌حجاب از مادرش اعلام کرده که تصویر او را در این دیوارنگاره مرتبط نمی‌داند و به زعم خودش از این موضوع اعلام برائت کرده است. ژاله علو و ثریا قاسمی، نیز با انتشار متنی در اینستاگرام خواستار حذف‌ تصویرشان شدند. همزمان با این اعتراضات هنرمندان در شبکه‌های اجتماعی، برخی کاربران می‌گویند تا پیش از این فقط نقش «مادری» برای زنان به رسمیت شناخته می‌شد، اما حالا تصویر مفاخر زن بر دیوار شهر نصب می‌شود. برخی دیگر اشاره کرده‌اند که پیش‌تر در دیوارنگاره‌های میدان ولیعصر (عج) تصاویر زنان سانسور شده است.

بیانیه طراحان: اشتباه متوجه نشدند

این در حالی است که که فقط یک روز و بدون هیچگونه دفاعی این دیوارنگاره عظیم، پایین آورده شد و تصویری با شعار «زنان سرمین من ایران» و با پس زمینه سفید، اکران گردید. با این حال سوال اینجاست که در انتشار تصاویر زنان آیا مشورتی با خانه هنرمندان و ورزشکاران گرفته شده و اگر این اقدام در شرایط امروز کشور، با اجازه و مشورت بوده، چرا یک روز پس از اعتراض دسته جمعی تعدادی از هنرمندان، دیوار نگاره پایین آمد. طراحان این پوستر اما توضیح داده‌اند که برخی هدف از دیوارنگاره‌ ولیعصر را اشتباه متوجه شده‌اند  و همین امر باعث شد که خانه طراحان انقلاب اسلامی با صدور بیانیه‌ای، خبر اصلاح طرح فعلی را اعلام کند و نسبت به این مسئله واکنش نشان دهد. متن این بیانیه به این شرح است: «یکی از مهم‌ترین اهداف ما در خانه طراحان انقلاب اسلامی حفظ یکپارچگی ایران عزیز، فارغ از رنگ‌ها، سلیقه‌ها و فرهنگ‌ها بوده است. تصویر حاضر دیوارنگاره میدان ولی‌عصر(عج) نیز بر آن بوده تا به پاسداشت مقام زن، تعدادی از زنان موفق سرزمین‌مان ایران را معرفی کند. برای این روزها که همه جا سخن درباره زنان است، همه باید سعه صدر خود را برای ایران بالا ببریم. ما در یک کشتی هستیم، چه بخواهیم چه نخواهیم. دیوارنگاره جدید میدان ولی‌عصر(عج) به افتخار همه مادران و زنان ایرانی که در راه میهن، از خود گذشتند تا زندگی جاودانه را برای ایران به ارمغان آورند تغییر یافت. ایران، این کهن بوم و بر، با همه اعتقادها، رنگ‌ها و فرهنگ‌های متفاوت فرزندانش به یمن همه‌ شما بانوان ایرانی جاودانه خواهد ماند.» همچنین روز گذشته، مهرداد معظمی مدیر روابط عمومی سازمان اوج در توییتی درباره دیوارنگاره میدان ولیعصر نوشت: «نظر به اصلاح طرح فعلی دیوارنگاره، تا بازگشت مجدد این طرح، امشب (جمعه شب) طرح جدید رونمایی می‌شود. همه باید سعه صدر خود را برای ایران بالا ببریم. ما در یک کشتی هستیم. چه بخواهیم چه نخواهیم. نظر به اصلاح طرح فعلی دیوارنگاره، تا بازگشت مجدد این طرح، امشب طرح جدید رونمایی می‌شود.»

اعتراض به نبود زنان 

در خرداد  ۱۳۹۷ که ایران به جام جهانی فوتبال راه یافته بود، دیوارنگاره‌ای در این میدان ولیعصر که این روزها به ابزاری تبلیغی و رسانه‌ای تبدیل شده، به نمایش درآمد با عنوان «با هم قهرمانیم ‌– یک ملت، یک ضربان» در این تصویر، مردانی از اقوام مختلف ایرانی در حال شادمانی برای حضور کشورشان در جام جهانی بودند و تصویری از زنان وجود نداشت. حذف زنان در این تابلو با انتقادات بسیار زیادی مواجه شد و آنقدر بالا گرفت که طراحان با یک قدم عقب نشینی، آن را پایین آوردند و دیوارنگاره جدیدی با همان عنوان و این بار با حضور تنها یک زن را به جایش نصب کردند!

چرا گروه‌های پشتوانه را از دست داده‌ایم؟

سوالی که در رابطه با این دیوارنگاره مطرح است و کارشناسان در فضای مجازی نیز به آن اشاره داشته‌اند، این است که در تاریخ ۲۵۰۰ ساله و یک‌صد ساله اخیر که در جنبش‌ها و فعالیت‌های مختلف، مفاخر زنان ما این تعداد بودند که تصویرشان بر دیوارنگاره آمد؟ گزینش افراد بر چه معیاری بوده که مسئولان سازمان فرهنگی- هنری اوج را مجبور کرد تصاویر چهره‌های معترض هنری و ورزشی را در کنار افراد معترض منتشر کنند؟‌

دکتر فرزانه ترکان، فعال سیاسی و مدافع حقوق زنان پیرامون پاسخ به این سوالات به خبرنگار «آرمان امروز» می‌گوید: «افرادی که دست به انتشار این پوستر زده‌اند، به‌خوبی می‌دانند که محدودیت چهره‌هایی که مورد تایید آنهاست، آنقدر کم هستند که مجبور شده‌اند به‌سراغ چهره‌های هنری، ورزشی، اجتماعی و سیاسی بروند که آنها نیز به انتشار تصویرشان معترض بودند. متاسفانه آنها به اندازه یک پوستر زن فعال اجتماعی پشتیبان نداشتند و کار به‌جایی رسیده که هر روز زنان پشتیبان‌شان را در زمینه هنری، سیاسی و ورزشی از دست داده‌اند. متاسفانه این موضوع ناراحت کننده است که چرا پشتوانه‌های آنها ضعیف و چنددستگی‌ها باعث شده نتوانند یک گروه همسو از میان چهره‌هایی که مورد تایید و علاقه مردم است را به عنوان پشتوانه خود داشته باشند.

وی درباره اعتراض چهره‌ها و تعویض ۲۴ ساعته پوستر معتقد است تا زمانی که اجازه ندهند که تکثر افکار رخ بدهد، این موضوع هر روز روند کاهشی خواهد داشت و می‌افزاید: «محدود کردن زاویه‌های فکری که اینها دنبال آن هستند به نظر من نتیجه نمی‌دهد و باعث محدود کردن گروه پشتیبان می‌شود. اجازه بدهند سلیقه‌ها، افکار و نظرات غیرهمسو نیز سخن بگویند. آنها باید اجازه بدهند افکار مختلف، سلیقه‌ها و ایده‌های مختلف در جامعه مطرح شود و به شعور مردم احترام بگذارند. اجازه بدهند که مردم مسیر درست را انتخاب کنند. باید این فضای بسته برای زنان باز شود و گرنه باعث کاهش سرمایه‌های اجتماعی خواهد شد و هر روز از تعداد گروه‌های همسو کمتر می‌شود. آنچه که در رسانه ملی و رسانه‌های همسو با دولت در حال رخ دادن است، بسیار خطرناک است که فقط نظر افراد همفکر منتشر و بازگو می‌شود و سلایق مختلف در آنجا رسانه ندارند و اجازه نمی‌دهند که نظرات مخالف در سطح جامعه مطرح شود.