بازار ۴۰۰ میلیونی را به شعار باختیم

بازار ۴۰۰ میلیونی را به شعار باختیم

آرمان امروز- گروه اقتصادی: سخنان اخیر مسعود خوانساری در همایش امین‌الضرب درباره ظرفیت‌های اقتصادی منطقه‌ داغ دل فعالان اقتصادی را تازه کرد. وی در سخنان خود به این نکته اشاره کرد که بخش خصوصی این روزها تحت انواع فشارهای اقتصادی قرار دارد؛ تحریم‌های بین‌المللی کسب‌وکار فعالان اقتصادی را نشانه رفته و مصائب آن بیش از آنکه دامان سیاستمداران را بگیرد، فعالیت‌های بخش‌‌‌‌‌‌خصوصی را با چالش همراه ساخته‌‌‌‌‌‌است.
وی تاکید کرده است که باید همچنان به آینده ایران امیدوار باقی‌ماند؛ البته با این پیش‌شرط که بپذیریم کشور امروز نیازمند رفتارهای خردمندانه است ،اقداماتی که برآمده از عقل باشد و تندروی، رفتار غیرکارشناسی و سیاست‌‌‌‌‌‌زدگی و گروه و حزب‌‌‌‌‌‌گرایی را برنتابیم. خوانساری، در بخش دیگری از سخنان خود اقتصاد ایران را سرشار از پتانسیل عنوان کرده و این پتانسیل‌‌‌‌‌‌ها را از جمله در بخش‌های معادن، نفت‌‌‌‌‌‌وگاز، راه‌‌‌‌‌‌های سراسری، حضور نیروی کار تحصیلکرده و ارزان، دسترسی به دریای‌ آزاد و امکان صادرات کالا به بازارهای منطقه‌ای ۴۰۰‌میلیونی برشمرده و گفته است: این تنها بخشی از گوهر نهفته در این سرزمین است و نتیجه گرفت: امروز اگر از دل این نعمت‌‌‌‌‌‌های خدادادی، اقتصاد و جامعه‌‌‌‌‌‌ای سرشار از رفاه، سرزنده و کارآمد، مدرن و رو به جلو بیرون نیاید، نشانه آشکار ضعف در مدیریت است.
الزامات شکوفایی ظرفیت های اقتصادی ایران در منطقه
اظهارات رئیس اتاق ایران حقیقتی در خور تامل را به نمایش می گذارد. این که موقعیت استراتژیک ایران در منطقه به گونه‌ای است که ظرفیت‌های عظیم اقتصادی را در دسترس فعالان اقتصادی کشور قرار می دهد اما استفاده از این ظرفیت‌ها ، نیازمند اولویت بخشیدن به سیاست‌هایی است که همواره از سوی سیستم تصمیم‌گیری کشور مورد غفلت قرار گرفته است؛ سیاست هایی که در دنیای امروز با کلید واژه هایی همچون منافع ملی و دیپلماسی اقتصادی پیوند خورده است. در واقع ما تعاملات اقتصادی منطقه ای را به شعارهایی باخته ایم که جایگزین دیپلماسی اقتصادی شده است.  کارشناسان و آگاهان به مسائل اقتصادی با تاکید بر ظرفیت های مغفول مانده اقتصاد ایران در مناسبات منطقه ای، الزاماتی برای شکوفا شدن این ظرفیت ها مطرح می کنند که در راس آنها توجه به واقعیت ها و اصول دیپلماسی اقتصادی و پرهیز از محوریت دادن به شعارهایی است که ارتباط منطقی با واقعیت ها ندارند. علاوه بر این، خروج دولت از اقتصاد و قدرت بخشیدن به بخش خصوصی و در یک کلام به بازی گرفتن بخش خصوصی در مناسبات اقتصادی، لازمه دیگر شکوفایی ظرفیت های اقتصادی ایران در منطقه است.
فاصله عمیق ظرفیت ها و وضع فعلی در بازار بزرگ خاورمیانه
محمدرضا شهیدی کارشناس اقتصادی درباره شرایط موجود صادرات منطقه ای ایران و فرصت ها و چالش های پیش رو به «آرمان امروز» می گوید: ایران در منطقه ای واقع شده که شاید بتوان آن را استراتژیک ترین منطقه جهان نامید چرا که بزرگترین صادرکنندگان انرژی جهان در این منطقه متمرکز شده اند و یکی از بزرگترین بازارهای مصرفی جهان نیز در خاورمیانه قرار گرفته است. مصرف نهاده‌هایی مثل فولاد، سیمان، گاز و فرآورده های نفتی در کشورهای منطقه بسیار بالا است و این کشورها سهم قابل توجهی نیز در بازار مصرف محصولات کشاورزی و فرآورده های غذایی دارند. علاوه بر این منطقه خاورمیانه با سرمایه گذاری کشورهای خلیج فارس به یکی از مراکز نوین صنعت گردشگری نیز تبدیل شده است. ایران در تمامی این ظرفیت ها حرف های زیادی برای گفتن دارد با این حال سهم ما از بازار بزرگ منطقه که حجم آن بیش از ۴۰۰ میلیارد دلار برآورد می شود، بسیار اندک و کمتر از ۴۰ میلیارد دلار است. ما حتی در بازار عراق نیز که باید جولانگاه تجار و صادرکنندگان ایرانی باشد حضور رو به گسترشی نداریم و این بازار را به کشورهایی مثل ترکیه واگذار کرده‌ایم.
این کارشناس اقتصادی با اشاره به چالش‌های موجود در مبادلات اقتصادی ایران و کشورهای منطقه می‌افزاید: چالش اصلی و مانع اول در مسیر مبادلات اقتصادی ایران و کشورهای منطقه تفاوت رویکردهای ایدئولوژیک و دخالت این رویکردها در مناسبات سیاسی و اقتصادی است. رقابت های منطقه ای و ایدئولوژیک پیچیده ای نیز بین ایران و کشورهای همجوار وجود دارد با این حال کشوری مثل ترکیه وقتی پای فرصت‌های اقتصادی در میان باشد به سرعت مواضع و جایگاه خود را در رقابت های منطقه ای و ایدئولوژیک با منافع ملی کشورش هماهنگ می کند و نیازهای بازار منطقه را با محصولات خود پوشش می دهد. رایزنی‌های اقتصادی ترکیه هم در سفارتخانه های این کشور برای تمام فعالان اقتصادی آشناست و در واقع تیم دیپلماتیک این کشور، برای گشودن دروازه های کشور مقصد به روی تجار و محصولات ترکیه ازهیچ تلاشی فروگذار نمی کنند.
به گفته این فعال اقتصادی، ضعف بخش خصوصی معضل دیگری است که مناسبات و تعاملات منطقه‌ای ایران را به حداقل می رساند. وی در این باره می گوید: تجار سایر کشورها وقتی با بخش خصوصی قدرتمند مواجه باشند با اعتماد بیشتری قراردادها و فرصت ها را بررسی می کنند اما وقتی پای دولت ها در میان باشد که مواضع شان به شدت تحت تاثیر درگیری ها و رقابت های سیاسی داخلی است، از مشارکت پا پس می کشند. بنابراین ایران برای حضور موثر در بازارهای منطقه ای باید بخش خصوصی را به بازی بگیرد و نقش اصلی را به این بخش بدهد. خوانساری هم در اظهاراتش به این نکته تاکید کرده است که بخش خصوصی خود را از حاکمیت جدا نمی‌داند و منتقد بی‌منطق دولت‌ها نیست؛ این بخش سیاست‌‌‌‌‌‌زده نشده‌‌‌‌‌‌ و امروز با صدای رسا اعلام می‌کنیم جامعه کارآفرینی کشور آماده کمک به کشور است.