برای عبور از بحران به مردم امتیاز و باج ندهید!

آرمان شرق– رضا رئیسی: تیتری که برای مطلب برگزیدم البته مناقشه برانگیز و کمی عجیب است اما حقیقتی در آن نهفته که در این مطلب به شکل اجمالی بدان خواهم پرداخت، امید که بتوانم در این مقال کوتاه، مختصر و مفید منظر خود را برسانم!

به گزارش آرمان شرق، هر چند رئیس جمهوری محترم و معاون اول وی در چندین وهله تاکید موکد داشته اند، که شرایط فعلی بحرانی نیست و نمی توان آن را بحران خواند اما فارغ از فرمایشات سیاسی و ملاحظات معطوف به آن، تلاطم ها و نوسان های اخیر در عرصه های مختلف اقتصادی و به خصوص بازارهای پولی و مالی متعارف نبوده و عنوانی جز بحران نمی توان بر آن وارد دانست، البته که فرقی هم در عنوان و اسم نکرده و مهم عبور از چالش های فعلی اقتصادی کشور است، چالش هایی که البته برآمده از رویکردها و عملکردهای فعلی نیست و معطوف به دهه ها رویکرد اشتباه و روندهای نادرست در دولت های مختلف حتی قبل از پیروزی انقلاب تا کنون است.

به هر تقدیر آنچه که نباید می شد، شده و باید برای بهبود شرایط آستین ها را بالا زد و اتفاقا با همه دردهای این نقاهت سنگین و این درد سخت پسا امراض دیرپای اقتصاد ایران، اکنون شاید بهترین فرصت و زمینه برای اقدامات زیر ساختی و بهبود رویکردها و عملکردها به شکل بنیادین فراهم آمده باشد. چرا که جامعه فشارهای سخت را تاب آورده و جراحت سنگین را تحمل کرده و اکنون می توان فرصت را مغتنم شمرده و جراحی های اقتصادی را که بدون درد و خونریزی ممکن و میسر نیست، در این فرصت به بوته اجرا سپرد.

اگر تا دیروز این بیم و ترس بود که یکسان سازی یا آزاد سازی قیمت دلار و سپردن آن به ساز و کارهای بازار ممکن ست با جهش آنچنانی قیمت ارز روبرو شده و اقتصاد کشور توان تحمل این فشار را نخواهد داشت، اکنون با این افزایش سرسام آور قیمت ارز فرصت مهیا شده تا این دندان لق را کشیده و با عبور از چند نرخی شدن ارز و رانت های متعدد معطوف به آن که ثروتمندان و رانت خواران را تجهیز و مهیا می کند و ضررش برای عموم مردم خواهد بود، حال که قیمت بالا رفته سیاست تک نرخی را اجرا کرد تا یکبار و برای همیشه بساط مفسده های مختلف ارز چند نرخی برچیده شود. البته و به طور قطع قیمت نهایی ارز نیز نه تنها افزایش( از اینی که اکنون هست) نخواهد داشت که روند آن در میان مدت و بلند مدت کاهشی نیز خواهد بود.

اگر اکنون با افزایش قیمت ارز و ثبات قیمت حامل های انرژی، قاچاق سوخت روندی بس فزاینده داشته و این معضل دیرپا بیش از پیش سرمایه های ملی را به جیب قاچاقچیان  و فرصت طلبان سرازیر می کند، اکنون فرصت مناسبی فراهم آمده تا قیمت حامل های انرژی واقعی شده و یکبار برای همیشه این چرخه معیوب و سیکل باطل هدررفت منابع ملی متوقف شود و البته که باید برای حقوق و دستمزدهای طبقه کارمند و کارگر فکری اندیشیده شده و به واقع و نه شعاری منابع حاصله از واقعی شدن یارانه ها به سفره معیشت طبقه فرودست و متوسط جامعه تزریق شود نه آنکه دوباره سخن از طرح شکست خورده کارت هوشمند سوخت به میان آمده یا برای رضایت مقطعی مردم نمایندگان محترم مجلس با افزایش قیمت حامل های انرژی به بهانه ایجاد نارضایتی، مخالفت کنند.

بانکداری ما در طول این چهار دهه نه اسلامی بوده و نه حتی اقتصادی و مبتنی بر مولفه های روزآمد نظام بانکداری جهانی، بانکداری که جز بنگاه داری نبوده و بخش عمده ای از معضلات فعلی اقتصاد ایران به عملکرد همین موسسات مالی و بانک های عریض و طویلی باز می گردد که نه شفاف عمل کرده اند و نه اعتبارات خود را معطوف به بخش تولید. ملغمه ای از مسابقه برای درآمدهای بیش تر که در آن نیز با ندانم کاری ها شکست خورده و اکثر بانک های ایران در واقع و بر اساس بدیهی ترین موازنات اقتصادی ورشکسته هستند!

همین اجرای طرح هدفمندی یارانه ها خود به تنهایی گویای وخامت شدید حال اقتصاد ایران و عملکرد ناصحیح اقتصادی مدیران و مسئولان آن است، طرحی که قرار بود، یارانه ها و سوبسیدها را به بخش واقعی و درست جامعه رسانده و فاصله طبقاتی را کاهش دهد اما نه منابع حاصله به سمت و سوی تولید رفت که با افزایش قیمت نهاده های تولید، کمر تولیدکنندگان شکست و نه طبقه فرودست جامعه منتفع شده و فاصله اش کم؛که چند برابر شد. و در نهایت در یک بازه زمانی کوتاه افزایش قیمت ها نیز جذب و هضم در فرآیند اقتصادی کشور شده و وضعیت هدررفت منابع هم به همان حالت سابق و چه بسا فزون تر، بازگشت و در همه ابعاد و جوانب نتیجه معکوس از طرحی که می توانست گره گشای بسیاری از معضلات اقتصادی کشور باشد؛ حاصل شد و خلاص!

دولت مردان و دست اندرکاران در قوای سه گانه البته می توانند و می بایست اقتصاد ایران را از سوداگری که در طول چندین و چند دهه بر تنوره آن دمیده شده، رها سازند و این چاره ای صاف و ساده دارد و آن چیزی جز توانمند سازی بخش تولیدی اقتصاد ایران نیست، آنگاه نه نقدینگی ترسناک است و نه بیکاری معضل و نه تضعیف تدریجی طبقه متوسط دغدغه بزرگ اقتصادی و سیاسی و اجتماعی!

البته به نظر می رسد که دولت مردان محترم و شماری از مسئولان جسارت و شجاعت این تغییرات را آنگونه که باید و شاید ندارند، آنچنان که می بینیم هر از گاهی سخن از مسکن های موقت و درمان های مقطعی همانند اعطای سبد حمایتی به اقشار آسیب پذیر ( که هیچ دردی را دوا نمی کند) می کنند یا مثلا همین امروز و ساعتی پیش رئیس جمهوری با تخفیف ویژه و ۳۵ درصدی برای اعطای ویزای اربعین موافقت کرده است( نمونه ای کوچک که بیان آن برای طرز نگاه دولت مردان در اینجا آمد، حال آنکه ارادت مندان اهل بیت بی یا با این تخفیف ها سر به آستان دوست می سپارند) نگاهی که برای حل مشکل و کم کردن فشار به جای پاسخ دهی منطقی به معضلات و زدودن اشتباهات و انحرافات، نگاهی دفعی و آنی و از جنس مُسکن موقتی دارد.

شاید عموم مردم در وهله اولیه خوشحال و خشنود از دریافت امتیازات و معافیت ها در حوزه های مختلف و یا ارائه تسهیلات پولی یا کاهش قیمت با فشار تخصیص یارانه به کالایی خاص شوند و انتظار داشته باشند که بدین سان حال و روز معیشت و زندگی شان بهبود یابد اما اهل تخصص و آگاهی که مسئولان ما نیز بدان اشراف دارند، به خوبی می دانند با ادامه این روندها نمی توان وضعیت اقتصاد ایران و اتفاقا معیشت این مردمان را در بازه زمانی بلند مدت به سامان کرد، آنچنان که روحانی در جلسه تقدیم بودجه سال ۹۷ در مجلس با تلویحی نزدیک به تصریح گفت که با ادامه این روند اداره کشور تا یکسال آینده ممکن و میسر نیست و خواهان اصلاحاتی البته مختصر در بودجه سال ۹۷ شد که آن هم با توجه به بروز برخی اعتراضات در دی ماه ۹۶ از سوی نمایندگان به صلاح دانسته نشده و رد شد اما دیدیم که در سال ۹۷ اقتصاد ایران چه مخاطراتی را تجربه کرده و به جرات می توان گفت که نقش تحریم های بیرونی در آن جز اندکی که آنهم بر بال ندانم کاری ها و اشتباهات داخلی سوار شد، نبوده و نیست و باید گفت که  اگر اصلاحات اقتصادی آنهم از جنس بنیادین و تمام عیار آن جامه عمل نپذیرد انتظار بهبود جز خیالی عبث و خام خواهد بود.

در پایان اشاراتی باید کرد به سخنان امروز رهبر انقلاب که حجت را بر همه دولت مردان و مسئولان در قوای مختلف تمام کرد، آنجایی که فرموده اند:« برای حل برخی مسائل کلیدیِ اقتصاد مانند مشکلات نظام بانکی، نقدینگی، اشتغال، تورم و فرایند بودجه‌ریزی باید تصمیم‌های جدی و عملیاتی بگیرید.»