سید عطاالله مهاجرانی: عدالت و رحمت پایه‌های حکمرانی است!

دوم: عدالت در حکومت متناسب با همین دیدگاه معنی پیدا می‌کرد. حاکم مسلمانان به روایت عبدالله بن عباس در حین جنگ جمل، در منطقه ذیقار، در گوشه‌ای داشت کفش‌اش را که پاره شده بود یا بندش گسسته بود، می‌دوخت. امام علی از ابن عباس می‌پرسد: «قیمت این کفش چقدر است؟ می‌گوید: هیچ! امام علی به عبدالله بن عباس می‌گوید: به خداوند سوگند من این کفش کهنه را از حکومت بیشتر دوست دارم، مگر آنکه بتوانم حقی را برقرار و باطلی را از میان بردارم.»
سوم: در حکمرانی اموی، همان‌گونه که حاکم درازدستی‌اش در اموال مردم با شعار اموال خدا، جاری بود، درازدستی او در آبرو و جان مردم نیز با همان شعار رواج داشت. حادثه کربلا از زاویه دید حکومت یزید، سرکوب کسانی بود که بر حکومت خروج کرده بودند. درباره شیوه حکمرانی معاویه گفته می‌شد: «اخذ بالظن و قتل بالشبهه» با گمان مردم را دستگیر می‌کردند و با شبهه مخالفت با حکومت می‌کشتند و البته همزمان روایات متعدد، حدیث‌سازان حکومتی جعل می‌کردند که معاویه همان «مهدی امت اسلام» و نجات‌دهنده بزرگ است!
در نگاه امام علی، سربازان و مجاهدان که با او در صحنه نبرد همراهی می‌کردند، حق نداشتند مجروحان سپاه دشمن را که از صحنه جنگ می‌گریختند، تعقیب کنند، حق نداشتند به خانه‌های آنها بروند و آنها را مجازات کنند. حاکم کسی بود که در دوران جوانی وقتی عمرو بن عبدودّ به صورتش آب دهان انداخت، از سینه رقیب برخاست. قدم زد تا آرام بگیرد و خشم او در جهاد او اثر نگذارد! وقتی در آخرین روزهای زندگی در بستر بود، متوجه شرایط ابن ملجم مرادی هم بود که به او غذای کافی رسانده شود. مردم ما درباره شیوه حکمرانی علوی همین سخنان را در مساجد و محافل از عالمان دینی می‌شنیدند. صدای امام خمینی و دغدغه همیشگی او نسبت به محرومان، زندگی ساده او، نشانه‌های درستی سخن او و حقانیت او تلقی‌می‌شد. اگر زندگی امام علی و سخنان او، رنگ افسانه به خود گرفت و شیوه حکمرانی راه و رسم دیگری یافت، بدیهی است که مردم از حاکمیت فاصله می‌گیرند، چنانکه تندخویی و بدزبانی نیز موجب گریز می‌شود! به همین خاطر خداوند پیامبر را می‌ستاید که نرم‌زبان و خوشخو و مردمدار بوده است، این ویژگی‌ها را قرآن مجید نشانه رحمت خداوند می‌داند. عدالت و رحمت پایه‌های حکمرانی است!

پی‌نوشت:
علامه محمدحسین امینی، الغدیر، ج ۸ ص++